Một người lính Ukraine đứng gần một tòa nhà bị hư hại ở trung tâm thị trấn Sudzha, vùng Kursk của Nga, vào tháng 8/2024. Ảnh: EPA
Tờ New York Times dẫn nguồn một chỉ huy cấp cao của Nga ngày 11/3 cho biết, lực lượng Nga đã bắt đầu tấn công thị trấn Sudzha, một trong những trung tâm dân cư chính ở tỉnh Kursk của Nga, nơi đã bị Ukraine chiếm giữ vào năm ngoái. Cuộc tấn công xuyên biên giới của Ukraine vào tháng 8/2024 là lần đầu tiên lãnh thổ của Nga bị xâm phạm kể từ sau Thế chiến thứ hai.
“Chúng tôi đã bao vây Sudzha từ hầu như mọi phía”, Trung tướng Apti Alaudinov, một chỉ huy cấp cao của Nga tại Kursk, nói với đài truyền hình nhà nước Nga vào ngày 11/3
Trước đó, những động thái nhanh chóng gần đây của Nga xung quanh Sudzha đã xóa bỏ một phần lớn các lợi ích lãnh thổ mà lực lượng Ukraine đạt được trong cuộc tấn công bất ngờ vào miền tây nước Nga hồi tháng 8 năm ngoái. Kiev đã giữ được lãnh thổ ở Kursk mặc dù chịu tổn thất nặng nề với hy vọng sử dụng nó làm con bài mặc cả trong các cuộc đàm phán hòa bình.
Trong những đợt tiến công của Ukraine, khoảng 2.000 đến 3.000 thường dân Nga được cho là vẫn ở Sudzha vào tháng 2 năm nay - theo các nhà hoạt động Nga và các quan chức Ukraine. Số phận của họ vẫn chưa rõ ràng.
Đến chiều 11/3, lực lượng Ukraine đã rút lui khỏi phía đông thị trấn qua sông Psel. Thông tin này do Ian Matveev, một nhà phân tích quân sự của Nga, viết trên kênh Telegram của mình. Ông Matveev đã trích dẫn các video được đăng trên mạng xã hội về những người lính Nga trong thị trấn. Còn Deepstate, một nhóm độc lập của Ukraine chuyên theo dõi tình hình chiến sự bằng nguồn tin mở, cũng đưa ra đánh giá tương tự vào cùng ngày.
Nhà phân tích Matveev viết rằng vẫn chưa rõ liệu quân đội Ukraine có cố gắng phòng thủ ở phía tây Sudzha hay tiếp tục rút lui về phía biên giới Ukraine, cách đó vài kilomet về phía tây hay không.
Vào sáng 11/3 (theo giờ địa phương), phương tiện truyền thông nhà nước Nga đã công bố bức ảnh một người lính Nga đứng ở lối vào phía đông Sudzha, một quận lỵ ở Kursk, nơi đã trở thành trung tâm hậu cần và hành chính chính cho lực lượng Ukraine đang kiểm soát lãnh thổ Nga. Tờ New York Times đã xác minh vị trí của bức ảnh.
Bản đồ bước tiến của Nga và khu vực Ukraine còn chiếm giữ tại tỉnh Kursk (màu xanh) đến ngày 10/3/2025. Nguồn: ISW
Cũng trong sáng 11/3, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố rằng lực lượng của họ đã giải phóng 12 ngôi làng ở Kursk và 38 dặm vuông trong 24 giờ qua, và các nhà phân tích suy đoán rằng sự hiện diện của lực lượng Ukraine tại Nga có thể kết thúc chỉ trong vòng vài ngày tới.
Nhà phân tích quân sự Nga Valery Shiryaev đã viết trên kênh Telegram của mình vào ngày 10/3, nhận định rằng, chiến dịch tại Kursk là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn của Nga và Ukraine nhằm cải thiện vị thế của họ trước các cuộc đàm phán hòa bình do chính quyền Tổng thống Trump làm trung gian.
