Doanh nghiệp lo lắng khoản chi phí lãi vay, ngành thuế đang rà soát

Điểm mấu chốt của Nghị định 20 là quy định khống chế tỷ lệ lãi vay. Khoản 3, điều 8 Nghị định nêu: “Tổng chi phí lãi vay phát sinh trong kỳ của người nộp thuế được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp - TNDN không vượt quá 20% của tổng lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh cộng với chi phí lãi vay, chi phí khấu hao trong kỳ của người nộp thuế”. Khi đó, phần chi phí lãi vay vượt quá 20% sẽ bị coi là chi phí không hợp lý và bị tính thuế. Mặc dù được quy định trong Nghị định 20 về giá giao dịch liên kết, nhưng điều khoản này được áp dụng đối với cả khoản vay từ doanh nghiệp liên kết và doanh nghiệp độc lập.

Nhiều doanh nghiệp trong nước lo ngại Nghị định 20 sẽ tạo ra nhiều khó khăn, đặc biệt là với các tập đoàn kinh tế tư nhân với mô hình công ty mẹ, công ty con. Trong thực tế, hiện tượng chuyển giá hiện nay chủ yếu tập trung ở khối doanh nghiệp nước ngoài, do lợi dụng được chênh lệch thuế giữa các quốc gia, còn doanh nghiệp trong nước thì có chung một mặt bằng thuế, nên nguy cơ chuyển giá của doanh nghiệp trong nước là khá thấp. Doanh nghiệp phàn nàn: Nghị định 20 khiến họ đứng trước nguy cơ từ lãi thành lỗ. 

Theo Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), Nghị định 20 được xem là không phù hợp, tạo sự bất bình đẳng giữa các doanh nghiệp. Công ty chứng khoán Vietcombank chỉ phát sinh giao dịch liên kết trong hoạt động đi thuê văn phòng với công ty mẹ, không hề phát sinh lãi vay với các doanh nghiệp liên kết. “Thuế suất thuế TNDN của công ty mẹ, công ty liên kết cũng như công ty chứng khoán Vietcombank đều là 20%. Việc phải kê khai và nộp thuế bổ sung với phần chi phí vượt quá giới hạn này là quy định không phù hợp, hạn chế hoạt động doanh nghiệp, tạo sự bất bình đẳng giữa doanh nghiệp có giao dịch liên kết và doanh nghiệp không có giao dịch liên kết”, đại diện Vietcombank nói.

Trước những kiến nghị của doanh nghiệp, Tổng cục Thuế đang tiến hành rà soát, đánh giá kỹ các khoản chi phí lãi vay của các doanh nghiệp thuộc diện điều chỉnh của Nghị định 20 để xác định chính xác mức độ ảnh hưởng của chính sách. Cụ thể: Sẽ xác định tính xác thực trong phản ánh của các doanh nghiệp trong thời gian qua. Ví dụ như đối với các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, các doanh nghiệp hoạt động theo mô hình tập đoàn, tổng công ty… Kết quả sẽ được báo cáo Bộ Tài chính, qua đó Bộ Tài chính sẽ báo cáo, đề xuất Chính phủ có sửa đổi cho phù hợp với thông lệ quốc tế và thực tế của Việt Nam.

Theo Tổng cục Thuế, kết quả rà soát ban đầu cho thấy có hơn 4.000 doanh nghiệp/hơn 700.000 doanh nghiệp đang hoạt động thuộc diện phải kê khai theo Nghị định 20. Trong số này có khoảng 10% số doanh nghiệp kê khai không có lãi (đang lỗ). Hiện có hơn 37.000 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) là các công ty con của các công ty đa quốc gia tại Việt Nam nhưng hiện chưa nhận được một văn bản kiến nghị nào về sự bất cập của Nghị định 20.

Liên quan tới vấn đề này, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội tư vấn thuế Việt Nam cho rằng: Việc khống chế trần chi phí lãi vay 20% theo yêu cầu của Nghị định 20 là hợp lý, phù hợp thông lệ quốc tế. Một số quốc gia còn đưa mức trần lên 25 - 30%. Tuy nhiên, đối với Việt Nam, quy định thuế phải phù hợp với điều kiện quốc tế, nhưng cũng phải thích hợp với điều kiện Việt Nam.

Với doanh nghiệp mới, vốn thấp thì cần vay để phát triển sản xuất kinh doanh, ta khống chế lãi vay mà quy định thì chưa khống chế vốn vay.  Trong khi đó, với các bên liên kết vay lại khống chế vốn vay, từ đó dẫn tới khó khăn với doanh nghiệp Việt Nam. Các doanh nghiệp FDI chấp nhận những điều kiện cụ thể, thì cần xem xét lại để vừa phù hợp thông lệ quốc tế vừa phù hợp Việt Nam, tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam phát triển.

Trước đó lãnh đạo Tổng cục Thuế cho rằng: Việt Nam đang hội nhập sâu với kinh tế thế giới, doanh nghiệp Việt Nam cũng như doanh nghiệp FDI có rất nhiều công ty có hoạt động đầu tư liên kết. “Chúng ta vào cuộc chơi toàn cầu nên không có lý do gì để doanh nghiệp Việt đứng ngoài cuộc. Nghị định 20 không những chống chuyển giá, hạn chế xói mòn nguồn thu mà còn giúp lành mạnh nền tài chính quốc gia, hạn chế việc doanh nghiệp vốn mỏng, chủ yếu đầu tư dựa vào vốn vay ngân hàng”, đại diện Tổng cục Thuế nói.