Khủng long bọc thép "kỳ lạ" Spicomellus. Ảnh: nhm.ac.uk
Loài khủng long này có tên Spicomellus, sống cách đây khoảng 165 triệu năm trong kỷ Jura, trên vùng đồng bằng ven biển. Loài dài khoảng 4 mét, nặng từ 1-2 tấn, được xếp vào nhóm ankylosaur - những khủng long ăn thực vật, di chuyển chậm chạp bằng 4 chân và nổi bật với lớp giáp dày.
Điểm khác biệt gây chú ý nhất ở Spicomellus là bộ giáp có gai dài tới 1 mét mọc dọc theo xương sườn, cùng một vòng cổ bọc tấm xương và các gai sắc dài tương đương gậy golf. Ngoài ra, phần lưng phủ gai ngắn, hông có tấm giáp lớn kèm cặp gai nhô ra, và đuôi có khả năng mang vũ khí dạng chùy hoặc gai - dựa trên đặc điểm đốt sống đuôi hợp nhất. Điều này cho thấy “vũ khí đuôi” của ankylosaur đã xuất hiện sớm hơn 30 triệu năm so với hiểu biết trước đây.
Các nhà khoa học cho rằng, những cấu trúc "quá khổ" này không chỉ để phòng vệ trước các loài khủng long ăn thịt, mà còn có thể là công cụ phô trương trong giao phối hoặc cạnh tranh lãnh thổ, tương tự gạc hươu hay đuôi công ngày nay.
Điều đáng chú ý là ở nhiều loài khủng long, những thành viên xuất hiện sớm thường có hình thể đơn giản hơn so với hậu duệ về sau. Nhưng Spicomellus thì ngược lại: chúng sở hữu bộ giáp cầu kỳ nhất trong lịch sử ankylosaur, trong khi các loài sống ở kỷ Phấn Trắng về sau chỉ duy trì lớp giáp thiên về phòng thủ.
Theo các nhà nghiên cứu, phát hiện này không chỉ mở rộng hiểu biết về sự tiến hóa của ankylosaur - nhóm khủng long tồn tại thành công suốt hơn 100 triệu năm, mà còn cho thấy sự đa dạng hình thái của khủng long ăn cỏ ở giai đoạn sớm. Nhóm này từng chung sống với stegosaur, loài cũng nổi bật với tấm xương lưng và đuôi có gai, nhưng ankylosaur đã tồn tại lâu hơn, cho tới khi thiên thạch khổng lồ chấm dứt kỷ nguyên khủng long cách đây 66 triệu năm.