Khi lực lượng của Moskva tiến công ở Kursk, ngày 11/3, Ukraine đã phát động cuộc tập kích bằng thiết bị bay không người lái (UAV) lớn nhất vào các thành phố của Nga kể từ khi bắt đầu xung đột - một động thái mà các nhà phân tích giải thích là nỗ lực của Kiev nhằm cho Washington thấy rằng họ vẫn có thể chiến đấu với Nga.
"Các bên đều đang đặt lên bàn những quân bài mà họ có", ông Shiryaev viết.
Việc các tuyến phòng thủ của Ukraine xung quanh Sudzha sụp đổ nhanh chóng báo hiệu sự kết thúc cho những nỗ lực của Kiev nhằm giữ vững vùng lãnh thổ Nga mà họ chiếm được, có thời điểm đã rộng tới trên 800km2.
Tờ New York Times cho biết, để giữ được vùng này, Ukraine đã triển khai đến Kursk một số lực lượng dự bị tốt nhất của mình - một chiến lược mà những người chỉ trích cho rằng đã làm suy yếu khả năng tự vệ của Kiev trước các cuộc tấn công của Nga ở miền đông Ukraine.
Tuy nhiên, các quan chức Ukraine đã nhiều lần bảo vệ chiến lược của họ ở Kursk về mặt chính trị, nói rằng lãnh thổ này có thể được trao đổi để lấy lại đất mà Nga đã giành quyền kiểm soát ở Ukraine. Nhưng thực tế là khả năng này đang tan biến nhanh.
Những người lính và chỉ huy Nga chiến đấu ở Kursk trước đây từng nói trong các cuộc phỏng vấn rằng họ dự kiến trận chiến giành Sudzha sẽ kéo dài nhiều tháng và trở thành một trong những cuộc đối đầu đẫm máu nhất trong cuộc xung đột kéo dài hơn 3 năm qua. Phải mất nửa năm, quân đội Nga mới có thể vượt qua được các tuyến phòng thủ của Ukraine và tiến đến vùng ngoại ô của thị trấn vào đầu năm nay, với cái giá phải trả là hàng nghìn thương vong theo hầu hết các ước tính.
Nhưng cuộc thoái lui từ từ của Ukraine ở Kursk đột nhiên trở thành một cuộc tháo chạy trong tuần qua.
Các nhà phân tích quân sự Nga cho biết, bước đột phá ở Kursk bắt đầu ngày 9/3 với một cuộc tấn công bất ngờ vào hậu phương của Ukraine. Khoảng 800 lính đặc nhiệm Nga đã đi bộ khoảng 15km qua một đường ống dẫn khí đốt bỏ hoang, rộng 1,4 mét, để bất ngờ tập kích bên trong lãnh thổ do Ukraine kiểm soát và giao chiến ác liệt đã xảy ra ở vùng ngoại ô phía bắc Sudzha.
Mặc dù hiệu quả của cuộc tập kích qua đường ống còn gây tranh cãi, nhưng nó trùng hợp với việc quân đội Nga vượt qua phòng tuyến của Ukraine ở một số khu vực của Kursk.
Tổng tư lệnh Các lực lượng vũ trang Ukraine, Tướng Oleksandr Syrsky, cho biết vào tối 10/3 rằng Kiev đang điều động quân tiếp viện đến Kursk, nhưng bác bỏ tuyên bố của Nga rằng một nhóm lớn binh lính Ukraine ở đó có nguy cơ bị bao vây.
"Chúng tôi đã đưa ra quyết định tăng cường lực lượng và nguồn lực cần thiết cho nhóm của chúng tôi", ông Syrsky nói. Vị tướng nói thêm rằng lực lượng Ukraine đang rút lui đến các vị trí phòng thủ thuận lợi hơn, tuy nhiên, một số nhà bình luận đánh giá đây có thể là bước mở đầu cho một cuộc rút lui hoàn toàn khỏi Kursk.
Theo tờ New York Times, các nhà phân tích quân sự Nga cho biết một cuộc rút lui ở Kursk sẽ chuyển cuộc chiến hoàn toàn sang lãnh thổ Ukraine, khiến lực lượng của Kiev ở tỉnh Sumy giáp ranh với Kursk phải đối đầu với hàng chục nghìn binh lính Nga và đồng minh bên thứ ba.