Sau giải trình của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cũng giải trình trước Quốc hội, làm rõ những vấn đề đại biểu đã nêu trong cả phiên làm việc sáng và chiều nay 31/10, trong đó làm rõ nguyên nhân việc giao vốn chậm và giải ngân chậm.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng. Ảnh: Phương Hoa/TTXVN |
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, mặc dù kế hoạch vốn ngân sách nhà nước không bao gồm trái phiếu Chính phủ năm nay đã được giao ngay từ đầu năm (đạt 93% trước 31/12), nhưng tốc độ giải ngân thấp, trong 9 tháng mới đạt 54%. Vốn trái phiếu Chính phủ cũng giao chậm, chưa đủ thời gian để giải ngân.
Nguyên nhân giao chậm vốn trái phiếu Chính phủ được Bộ trưởng chỉ ra là do đặc thù của vốn trái phiếu Chính phủ là chỉ được phân bổ cho các dự án nằm trong danh mục sử dụng vốn trái phiếu chính phủ được Quốc hội thông qua, không được điều hoà sang các nguồn tiền khác.
Trong khi đó, năm 2017 phải làm hai việc song song là vừa giao kế hoạch trung hạn và vừa giao kế hoạch hàng năm nên đã gặp nhiều lúng túng trong khâu chuẩn bị dự án, mất nhiều thời gian hoàn thành các thủ tục đầu tư đối với các dự án khởi công mới.
Về khách quan thì phải thực hiện các quy định chặt chẽ hơn của pháp luật đầu tư công trong bối cảnh chưa quen với các quy định mới nên còn nhiều bất cập cũng như lúng túng.
Về chủ quan, do việc chưa tích cực đẩy nhanh tiến độ thực hiện các trình tự thủ tục cần thiết của các cơ quan liên quan. Trong đó, có trách nhiệm của các cơ quan tổng hợp, còn có sự nể nang, chưa đôn đốc kịp thời, thiếu kiên quyết.
“Công tác dự kiến kế hoạch, nguồn vốn trái phiếu Chính phủ đầu năm còn nhiều hạn chế, dự kiến chưa sát thực tế. Việc chuẩn bị các dự án đủ điều kiện để phân bổ, giao vốn thì không đồng đều giữa các bộ, ngành, địa phương nên xảy ra tình trạng chờ đợi lẫn nhau để tổng hợp và phải giao thành nhiều đợt để đáp ứng yêu cầu của nhiều bộ ngành địa phương”, Bộ trưởng khẳng định.
Việc giải ngân thấp, theo Bộ trưởng việc giao vốn chậm cũng là một nguyên nhân nhưng không phải là nguyên nhân chủ yếu vì cơ bản chỉ chậm với những dự án khởi công mới thuộc nguồn vốn trái phiếu Chính phủ do chưa đủ thủ tục phê duyệt chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư theo quyết định của Luật đầu tư công.
Bên cạnh đó, báo cáo đánh giá tác động môi trường hay việc các bộ, ngành, địa phương triển khai các thủ tục sau khi được giao kế hoạch cũng mất rất nhiều thời gian như thủ tục hoàn thiện thẩm định phê duyệt thiết kế kỹ thuật của dự án, thủ tục đấu thầu chọn nhà thầu ký hợp đồng, thủ tục hoàn thiện hồ sơ thanh quyết toán khối lượng, thẩm định ở kho bạc... cũng ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân.
Trước đó, trong phiên họp sáng và chiều nay, nhiều đại biểu cho rằng, cần phải chỉ ra những nguyên nhân dẫn đến chậm giao vốn và chậm giải ngân thời gian qua.
Đại biểu Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) đã nêu ra, 8.000 tỷ đồng dành cho các công trình trọng điểm quốc gia nhưng đã 3 năm kể cả năm 2018 chưa bố trí và giải ngân đủ vốn. Hai chương trình mục tiêu quốc gia là giảm nghèo bền vững và nông thôn mới mới sau 3 năm Trung ương mới bố trí vốn được 37.650 tỷ đồng, khoảng 36% mức tối thiểu được phê duyệt trong 5 năm nên khó đạt mục tiêu vốn cho 21 chương trình mục tiêu gắn với tất cả các lĩnh vực để cơ cấu lại nền kinh tế.