Ảnh minh họa: BBC
Theo tờ The Guardian ngày 15/11, ông Oleksii Kuleba, Phó thủ tướng phụ trách cơ sở hạ tầng Ukraine, nói các cuộc tấn công vào mạng lưới này từ đầu năm 2025 gây thiệt hại tổng cộng 1 tỷ USD.
Ông Kuleba nói: “Nếu chỉ so ba tháng qua, các cuộc tấn công tăng gấp ba lần. Từ đầu năm đến nay, có 800 cuộc tấn công vào hạ tầng đường sắt và hơn 3.000 trang thiết bị đường sắt bị hư hại. Điều chúng tôi thấy trong các cuộc tấn công leo thang này là họ đang nhằm vào tàu hỏa, đặc biệt các lái tàu”.
Đối với một quốc gia lớn như Ukraine, đường sắt có vai trò sống còn. Theo cơ quan thống kê nhà nước, mạng lưới đường sắt vận chuyển hơn 63% hàng hóa và 37% lượng hành khách. Hỗ trợ quân sự từ các nước ngoài thường đến bằng tàu hỏa.
Không sân bay dân sự nào hoạt động kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt toàn diện, nên hầu hết người dân di chuyển vào và ra khỏi nước bằng tàu hỏa, kể cả các lãnh đạo thế giới đến thăm.
Ông Oleksandr Pertsovskyi, lãnh đạo công ty đường sắt quốc gia Ukrzaliznytsia, nói: “Không chỉ về số lượng các cuộc tấn công, mà còn về cách tiếp cận của lực lượng đối phương. Giờ đây, khi họ có các thiết bị bay không người lái Shahed rất chính xác, họ đang nhằm vào từng đầu máy”.
Ukraine đã triển khai các nỗ lực bảo vệ tốt hơn cho mạng lưới đường sắt, như trang bị cho tàu hỏa các hệ thống điện tử để đối phó với các cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái và thành lập các đội phòng không chuyên trách trong nhân viên đường sắt.
Đầu năm 2025, tòa nhà chính tại nhà ga ở Lozova (thuộc vùng Kharkov) bị hư hại nặng sau một vụ tấn công bằng thiết bị bay không người lái. Các cuộc tấn công khác làm hỏng đường ray. Dù bị tấn công, hành khách vẫn xếp hàng mua vé và lên tàu đi khắp cả nước.
Bà Tetyana Tkachenko, trưởng ga tàu ở Lozova, giải thích vì sao ga này bị tấn công. Bà nói: “Lozova nằm ở một ngã rẽ lớn. Khách có thể đi bốn hướng, tới Dnipro, Sloviansk, Poltava và Kharkov”.
Các tuyến này được dùng để vận tải hành khách, hàng hóa và hỗ trợ quân sự, gồm cả sơ tán binh sĩ bị thương từ mặt trận phía Đông.
Theo ông Kuleba, Nga có ba mục tiêu: phá hủy hậu cần của Ukraine ở miền Nam để ngăn vận chuyển hàng hóa tới các cảng biển; gây gián đoạn giao thông đường sắt gần tiền tuyến ở các vùng như Chernihiv và Sumy; và phá hủy các mục tiêu ở Donbass, trung tâm công nghiệp phía Đông gồm vùng Donetsk và Luhansk.
Mạng lưới đường sắt cũng là nạn nhân của các vụ báo động bom giả, gồm cả đối với một tuyến quốc tế gần đây.
Theo ông Podvarchansky, dù có thể sửa nhanh đường ray, thường trong vòng một ngày, nhưng thiệt hại đối với đầu máy toa xe là vấn đề đáng lo hơn.
Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với hãng Associated Press, ông Serhii Beskrestnov, một chuyên gia quân sự và thiết bị bay không người lái của Ukraine, nhận định tàu hỏa đặc biệt dễ bị tổn thương trước các thiết bị bay không người lái vì chúng di chuyển tương đối chậm và chạy theo các tuyến cố định.
Khi tầm bắn của thiết bị bay không người lái Nga tăng lên và công nghệ ngày càng tinh vi, có nhiều khu vực đường sắt nằm trong tầm với. Ông Beskrestnov nói: “Nếu Nga tiếp tục tấn công các đầu máy diesel và điện, rất sớm thôi sẽ đến lúc đường ray vẫn còn nguyên nhưng chúng tôi không còn gì để chạy trên đó”.