Trường đại học Harvard sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ mức thuế gia tăng đối với quỹ tài trợ của các trường đại học Mỹ. Ảnh: Harvard University
Theo cảnh báo của các trường đại học và chuyên gia trong ngành, việc phải trích nhiều hơn từ tiền tài trợ để nộp thuế có thể sẽ khiến nhiều trường cắt giảm hỗ trợ tài chính, từ đó thu hẹp cơ hội học tập tại các trường danh tiếng của những sinh viên đến từ gia đình có thu nhập thấp.
Tổng thống Donald Trump đã ký ban hành luật tăng thuế này vào tháng trước, trong khuôn khổ dự luật chi tiêu mang tính trọng điểm của ông.
Mức thuế mới sẽ có hiệu lực kể từ năm 2026. Tuy nhiên, một số trường đại học hàng đầu như Harvard, Yale và Stanford đã viện dẫn khoản thuế này là một trong những lý do để cắt giảm ngân sách. Mỗi trường dự kiến sẽ phải nộp thêm hàng trăm triệu USD tiền thuế, đồng thời đối mặt với việc cắt giảm tài trợ nghiên cứu và nguy cơ mất nhiều nguồn tài trợ khác từ chính phủ.
Thuế đối với quỹ tài trợ của đại học được áp dụng lần đầu trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, với mức 1,4% lợi nhuận đầu tư của các trường. Luật mới tạo ra một hệ thống phân cấp mới, trong đó các trường có tiềm lực tài chính lớn nhất sẽ chịu mức thuế cao nhất.
Theo đó, nhóm các trường có tài sản từ 2 triệu USD trở lên cho mỗi sinh viên sẽ chịu thuế 8%; nhóm từ 750.000 đến 2 triệu USD sẽ chịu thuế 4%; và nhóm từ 500.000 đến 750.000 USD sẽ tiếp tục chịu mức thuế 1,4%. Mức thuế này chỉ áp dụng cho các trường đại học và cao đẳng tư thục với ít nhất 3.000 sinh viên.
Ông Steven Bloom, Phó Giám đốc phụ trách quan hệ chính phủ tại Hội đồng Giáo dục Hoa Kỳ, nhận định: “Mức thuế này hiện chỉ áp dụng cho các trường đại học nghiên cứu tư thục. Điều này đồng nghĩa các trường này sẽ phải chi nhiều hơn cho thuế, lấy bớt nguồn lực vốn được dành chủ yếu cho việc hỗ trợ tài chính sinh viên”.
Trước quy định thuế mới này, một số trường đã bắt đầu tiến hành các biện pháp thắt chặt ngân sách, bao gồm cắt giảm nhân sự. Đại học Yale đã viện dẫn khoản thuế khoảng 280 triệu USD mà họ sẽ phải nộp trong thông báo về việc đóng băng tuyển dụng. Đại học Stanford cũng đã sa thải 363 nhân viên và ngừng tuyển dụng theo kế hoạch cắt giảm 140 triệu USD ngân sách hoạt động trong năm học tới. Trường cho biết đã mất nhiều tháng để xác định hạng mục cắt giảm, nhưng vẫn cam kết duy trì hỗ trợ tài chính cho sinh viên bậc đại học và tài trợ cho nghiên cứu sinh tiến sĩ.
Harvard, trường đại học giàu có nhất nước Mỹ, cũng chính là trường chịu sức ép lớn nhất trước tình hình thuế tăng. Với quỹ tài trợ khổng lồ 53 tỷ USD, Harvard chính là cơ sở giáo dục chịu tác động lớn nhất từ mức thuế mới. Trong khi đó, chính phủ liên bang cũng đã đóng băng khoản tài trợ nghiên cứu trị giá 2,6 tỷ USD của Harvard, liên quan đến các cuộc điều tra dân quyền xoay quanh cáo buộc bài Do Thái và những nỗ lực thúc đẩy sự đa dạng trong khuôn viên trường. Harvard cho biết trong một tuyên bố rằng tác động cộng hưởng từ các chính sách quản lý có thể khiến trường thiệt hại tới 1 tỷ USD mỗi năm.