Cơ hội lịch sử để TP Hồ Chí Minh trở thành siêu đô thị toàn cầu

 Mở ra cơ hội lịch sử

Sau khi sáp nhập, TP Hồ Chí Minh có diện tích 6.773 km², chiếm 2,04% diện tích cả nước; dân số đạt hơn 13,6 triệu người, chiếm 13,4% dân số toàn quốc. Lực lượng lao động lên đến 7,28 triệu người, tương ứng 14% cả nước, là nền tảng nhân lực to lớn để bứt phá phát triển. Bên cạnh đó, kinh tế của TP Hồ Chí Minh mới ghi nhận những con số ấn tượng: GRDP đạt 2,97 triệu tỷ đồng (tương đương 120,8 tỷ USD), chiếm 23,6% GRDP cả nước.

Nếu loại trừ dầu khí tại Bà Rịa - Vũng Tàu, con số này vẫn đạt 2,82 triệu tỷ đồng, chiếm 22,3%. GRDP bình quân đầu người đạt 8.244 USD, cao gấp 1,74 lần trung bình cả nước. Thu ngân sách của Thành phố lên tới 681.000 tỷ đồng, tương đương 33,4% tổng thu ngân sách quốc gia, trong khi chi ngân sách chỉ chiếm 10,4%.

Không chỉ là “trụ cột” tài khóa của cả nước, Thành phố còn là động lực của thương mại đối ngoại với kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 179,3 tỷ USD, chiếm gần 23% cả nước; trong đó, xuất khẩu đạt 89,4 tỷ USD, nhập khẩu 89,9 tỷ USD. Tổng vốn đầu tư xã hội đạt 631,8 nghìn tỷ đồng, chiếm 17% cả nước; doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ đạt 1,683 triệu tỷ đồng, chiếm hơn 26%.

Trong Dự thảo Báo cáo Chính trị Đại hội Đảng bộ TP Hồ Chí Minh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, TP Hồ Chí Minh cũng nhấn mạnh, sự hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu là bước ngoặt lịch sử, mở ra cơ hội cấu trúc lại không gian phát triển, hình thành một thực thể hành chính - kinh tế đặc biệt, hội tụ đầy đủ lợi thế về công nghiệp, cảng biển, logistics, dịch vụ, tài chính, du lịch và khoa học công nghệ. Đây là tiền đề để Thành phố hình thành mô hình “siêu đô thị quốc tế” đa trung tâm với năm trụ cột: trung tâm công nghiệp - logistics, trung tâm tài chính quốc tế, trung tâm du lịch và công nghiệp văn hóa, trung tâm giáo dục - y tế - khoa học công nghệ và đặc khu phát triển sáng tạo.

Tuy nhiên, những thách thức đối với TP Hồ Chi Minh trong nhiệm kỳ mới cũng được chỉ rõ: Kết cấu hạ tầng chưa đồng bộ, thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao, ô nhiễm môi trường, chênh lệch giàu nghèo, sức ép đô thị hóa và biến đổi khí hậu. Ngoài ra, với sự cạnh tranh gay gắt trong thu hút đầu tư, yêu cầu đảm bảo an ninh năng lượng, an ninh mạng và giữ gìn bản sắc văn hóa đòi hỏi TP Hồ Chí Minh phải chuyển đổi mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển theo hướng bền vững, bao trùm.

Thành phố Hồ Chí Minh cũng đặt trọng tâm nhiệm kỳ mới là phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường gắn với xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh. Đặc biệt, người dân cũng được khẳng định là chủ thể, là trung tâm của mọi đường lối, chính sách mới của Đảng, Nhà nước và Chính phủ. Hạnh phúc, sự hài lòng của nhân dân là thước đo hiệu quả quản trị của hệ thống chính trị…

Theo ông Trần Lưu Quang, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh, sau khi hợp nhất 3 địa phương, bộ máy mới của Thành phố đã bước đầu vận hành và ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực, dù vẫn còn những khó khăn khi số lượng cơ sở lớn, một số cán bộ chưa quen cách làm việc mới và nhân sự các cấp có sự thay đổi. Đối với công tác cán bộ, Thành phố sẽ triển khai những điều chỉnh quan trọng dựa trên nguyên tắc chọn người cho công việc, phát huy dân chủ, lắng nghe ý kiến tập thể và đặc biệt kiên quyết tránh bảo thủ trong tư duy lãnh đạo.

