Trụ sở Quốc hội Mỹ tại Washington D.C. Ảnh: CNN
Sau 13 tiếng tranh luận marathon thâu đêm, với kết quả bỏ phiếu mang đậm tính đảng phái 53 phiếu thuận và 47 phiếu chống, Thượng viện Mỹ đã thông qua nghị quyết do Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell đề xuất về các qui định xét xử luận tội Tổng thống Trump.
Ngày xét xử đầu tiên của Thượng viện kết thúc lúc nửa đêm và phiên xét xử sẽ được nối lại vào lúc 13h chiều 22/1 (theo giờ Bờ Đông của Mỹ).
Trước khi cuộc bỏ phiếu diễn ra, Lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Chuck Schumer đại diện cho phe Dân chủ đã đề xuất 11 điều khoản sửa đổi đối với nghị quyết của Thượng nghị sĩ McConnell. Tuy nhiên, mọi đề xuất sửa đổi của các nhà lập pháp Dân chủ đều bị Thượng viện bác bỏ thông qua bỏ phiếu.
Trong số những đề xuất của phe Dân chủ có nội dung cho phép thu thập các ghi chép và tài liệu của Nhà Trắng, Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng và Văn phòng Quản lý và Ngân sách liên quan đến các thỏa thuận của Tổng thống Trump với Ukraine. Bên cạnh đó, các Thượng nghị sĩ Cộng hòa cũng bác bỏ yêu cầu triệu tập quyền Chánh Văn phòng Nhà Trắng Mick Mulvaney ra làm nhân chứng...
Phát biểu sau khi nghị quyết được thông qua, Thượng nghị sĩ Chuck Schumer nói: “Các qui định của ông McConnell dường như được soạn thảo bởi Tổng thống Trump và vì Tổng thống Trump. Nghị quyết yêu cầu Thượng viện xúc tiến phiên xét xử nhanh nhất có thể và khiến việc thu thập chứng cứ khó khăn nhất có thể”.
Theo nghị quyết mới dài 4 trang nói trên, nhóm các nghị sĩ Dân chủ đại diện cho Hạ viện (với vai trò như công tố viên) và nhóm biện hộ của Nhà Trắng sẽ có 24 tiếng đồng hồ trong khoảng thời gian 3 ngày để trình bình các lập luận của mình tại phiên xét xử.
Trước đó, ngày 18/12/2019, Hạ viện Mỹ đã thông qua 2 điều khoản luận tội Tổng thống Trump, gồm lạm dụng quyền lực nhằm gây sức ép đối với Ukraine để điều tra đối thủ chính trị tiềm năng của đảng Dân chủ, cựu Phó Tổng thống Joe Biden và cản trở cuộc điều tra của Quốc hội. Ngày 15/1, Hạ viện Mỹ thông qua nghị quyết gửi hai bản luận tội Tổng thống Trump lên Thượng viện để xét xử.
Ngày 20/1, các luật sư của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tranh luận rằng vụ án luận tội đối với ông là một sản phẩm của một thủ tục gian lận của đảng Dân chủ và "phải bị bác bỏ" tại phiên luận tội ở Thượng viện mà dự kiến sẽ được tiến hành một cách trang trọng vào ngày 21/1.
Một văn bản hành chính tóm lược các chỉ dẫn về các thủ tục tại Thượng viện trước phiên tòa xét xử ông Trump đã kêu gọi Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát nhanh chóng tuyên bố trắng án đối với 2 điều khoản luận tội tổng thống do Hạ viện đang được đảng Dân chủ kiểm soát thông qua trước đó.
Nhà Trắng cũng lên tiếng chỉ trích động thái của đảng Dân chủ đang kiểm soát Hạ viện thúc đẩy cuộc xét xử luận tội Tổng thống Trump, gọi đây là “đỉnh điểm của một trong những tập phim chính trị đáng xấu hổ nhất trong lịch sử nước Mỹ”.
Tổng thống Trump đã cáo buộc phe Dân chủ đang theo đuổi một "cuộc đảo chính đảng phái bất hợp pháp" và tuyên chiến với nền dân chủ Mỹ. Trong bức thư gửi Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi ngày 17/12, Tổng thống Trump lên án quá trình luận tội ông của đảng Dân chủ tại Hạ viện, cho rằng đây là sự lạm quyền chưa từng có và vi hiến.
Theo giới quan sát, kịch bản Thượng viện Mỹ tán thành nghị quyết luận tội của Hạ viện, qua đó buộc Tổng thống Trump phải rời Nhà Trắng trước thời hạn, là rất thấp vì hiện nay, phe Cộng hòa của ông Trump đang giữ đa số ghế (53) tại cơ quan lập pháp này.
Để kết tội Tổng thống Trump tại Thượng viện, phe Dân chủ cần phải có được thêm ít nhất 20 "phiếu phản bội đảng" các các nhà lập pháp Cộng hòa để có đủ một đa số phiếu ủng hộ (67 phiếu) và phế truất ông Trump. Trong quá trình xét xử, các Thượng nghị sĩ cũng có thể tiến hành một cuộc bỏ phiếu để kết thúc sớm phiên xét xử nếu có tối thiểu 51 phiếu thuận.