Một số hình ảnh về cuộc giao tranh gần đây giữa Liên bang Nga và Ukraine. Ảnh: Bộ Quốc phòng Liên bang Nga/X
Ngày 6/8, quân đội Liên bang Nga cho hay các lực lượng Ukraine đã tràn vào tỉnh Kursk, triển khai khoảng 1.000 quân, hơn 20 xe bọc thép và xe tăng. Nhưng tới tối 10/8, Tổng thống Ukraine, ông Volodymyr Zelensky mới phá vỡ sự im lặng, lần đầu tiên thừa nhận rằng các lực lượng của nước này đang chiến đấu ở tỉnh Kursk của Liên bang Nga.
Theo thiếu tướng quân đội Australia đã nghỉ hưu, ông Mick Ryan, thời gian qua, cả thế giới đã dõi theo cuộc tấn công xuyên biên giới đáng kể của Ukraine vào khu vực Kursk của Liên bang Nga. Ban đầu, người ta nhìn nhận nó đơn thuần là một cuộc đột kích khác của Ukraine vào Liên bang Nga, tương tự như các hoạt động trước đó mà Kiev đã thực hiện vào tháng 5/2023 và tháng 3/2024. Tuy nhiên, cùng với thời gian, rõ ràng đã xuất hiện một điều gì đó hơi khác, đặc biệt là trong việc Ukraine sử dụng lực lượng mặt đất thông thường của mình. Mặc dù tới nay, người ta có thể chỉ thấy một phần nhỏ những gì đang diễn ra ở tỉnh Kursk, nhưng có một số khía cạnh của chiến dịch mới do thực hiện Ukraine đã trở nên rõ ràng.
Thứ nhất, đây là một hoạt động phối hợp của nhiều lữ đoàn. Tới nay, người ta đã xác định được ít nhất hai lữ đoàn thuộc quân đội Ukraine tham gia vào hoạt động tấn công tỉnh Kursk, đó là Lữ đoàn cơ giới 22 và Lữ đoàn tấn công đường không 82. Cả hai lữ đoàn này đều sở hữu đội quân có chất lượng. Như vậy, so với cuộc phản công ở mặt trận phía Nam năm 2023, nơi Ukraine sử dụng các lữ đoàn mới được triển khai, trong cuộc tấn công vào tỉnh Kursk, người Ukraine đã huy động lực lượng có kinh nghiệm. Điều này cho đến nay dường như đã giúp Ukraine gia tăng chiều sâu của chiến dịch xâm nhập vào lãnh thổ của Liên bang Nga. Nhưng nếu chúng ta có thể thấy hai lữ đoàn tham chiến thì cũng có thể có nhiều lữ đoàn khác cũng được huy động tham gia chiến dịch. Những lữ đoàn này đã sẵn sàng dẫn đầu cuộc tiến công vào lãnh thổ của Liên bang Nga, nhưng nó phụ thuộc vào mục tiêu của chiến dịch và thời gian mà Ukraine nghĩ rằng họ có thể duy trì hoạt động tấn công của mình trước khi hệ thống phòng thủ của Liên bang Nga có thể phản ứng hiệu quả.
Xem video ghi lại cảnh một đoàn xe tải quân sự của Liên bang Nga bị cháy dọc theo một xa lộ ở tỉnh Kursk thuộc miền Nam Liên bang Nga, nơi các lực lượng của Kiev đột kích sang. Nguồn: Reuters
Thứ hai, người Ukraine đã tấn công bằng lực lượng cơ giới có tính cơ động cao. Điều này khác với các cuộc tấn công phi cơ giới hoá của các lực lượng Liên bang Nga vào Kharkov trong những tháng gần đây. Mức độ cơ động cao là điều cần thiết để tạo ra hoặc khai thác nhanh các khoảng trống trong hệ thống phòng thủ của đối phương. Tốc độ và hành động nhanh gây sốc cho đối phương là rất quan trọng. Nhưng phải thấy rằng các chiến dịch cơ giới hoá sẽ gây ra gánh nặng hậu cần lớn hơn so với hoạt động phi cơ giới hoá và những chiếc xe tăng, xe bọc thép tham chiến có thể khó ẩn náu hơn trong một cuộc chiến mở. Và sau một vài ngày hoạt động liên tục, chúng cũng cần được bảo dưỡng, làm gia tăng nhu cầu về sự hỗ trợ của thê đội hai để có thể duy trì đà tiến quân. Đây là một nhiệm vụ hết sức phức tạp.
Thứ ba, người Ukraine dường như đã triển khai một lượng lớn năng lực phòng không. Ít nhất một máy bay chiến đấu và hai trực thăng của quân đội Liên bang Nga được cho là đã bị người Ukraine bắn hạ. Cho đến thời điểm này, chỉ có một số báo cáo hạn chế về việc Liên bang Nga có thể sử dụng bom lượn hoặc thậm chí là số lượng lớn thiết bị bay không người lái (UAV) để chống lại cuộc tấn công của người Ukraine. Điều này cho thấy người Ukraine đã tạo ra được môi trường phòng không hiệu quả hơn so với các cuộc phản công năm 2023 của họ. Đây cũng có thể là một kết quả khác của việc tạo bất ngờ và gây sốc mà người Ukraine tiến hành đối với mạng lưới chỉ huy và kiểm soát của Liên bang Nga.
Hai hướng tấn công của các lực lượng Ukraine vào tỉnh Kursk của Liên bang Nga. Ảnh: Black Bird Group
Thứ tư, người Ukraine đã xâm nhập khá sâu vào lãnh thổ của Liên bang Nga. Bản đồ từ Black Bird Group cho thấy các lực lượng của Ukraine tới nay đã thâm nhập vào lãnh thổ của Liên bang Nga ít nhất trên hai hướng tiến công, nhưng đâu là hướng chính và đâu là hướng hỗ trợ vẫn chưa rõ ràng. Dù tình hình ở Kursk vẫn chưa rõ ràng, nhưng các lực lượng của Ukraine có thể tiến vào lãnh thổ của Liên bang sâu hơn nhiều so với những gì thể hiện trên bản đồ. Mọi việc sẽ vẫn còn biến động trong một thời gian nữa. Tuy nhiên, đây có lẽ là bước tiến lớn nhất của bất kỳ bên nào trong cuộc xung đột Nga-Ukraine kể từ cuối năm 2022. Năm nay, các lực lượng của Liên bang Nga đã xâm nhập vào khu vực Kharkov của Ukraine sâu khoảng 8 km còn hiện nay, theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ, quân đội Ukraine đã tiến sâu tới 35 km vào tỉnh Kursk, mặc dù họ được cho là không kiểm soát hoàn toàn khu vực này.
Thứ năm, Ukraine đã tạo ra được bất ngờ. Điều này, một lần nữa, cho thấy rằng trong chiến tranh hiện đại, chiến trường không “trong suốt” như nhiều người lầm tưởng và các hoạt động đánh lừa để tạo ra bất ngờ vẫn là những yếu tố quan trọng của chiến tranh hiện đại. Quan trọng hơn, cuộc tấn công xuyên biên giới của Ukraine cho thấy các hoạt động tấn công vẫn có thể xảy ra mặc dù Ukraine đã phải phòng thủ trong phần lớn thời gian của cuộc chiến.