“Việc sáp nhập ba địa phương không chỉ là sự kiện hành chính đơn thuần mà còn mở ra cơ hội lịch sử để tạo sức mạnh cộng hưởng. TP Hồ Chí Minh, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ cùng phát triển trên nền tảng chia sẻ nguồn lực, gắn kết hạ tầng, kết nối thị trường và phát huy lợi thế so sánh, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh, khẳng định vị thế siêu đô thị quốc tế trong khu vực”, Bí thư Thành uỷ Trần Lưu Quang khẳng định.

Đột phá công nghệ, lấy người dân làm trung tâm phát triển

Chia sẻ về định hướng phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới, ông Nguyễn Văn Được, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh, Thành phố sẽ tập trung vào các nhiệm vụ then chốt, trong đó khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được xem là động lực chủ lực thúc đẩy tăng trưởng. Theo Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh, mọi chủ trương, chính sách của Thành phố đều phải khẳng định vai trò trung tâm của nhân dân, lấy sự hài lòng và hạnh phúc của người dân làm thước đo. Do đó, bộ máy chính quyền hai cấp sẽ tiếp tục được tinh gọn, hoạt động hiệu quả hơn, hướng đến phục vụ tốt nhất nhu cầu của người dân và doanh nghiệp.

Theo ông Nguyễn Văn Được, để hiện thực hóa mục tiêu, Thành phố cần xây dựng một chiến lược khoa học - công nghệ gắn với đời sống, trong đó mỗi dự án nghiên cứu, mỗi ứng dụng chuyển đổi số đều phải mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng. Thành phố sẽ ưu tiên triển khai các trung tâm đổi mới sáng tạo chuyên ngành, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ áp dụng công nghệ, đồng thời mở rộng hợp tác quốc tế để tiếp cận các nguồn tài chính, công nghệ tiên tiến. Trong đó, TP Hồ Chí Minh sẽ xây dựng hệ sinh thái sáng tạo, mà ở đó con người là trung tâm, công nghệ là công cụ, đổi mới sáng tạo là động lực để phát triển bền vững.

Ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP Hồ Chí Minh cũng cho biết, Thành phố đã có tiềm lực đáng kể với hệ sinh thái khởi nghiệp sôi động và đội ngũ nhà khoa học đông đảo từ các trường, viện trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Ngay từ đầu năm 2025, Thành ủy TP Hồ Chí Minh đã ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW, coi khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là một trong những đột phá chiến lược hàng đầu.

Thành phố cũng đã hoàn thiện hệ thống chính sách ưu đãi về thuế, tài chính, thu hút nhân lực chất lượng cao, hỗ trợ đăng ký sáng chế, tổ chức các cuộc thi sáng tạo. Các chính sách này nay được kế thừa và mở rộng trong không gian phát triển mới sau sáp nhập, hứa hẹn tạo ra động lực mạnh mẽ cho Thành phố bứt phá trong chặng đường tới.

Theo đó, trong nhiệm kỳ mới, TP Hồ Chí Minh sẽ huy động mạnh mẽ các nguồn lực xã hội để đầu tư cho khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Một trong những giải pháp trọng tâm là xây dựng các khu đô thị sáng tạo gắn với các trung tâm nghiên cứu - đào tạo, tạo môi trường kết nối giữa trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp, qua đó đẩy nhanh ứng dụng kết quả nghiên cứu vào sản xuất và đời sống.

Thành phố cũng định hướng hình thành mạng lưới các phòng thí nghiệm trọng điểm, các trung tâm dữ liệu và nền tảng trí tuệ nhân tạo mở, phục vụ nhu cầu khai thác dữ liệu lớn cho quản lý đô thị và kinh tế số. Cùng với đó, chính quyền sẽ tăng cường liên kết vùng trong phát triển công nghệ, chia sẻ hạ tầng nghiên cứu với các địa phương lân cận, nhằm tạo nên một không gian đổi mới sáng tạo chung cho toàn vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Các cơ chế thử nghiệm chính sách (sandbox) trong lĩnh vực fintech, y tế, giáo dục thông minh cũng sẽ được triển khai để khuyến khích doanh nghiệp công nghệ khởi nghiệp và mở rộng thị trường.

Đặc biệt, Thành phố chú trọng nâng cao năng lực số cho cộng đồng, phổ cập kỹ năng công nghệ thông tin và khởi nghiệp sáng tạo cho thanh niên, giúp khoa học - công nghệ thực sự trở thành công cụ phục vụ con người, hướng tới mục tiêu xây dựng TP Hồ Chí Minh văn minh, hiện đại, đáng sống.