Khách hàng mua sắm tại một cửa hàng ở Tokyo, Nhật Bản. Ảnh: AFP/TTXVN
Các nhà phân tích cho biết sự gia tăng này là do giá thực phẩm và nhu yếu phẩm hằng ngày tăng đều đặn, khiến các hộ gia đình đang đối mặt với khó khăn về chi tiêu.
Cụ thể, chỉ số giá tiêu dùng cơ bản (CPI) trên toàn quốc, không bao gồm thực phẩm tươi sống nhưng bao gồm các mặt hàng năng lượng, trong tháng 5 vừa qua tăng 3,2% so với cùng kỳ năm trước. Mặc dù mức tăng này thấp hơn mức tăng 3,4% trong tháng 4, song cao hơn mức tăng 3,1% dự báo trên thị trường.
Lạm phát tiêu dùng lõi (không bao gồm giá nhiên liệu và thực phẩm tươi sống) trong tháng 5/2023 ở mức 4,3%, cao hơn mức 4,1% trong tháng 4 và là mức cao nhất kể từ tháng 6/1981. Chỉ số này được Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BOJ) theo dõi chặt chẽ như một phong vũ biểu quan trọng đánh giá xu hướng giá cả biến động theo nhu cầu trong nước.
Việc lạm phát tiêu dùng lõi của tháng 5/2023 ở mức 4,3%, tức là cao hơn mục tiêu 2% của BOJ trong 14 tháng liên tiếp, đang gây nghi ngờ về quan điểm của BOJ cho rằng lạm phát tăng trong thời gian gần đây chỉ là hiện tượng tạm thời.
Đề cập tác động của tình trạng tăng giá các loại thực phẩm không tươi sống đối với CPI cơ bản, nhà kinh tế Darren Tay tại hãng nghiên cứu kinh tế Capital Economics cho rằng một trong những nguyên nhân chính là lạm phát giá thực phẩm, đồng thời nhận định chỉ số hiện nay chưa thể hiện mức lạm phát thực phẩm cao nhất.
Trong khi chi phí năng lượng giảm 8,2% trong tháng 5 so với cùng kỳ năm ngoái nhờ các biện pháp trợ cấp của chính phủ, lạm phát lương thực đã tăng từ mức 9% trong tháng 4 lên 9,2% trong tháng 5 do giá các mặt hàng như gà rán, bánh mì kẹp thịt hamburger đến sô-cô-la đều tăng.
Dữ liệu cũng cho thấy mức giá phòng khách sạn trong tháng 5 tăng 9,2%, cao hơn mức tăng 8,1% trong tháng 4. Dấu hiệu này chứng tỏ nhu cầu du lịch hồi phục mạnh mẽ đã cho phép các nhà kinh doanh khách sạn áp mức giá cao hơn.
Với việc lạm phát luôn cao hơn mức mục tiêu trong hơn 1 năm, thị trường đồn đoán BOJ sẽ sớm bắt đầu loại bỏ dần các biện pháp kích thích của ngân hàng này.
Thống đốc BOJ Kazuo Ueda nhấn mạnh sự sẵn sàng của ngân hàng này trong việc duy trì chính sách kích thích cho đến khi lạm phát ổn định ở mức khoảng 2% và đi kèm với việc tăng lương. Ông Ueda dự kiến lạm phát tiêu dùng lõi sẽ xuống dưới mức 2% vào tháng 9 hoặc tháng 10, mặc dù giá cả tăng liên tục khiến giới phân tích hoài nghi nhận định này.
Trong lần dự báo gần đây nhất vào tháng 4 vừa qua, BOJ dự kiến lạm phát tiêu dùng cơ bản sẽ ở mức 1,8% trong năm tài chính hiện tại kết thúc vào tháng 3/2024. Con số này thấp hơn nhiều so với mức dự báo tăng 2,6% trong cuộc thăm dò do hãng tin Reuters thực hiện vào tháng 5/2023.
Dữ liệu CPI tháng 5 vừa được công bố càng làm tăng khả năng BOJ sẽ điều chỉnh dự báo lạm phát trong lần đánh giá hằng quý tiếp theo, dự kiến vào tháng 7 tới.