Israel lại đẩy lùi COVID-19, nhờ vaccine mũi 3, khẩu trang và thẻ xanh

Đi đầu thế giới về tỉ lệ tiêm chủng, Israel cũng là quốc gia đã sớm khống chế thành công làn sóng dịch vào đầu năm nay. Tuy nhiên, bất chấp tỉ lệ tiêm chủng cao, nước này vẫn bị làn sóng dịch thứ tư do biến thể Delta tấn công.

Lần này, thay vì áp dụng các biện pháp phong toả mới, chính phủ đặt cược vào chiến lược tiêm liều tăng cường của vaccine Pfizer/BioNTech cho người từ 12 tuổi trở lên, thực hiện bắt buộc đeo khẩu trang và xuất trình Thẻ Xanh tại các không gian kín. Thẻ Xanh là bằng chứng đã tiêm chủng, xét nghiệm âm tính còn mới và đã phục hồi sau khi nhiễm COVID-19.

Kết quả là, sau khi dịch đạt đỉnh vào đầu tháng 9, các ca nhiễm virus hàng ngày ở Israel đã giảm hơn 80%, các ca nặng giảm gần một nửa.

Thủ tướng Naftali Bennett hôm 12/10 cho biết: “Chúng ta đang phá vỡ làn sóng Delta từng ngày từng ngày” và khẳng định chính sách của chính phủ là “quản lý chặt chẽ, thông minh và linh hoạt cho phép sống chung với COVID”.

Chiến lược "Sống chung với COVID" của Israel, một chiến lược không phải trả giá bằng an toàn hoặc gây tranh cãi, đã đảm bảo cho các trường học và nền kinh tế luôn mở.

Chiến dịch tiêm mũi 3 giúp chặn biến thể Delta

Bộ Y tế Israel hôm 14/10 đã trình bày dữ liệu an toàn và hiệu quả mới nhất từ chiến dịch tiêm vaccine tăng cường trước một hội đồng cố vấn của Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) về xem xét cho phép tiêm mũi vaccine thứ ba.

Dữ liệu cho thấy ở những người trên 60 tuổi - nhóm đầu tiên được liều tăng cường, số ca nhiễm bắt đầu giảm nhanh chóng khoảng hai tuần sau khi tiêm liều thứ ba, trong khi vẫn tăng ở các nhóm tuổi khác.

Một phân tích dữ liệu của Doron Gazit và Yinon Ashkenazy thuộc nhóm giám sát COVID-19 của Đại học Hebrew, cho thấy tốc độ sinh sản của virus – đồng nghĩa với khả năng lây lan - bắt đầu giảm mạnh ở các nhóm tuổi sau mũi tiêm thứ ba.

Tại Israel, hai tháng sau làn sóng Delta, những người đã tiêm 2 mũi trên 60 tuổi chiếm hơn một nửa số trường hợp mắc COVID-19 nghiêm trọng. Đa số những người mắc bệnh nặng đã 70 tuổi với tình trạng sức khỏe yếu khiến họ có nguy cơ cao hơn.

Kể từ khi triển khai mũi tiêm tăng cường, những người mắc bệnh nặng phần lớn là chưa tiêm chủng và thường trẻ hơn. Họ chiếm khoảng 75% số bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nặng, trong khi những người được tiêm 2 hoặc 3 mũi chỉ chiếm 1/4.

Liều thứ ba cho đến nay đã có hiệu quả trong việc hạn chế các trường hợp nhiễm virus đột phá nghiêm trọng ở những người từ 40 tuổi trở lên. Có ít dữ liệu với nhóm thanh thiếu niên, tuy nhiên Bộ Y tế Israel cho biết những phát hiện của họ cho đến nay cho thấy liều thứ ba không làm tăng nguy cơ viêm cơ tim ở những người trẻ tuổi.

Ran Balicer, người đứng đầu ban cố vấn chuyên gia về COVID-19 của chính phủ, cho biết sự kết hợp của các biện pháp nói trên đã hạn chế sự gia tăng ca nhiễm do biến thể Delta. Theo ông Balicer, các biện pháp này bao gồm đeo khẩu trang, xét nghiệm PCR và kháng nguyên nhanh. Nhưng yếu tố quan trọng nhất đẩy lùi làn sóng dịch do biến thể Delta là chiến dịch tiêm chủng hàng loạt với mũi vaccine thứ ba.

Ở Anh, nơi vaccine tăng cường được sử dụng cho khoảng 5% dân số, nhưng quy định đeo khẩu trang phần lớn đã bị bỏ và không bắt buộc phải có hộ chiếu vaccine, các ca nhiễm vẫn đang gia tăng.

Tranh cãi tiêm vaccine tăng cường cho trẻ từ 12 tuổi

Tuy nhiên, một số nhà khoa học cho rằng quyết định của Israel vào cuối tháng 8 về việc phê duyệt liều vaccine thứ ba cho thanh thiếu niên là quá sớm, thiếu bằng chứng rõ ràng về lợi ích. Họ cho rằng trọng tâm vẫn nên là thuyết phục những người chưa được tiêm chủng chấp nhận tiêm.

Mỹ và một số quốc gia châu Âu cho đến nay chỉ được phép sử dụng mũi vaccine tăng cường cho người lớn tuổi, những người có hệ miễn dịch suy yếu hoặc người lao động có nguy cơ phơi nhiễm virrus cao. Trong khi đó, Tổ chức Y tế Thế giới kêu gọi các quốc gia giàu có ngừng sử dụng mũi tăng cường để dành vaccine cho các quốc gia đang phát triển còn khó khăn trong tiếp cận nguồn cung.

Hagai Levine, giáo sư dịch tễ học tại Đại học Hebrew ở Jerusalem, cho biết: “Israel đã vội vàng, thậm chí đánh cược khi phê duyệt liều thứ ba cho toàn dân chứ không phải cho các nhóm tuổi cụ thể như các quốc gia khác đã làm”.

Thủ tướng Bennett đã bị một số nhà khoa học chỉ trích vì đã từ chối áp dụng các biện pháp cứng rắn hơn có thể giúp giảm tỷ lệ nhiễm biến thể Delta ngay từ đầu. 

Cho đến nay, 3,7 triệu người Israel đã được tiêm mũi vaccine thứ ba, chiếm 1/3 dân số.
"Israel là quốc gia đầu tiên đối phó với thách thức kết hợp do biến thể Delta và khả năng miễn dịch suy giảm hàng loạt gây ra, nhưng đó chắc chắn không phải là thách thức cuối cùng", ông Balicer cảnh báo. Ông nói thêm: “Các quốc gia khác phải đối mặt với thách thức phức tạp này sẽ phải tìm ra sự cân bằng của riêng mình và cái giá phải trả có thể cao”.