Một người nuôi cua bán cua livestream tại làng Xinhai ở thành phố Haian, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. Ảnh: NurPhoto/Getty Images
Bà Gao Chaorong (56 tuổi) là một nông dân dày dạn kinh nghiệm trồng khoai lang, đậu phộng và lúa mì tại vùng quê Trung Quốc. Nhưng trong kỷ nguyên thương mại điện tử, rau củ ngon không còn là tấm vé bảo đảm đầu ra. Để tránh cảnh nông sản thối rữa trong kho, cô Gao đã quyết định bước vào lớp học đặc biệt: “Đào tạo livestream bán hàng”.
Cùng với nhiều nông dân khác, bà Gao trở thành một phần của làn sóng “nông dân mới” – những người áp dụng công nghệ để tiếp cận thị trường và khách hàng qua Internet. Theo ứng dụng Douyin (phiên bản TikTok tại Trung Quốc), số lượng nhà sáng tạo nội dung từ nông thôn đã tăng 52% trong năm qua. Trên mạng xã hội Xiaohongshu, hashtag “nông dân mới” đã thu hút hơn 227 triệu lượt xem.
Các lớp học livestream ngày càng phổ biến, không chỉ với nông dân mà cả quan chức địa phương cũng tham gia để hỗ trợ hoạt động tiêu thụ nông sản. Tại thành phố Bình Độ, tỉnh Sơn Đông, cán bộ Chen Xichuan livestream ngay tại vườn, đội mũ rơm và ép nước lê trực tiếp trước camera – hình ảnh chân thực này đã thu hút hàng ngàn lượt xem.
"Thị trường cạnh tranh, đặc biệt là kênh bán hàng truyền thống khiến nông dân khó tiếp cận người mua hơn", ông Chen nói.
Livestream đã trở thành công cụ tiếp thị thiết yếu, giúp người bán giới thiệu trực tiếp sản phẩm, tương tác với người tiêu dùng và chốt đơn chỉ bằng một cú nhấp chuột. Không chỉ là kỹ năng trình bày, người bán còn cần học cách tạo kịch bản, sử dụng đạo cụ và bối cảnh bắt mắt để thu hút khán giả.
Tại một lớp học chuyên sâu kéo dài bốn ngày với học phí 5.000 nhân dân tệ (18 triệu đồng), bà Gao giơ một lát cà tím và thao thao bất tuyệt về cách nấu ngon nhất. "Bạn không chỉ đọc kịch bản. Bạn cần hiểu mình đang nói chuyện với ai", giảng viên Tian Dongying nhấn mạnh khi đánh giá buổi phát thử của học viên Gao.
Tian cùng hai chị gái và một người họ hàng tổ chức các khóa đào tạo này. Họ cho biết tất cả học viên đều xứng đáng được điểm 10 vì đã vượt qua rào cản tâm lý – đặc biệt là người lớn tuổi – để học hỏi và thích nghi. “Chỉ riêng việc họ dám đứng lên và nói đã là một bước tiến lớn", cô giáo Tian chia sẻ với hãng tin AFP.
Theo bà Gao, động lực lớn nhất là sự thay đổi trong cách tiêu thụ nông sản. "Cạnh tranh quá khốc liệt, mình không thể mãi làm nông theo cách cũ", bà nói. Hiện tài khoản của bà đã có hơn 7.000 người theo dõi – một con số đầy hy vọng với người từng chỉ quen với đất đai.
Trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế Trung Quốc chững lại, đặc biệt là ngành bất động sản và tỷ lệ thất nghiệp cao, nông nghiệp được kỳ vọng sẽ trở thành nền tảng trụ cột. "Nông nghiệp đang trở thành cơ sở cho khả năng nuôi sống dân số Trung Quốc", Tian Chunying, chị gái của Dongying nhận định.
Từ khi nhậm chức năm 2012, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã coi tái thiết nông thôn là ưu tiên hàng đầu, nhấn mạnh tầm quan trọng của an ninh lương thực và vai trò của nông nghiệp. "Một quốc gia muốn tự cường trước tiên phải phát triển nông nghiệp", ông phát biểu năm 2022.
Theo Pan Wang, phó giáo sư tại Đại học New South Wales (Australia), sự phát triển của livestream và các công cụ kỹ thuật số đang thay đổi hình ảnh truyền thống của nông dân Trung Quốc – từ lam lũ, nghèo đói, lạc hậu – thành những người có khả năng tự tiếp thị, tự kinh doanh và chủ động đổi mới.
Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi không dễ dàng. Với những người lớn tuổi như Gao, mỗi thao tác nhấp chuột đều là một nỗ lực lớn. “Chúng tôi phải học gấp đôi so với người trẻ, nhưng nếu không thay đổi, thì chính mình sẽ bị bỏ lại”, bà nói.