Sống tại thành phố Phổ Nhĩ thuộc tỉnh Vân Nam, Trung Quốc, cô Zhang Jianing từng nghĩ dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 do chủng virus Corona SAR-CoV-2 gây ra tại tỉnh Hồ Bắc thật xa xôi và không ảnh hưởng đến mình.
Tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) đưa tin cho đến khi tại Vân Nam xác nhận có người nhiễm rồi đến thành phố Phổ Nhĩ cũng có người mắc bệnh hồi cuối tháng 1, cô gái 30 tuổi vội vàng tìm mua khẩu trang song đều gặp cảnh “cháy hàng”. Khi lấy hết can đảm để ra ngoài mua đồ tạp hóa, cô nhận ra mình phải đeo khẩu trang mới được phép vào cửa hàng.
Một công nhân đang sản xuất khẩu trang tại Trung Quốc. Ảnh: Xinhua
Sau khi tìm kiếm thông tin trên mạng, Zhang đã tự làm khẩu trang cho mình: hai lớp vải cotton bên ngoài cùng một tờ màng bọc thực phẩm ở bên trong. “Khẩu trang vừa vặn với mặt tôi và bảo vệ tôi khỏi các giọt nước nhỏ. Chỉ có điều thật khó thở”, cô gái chia sẻ.
Tại thời điểm đất nước 1,4 tỷ dân đột ngột xảy ra dịch bệnh và yêu cầu mọi người phải đeo khẩu trang bảo hộ không chỉ tại các không gian chung kín mà còn cả ngoài trời, nhu cầu nhanh chóng vượt nguồn cung.
Trung Quốc sản xuất được 22 triệu khẩu trang mỗi ngày – không đủ phục vụ dân số nước này. Chính phủ và người dân đều kỳ vọng hoạt động cung cấp khẩu trang sẽ đáp ứng được nhu cầu sử dụng sau kỳ nghĩ lễ Nguyên đán kéo dài, tuy nhiên mọi chuyện lại không được như dự đoán. Tính đến tuần cuối tháng 2, bất chấp việc các công xưởng sản xuất khẩu trang đã tăng năng suất hơn 10% so với hồi đầu tháng, mặt hàng này vẫn vô cùng khan hiếm.
Vì lẽ đó, tự làm khẩu trang đã trở thành xu hướng hàng đầu trên trang mua sắm trực tuyến Taobao của Trung Quốc vài ngày gần đây. Vật liệu làm khẩu trang là những từ khóa được tìm kiếm nhiều nhất, từ thanh chống mũi đến vải không dệt dùng trong khẩu trang phẫu thuật để ngăn giọt nước li ti nhiễm khuẩn. Một cửa hàng online tại Phúc Kiến cho biết gần đây đã bán được trên 5.500 gói vật liệu tự làm khẩu trang, mỗi gói có thể làm từ 50 – 200 chiếc.
Về phần mình, cô Zhang chi 200 Nhân dân tệ (hơn 600 nghìn đồng) mua vật liệu trên mạng và làm được 60 chiếc khẩu trang. Cô vốn là một nhà thiết kế áo sườn xám và có máy may tại nhà. Mặt ngoài khẩu trang cô sử dụng vải sợi không dệt chống nước màu xanh, kế đến là một lớp vải lọc vi khuẩn và giọt nước li ti, trong cùng là lớp vải bông fla-nen. Zhang nói: “Tôi gửi vài chiếc cho bố mẹ và người thân. Tôi không dám chắc về mức độ bảo vệ của chúng, nhưng tin tốt là tại thành phố đã lâu không có ca mắc mới nào cả”.
Hay trường hợp của Alex Zhang, một nhân viên văn phòng ở Thượng Hải từng gửi ủng hộ khẩu trang N95 đến tâm dịch Vũ Hán cũng sớm rơi vào cảnh không mua được khẩu trang cho bản thân. Chính quyền Thượng Hải cho phép các hộ gia đình được mua số khẩu trang y tế nhất định, song vẫn không đủ để gia đình cô sử dụng. Tách lớp một chiếc N95 để xem cấu tạo, cô cảm thấy việc sắp xếp các lớp vải chẳng đòi hỏi kỹ thuật đặc biệt nên đã quyết định tự làm.
Zhang bỏ ra 45 Nhân dân tệ mua hai mét vải lọc vi khuẩn rồi nhét vào giữa hai lớp vải sợi không dệt cùng với một chiếc van thở. Cô khâu tất cả các lớp lại với nhau, đem vào lò nướng 70 độ C trong 1 phút để khử trùng. Khẩu trang hoàn thiện sau khi thêm dây đeo bằng nhựa.
“Mỗi chiếc khẩu trang có giá khoảng 3 Nhân dân tệ và gần giống với một chiếc N95 chính hãng. Tôi thấy làm khẩu trang không khó. Tôi khá hài lòng về sản phẩm của mình và cảm thấy rất an toàn khi đeo chúng tại chỗ đông người”, Alex Zhang nói. Sau đó, cô mua miếng lót thấm sữa vốn đã được khử trùng sẵn để thay thế lớp vải sát mặt.
Theo tờ Ningbo Daily, công ty may Shenzhiu Internation ở tỉnh Chiết Giang đã phân công riêng 100 nhân viên làm khẩu trang bằng vải không dệt lọc vi khuẩn để tự đáp ứng nhu cầu sử dụng của 15.000 lao động tại đây.
Các bệnh viện bị thiếu khẩu trang y tế đã huy động cán bộ, nhân viên tự làm khẩu trang bằng vải không dệt thường dùng để bọc những sản phẩm y tế tiệt trùng. Ít nhất ba bệnh viện tại Tây An và Kim An (Chiết Giang) đã thử làm khẩu trang cho nhân viên y tế không làm việc ở tuyến đầu.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết chỉ đeo khẩu trang không đủ bảo vệ hiệu quả người dân khỏi chủng virus Corona mới. Theo cơ quan này, người dân nên thực hiện cùng lúc đeo khẩu trang và rửa tay thường xuyên với xà phòng.
Tuy vậy, đối mặt với tình trạng “cháy hàng” khẩu trang kéo dài, giới chức y tế đã khuyên người dân thay vì vứt bỏ khẩu trang 4 tiếng/lần thì hãy tái chế chúng khi có thể. Theo bản hướng dẫn do Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc công bố, người khỏe mạnh có thể sử dụng một chiếc khẩu trang trong thời gian dài. Hướng dẫn viết: “Khẩu trang tái sử dụng cần được treo ở chỗ sạch sẽ và khô ráo hoặc đựng trong túi sạch. Khẩu trang nên được cất riêng để tránh lây nhiễm”.
Bà Cai Haodong, chuyên gia về bệnh lây nhiễm tại Bệnh viện Ditan ở Bắc Kinh cho biết làm khẩu trang bằng nhiều lớp vải cotton là điều có thể chấp nhận được bởi chúng vẫn có thể giữ khô ráo khi hít thở, nhưng không nên dùng lớp màng bọc thực phẩm vì nó cản đường thở hoàn toàn.
Bà Cai cho biết bệnh viện của bà không hề có khẩu trang phẫu thuật hay N95 tại thời điểm dịch SARS bùng phát năm 2003. Các nhân viên bệnh viện đã tự làm khẩu trang, khử trùng chúng bằng nước sôi và phơi dưới ánh nắng Mặt Trời. Điều quan trọng là phải giữ khẩu trang khô ráo. Theo bà, khẩu trang tự chế có thể cung cấp mức độ bảo vệ nhất định cho người đeo và vẫn còn tốt hơn là không đeo gì cả.