Vào ngày 16/7/1945, quả bom nguyên tử đầu tiên trên thế giới đã phát nổ cách Đài tưởng niệm quốc gia White Sands khoảng97 km về phía bắc. Ảnh chụp tại Trường bắn tên lửa White Sands của Quân đội Mỹ. Ảnh: Trung tâm Vũ khí hạt nhân của Lực lượng Không quân Mỹ
Hãng thông tấn TASS dẫn nguồn tài liệu cho hay vụ thử hạt nhân Trinity, được tiến hành vào ngày 16/7/1945 tại White Sands Proving Ground ở bang New Mexico theo một phần của Dự án Manhattan, đã làm ô nhiễm hơn 2.600 km2 lãnh thổ của tiểu bang.
“Vụ thử vũ khí nổ plutoni đầu tiên, vụ nổ trên mặt đất đã tạo ra bụi phóng xạ, đã làm ô nhiễm hơn 2.600 km2 lãnh thổ của tiểu bang. Bụi phóng xạ từ vụ thử đã lan xa về phía bắc tới tận Canada”, tài liệu cho hay.
Tài liệu này được công bố vào đúng ngày kỷ niệm 79 năm vụ thử vũ khí hạt nhân đầu tiên trên thế giới
Theo báo cáo giải mật của Phòng thí nghiệm Quốc gia Los Alamos, sáu tuần sau vụ thử, nhiều người đã quan sát thấy độ phóng xạ khá cao trên mặt đất bao phủ một khu vực dài khoảng 161 km và rộng 48 km.
Báo cáo cũng thừa nhận rằng bức xạ gamma, có thể đo được nhưng cường độ rất thấp, đã được phát hiện ở Santa Fe (New Mexico), Las Vegas (Nevada), và thậm chí cả Trinidad (Colorado), cách địa điểm vụ nổ khoảng 418 km.
Các tài liệu mới công bố cũng tiết lộ Mỹ đã chuẩn bị cho các cuộc sơ tán có thể xảy ra, theo dõi bụi phóng xạ và cuối cùng là phát hiện ra những người ở gần đó đã tiếp xúc với mức độ ô nhiễm có khả năng gây nguy hiểm.
Tài liệu cho biết tác động sinh học và sức khỏe cộng đồng của bức xạ mức thấp vẫn là một vấn đề gây tranh cãi. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu tại Viện Ung thư Quốc gia đã kết luận rằng bụi phóng xạ của cuộc thử nghiệm đã góp phần gây ra số lượng lớn các trường hợp ung thư tuyến giáp.
Vụ thử Trinity tạo ra vụ nổ có sức công phá 20 kiloton (tương đương 20.000 tấn TNT). Theo trang web của Bộ Năng lượng Mỹ, gần như dự đoán, chớp sáng lóa xuất hiện rồi một tiếng nổ long trời vang lên, khiến các nhân chứng tưởng rằng họ đang chứng kiến một trận động đất dữ dội. Vụ thử tạo nên một đám mây hình nấm khổng lồ với chiều cao lên tới 12.000m. Sóng xung kích có thể đo được ở cách vụ thử 160km. Thậm chí ở cách xa vụ thử gần 300km, cửa kính nhà vẫn bị vỡ, hoặc nghe thấy âm thanh dội lại. Sau đó, để đánh lạc hướng dư luận, những người đứng đầu Dự án Manhattan đã loan tin đây là một vụ nổ kho đạn.