Khách hàng giao dịch tại sàn giao dịch BVSC. Ảnh minh họa: Trần Việt /TTXVN
Hiện tượng này xảy ra khá thường xuyên. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã khẩn trương họp với HOSE và các công ty chứng khoán lớn để đánh giá thực trạng, phân tích nguyên nhân và đề xuất giải pháp khắc phục để đảm bảo giao dịch thông suốt trên thị trường.
Qua khảo sát và kiểm tra thực tế, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đánh giá hiện tượng nghẽn lệnh do một số nguyên nhân, nhưng nguyên nhân chính là do năng lực thiết kế của hệ thống giao dịch của HOSE có giới hạn về số lượng lệnh trong một ngày giao dịch, không đáp ứng được nhu cầu giao dịch tăng đột biến ngoài dự đoán của thị trường chứng khoán trong thời gian vừa qua.
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đánh giá, việc thị trường chứng khoán và lượng lệnh của các nhà đầu tư tăng đột biến trong thời gian qua là do càng về cuối năm, thực tế càng chứng minh Việt Nam đã kiểm soát tốt dịch bệnh, kinh tế vĩ mô trong nước có nhiều điểm sáng.
Việt Nam là một trong số ít nước giữ được mức tăng trưởng dương 2,91% và được dự báo phục hồi ở mức 6,5 - 6,8% trong năm 2021. Đây là động lực chính giúp củng cố lòng tin của nhà đầu tư và thu hút dòng vốn đầu tư vào thị trường chứng khoán.
Bên cạnh đó, cơ quan quản lý đã có nhiều chính sách hỗ trợ thị trường trong dịch COVID -19. Theo đó Bộ Tài chính đã ban hành thông tư số 14/2020/TT-BTC giảm giá một số dịch vụ trong lĩnh vực chứng khoán, ban hành Thông tư số 112/2020/TT-BTC về quy định mức thu một số khoản phí, lệ phí nhằm hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, bảo đảm an sinh xã hội ứng phó với dịch COVID-19... Qua thống kê cho thấy, dòng tiền mới liên tục đổ vào giúp thanh khoản của thị trường cổ phiếu tăng mạnh lên mức kỷ lục.
Tính chung cả năm 2020, giá trị giao dịch bình quân trên thị trường cổ phiếu đạt trên 7.400 tỷ đồng/phiên, tăng hơn 2 lần so với mức bình quân phiên năm 2019. Riêng trong tháng 12/2020, giá trị giao dịch bình quân phiên đạt trên 15.000 tỷ đồng/phiên, tăng rất mạnh so với đầu năm 2019. Số lượng tài khoản nhà đầu tư mở mới tăng khoảng 109% so với năm 2019.
Bên cạnh đó, sản phẩm giao dịch mới chứng quyền có bảo đảm tuy mới được triển khai từ năm 2019 nhưng cũng được đông đảo công ty chứng khoán và nhà đầu tư quan tâm.
Ngoài ra, việc thị trường chứng khoán phái sinh phát triển trưởng mạnh mẽ cũng là nguyên nhân góp phần gia tăng thanh khoản trên thị trường cơ sở.
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, để đảm bảo cho hoạt động thông suốt của thị trường, khắc phục tình trạng quá tải hệ thống giao dịch, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã báo cáo Bộ Tài Chính và chỉ đạo HOSE triển khai đồng thời và đồng bộ nhiều giải pháp kể cả trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Theo đó, về ngắn hạn, các đơn vị liên quan thực hiện ngay các giải pháp để tối ưu hóa lượng lệnh giao dịch nhập vào hệ thống.
Cụ thể, thực hiện nâng đơn vị giao dịch từ 10 lên 100 cổ phiếu/lô để hạn chế giao dịch lô lẻ từ ngày 04/01/2021 và tiếp tục nghiên cứu các giải pháp kỹ thuật khác để hạn chế, tối ưu hoá lượng lệnh vào hệ thống.
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng đã chỉ đạo HOSE khẩn trương phối hợp và yêu cầu các công ty chứng khoán rà soát, hạn chế lỗi phát sinh từ phía công ty, hạn chế giao dịch tự động... nhằm tránh tác động xấu đến hệ thống.
Ủy ban Chứng khoán Nước chỉ đạo HOSE tiến hành thực hiện rà soát nội bộ, kiểm soát rủi ro, hạn chế lỗi có thể xảy ra đối với hệ thống giao dịch, cải tiến các quy trình xử lý sự cố, tăng cường trực ca vào các thời gian giao dịch cao điểm.
Về giải pháp trung hạn, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã yêu cầu HOSE nghiên cứu nâng cấp hệ thống dự phòng cho hệ thống giao dịch hiện tại, đảm bảo các giao dịch diễn ra suôn sẻ, thông suốt cho đến khi hệ thống Công nghệ thông tin thị trường chứng khoán mới (KRX) chính thức đi vào hoạt động.
Về giải pháp dài hạn, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã yêu cầu HOSE và các đơn vị đẩy nhanh tiến độ đưa hệ thống KRX sớm vào hoạt động, thay thế cho hệ thống hiện nay trong thời gian sớm nhất để có thể giải quyết triệt để vấn đề quá tải hệ thống giao dịch.
Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, những giải pháp ngắn hạn và trung hạn nêu trên đã cho những kết quả ban đầu. Tuy nhiên, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho rằng các giải pháp này chỉ có hiệu quả trong ngắn hạn và trung hạn, không giải quyết được triệt để vấn đề quá tải hệ thống, nhất là trong xu thế thị trường chứng khoán đang ngày một tăng trưởng mạnh hơn hiện nay. Do đó, giải pháp sớm đưa dự án công nghệ thông tin thị trường chứng khoán (KRX) sẽ giải quyết triệt để vấn đề quá tải hệ thống giao dịch.
“Ủy ban Chứng khoán Nhà nước lấy làm tiếc về việc tình trạng nghẽn lệnh trong thời gian qua và cũng mong nhà đầu tư thấu hiểu, phối hợp cùng công ty chứng khoán hạn chế thực hiện sửa, huỷ, tách lệnh và đưa bước giá phù hợp để tối ưu hóa hệ thống” - đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thông tin.