Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Nhà Trắng, Washington, D.C. Ảnh: THX/TTXVN
Ông Trump cáo buộc việc Trung Quốc cố ý không nhập khẩu đậu tương là “hành động thù địch về kinh tế” gây thiệt hại nghiêm trọng cho nông dân Mỹ.
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, Trung Quốc chưa mua bất kỳ lô đậu tương nào của Mỹ trong năm nay, khiến ngành xuất khẩu nông sản chủ lực này lao đao. Đồng thời, Mỹ lại là thị trường xuất khẩu dầu ăn đã qua sử dụng lớn nhất của Trung Quốc, với lượng nhập năm 2024 đạt 1,27 triệu tấn, tăng 52% so với năm 2023 và chiếm 43% tổng xuất khẩu của Trung Quốc trong mặt hàng này.
Cùng ngày, Mỹ và Trung Quốc bắt đầu tính phí cảng bổ sung đối với các công ty vận tải đường biển vận chuyển tất cả mọi hoàng hóa từ đồ chơi cho đến dầu thô của hai bên. Trung Quốc cho biết họ đã bắt đầu thu các khoản phí đặc biệt đối với các tàu do Mỹ sở hữu, điều hành, đóng, hoặc gắn cờ Mỹ, nhưng cũng nói rõ rằng các tàu do Trung Quốc đóng sẽ được miễn khoản phí này. Đài truyền hình Trung Ương Trung Quốc (CCTV) nêu rõ các điều kiện cụ thể để được miễn trừ, bao gồm tàu không có hàng hóa trên đường vào các nhà máy đóng tàu của Trung Quốc để sửa chữa. Tương tự như kế hoạch của Mỹ, các khoản phí mới do Trung Quốc áp đặt sẽ được thu tại cảng nhập cảnh đầu tiên trong một chuyến hải hành hoặc cho 5 chuyến hải hành đầu tiên trong vòng một năm.
Hồi đầu năm nay, chính quyền Tổng thống Trump công bố kế hoạch đánh thuế đối với các tàu có liên quan đến Trung Quốc để làm giảm bớt sự thống trị của Trung Quốc trong ngành hàng hải toàn cầu và củng cố ngành đóng tàu của Mỹ.
Một cuộc điều tra dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden kết luận rằng Trung Quốc sử dụng các chính sách và cách làm không công bằng để thống trị các lĩnh vực hàng hải, hậu cần và đóng tàu toàn cầu. Điều tra này dọn đường cho chính quyền Trump đặt ra những biện pháp trừng phạt. Trung Quốc đáp trả vào tuần trước, nói rằng họ sẽ áp đặt phí hải cảng đối với các tàu liên quan đến Mỹ và mức phí này cũng bắt đầu từ ngày mà phí hải cảng của Mỹ có hiệu lực.
Hãng vận chuyển Xclusiv Shipbrokers, có trụ sở tại Athens (Hy Lạp), nhận định: “Sự ăn miếng trả miếng đối xứng này đẩy hai nền kinh tế vào vòng xoáy thuế hàng hải có nguy cơ bóp méo dòng chảy hàng hóa toàn cầu”.
Đe dọa mới của Tổng thống Trump được đưa ra chỉ vài ngày sau khi ông đề xuất tăng thuế với Trung Quốc thêm 100 điểm phần trăm để đáp trả các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc. Mặc dù sau đó ông cố gắng hạ nhiệt bằng tuyên bố “Mỹ muốn giúp chứ không muốn gây hại cho Trung Quốc,” căng thẳng vẫn chưa lắng dịu.