Các thanh sát viên Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) (thứ 2 và 3, trái) làm nhiệm vụ tại cơ sở hạt nhân Natanz, nằm cách thủ đô Tehran khoảng 300km về phía Nam. Ảnh: AFP/TTXVN
Trước đó, các thanh sát viên của IAEA đã tới nhà máy hạt nhân Natanz, miền Trung Iran, nơi mới đây đã xảy ra vụ nổ nhỏ gây mất điện mà Tehran cho rằng có liên quan đến Israel. Trong tuyên bố, IAEA xác nhận Iran đã gần chuẩn bị xong để bắt đầu quá trình làm giàu urani ở mức 60% tại nhà máy Natanz. Trong khi đó, Tổng Giám đốc IAEA Rafael Mariano Grossi cho biết Iran đã thông báo cho IAEA về kế hoạch lắp đặt máy ly tâm IR-1 tại Natanz.
Động thái trên diễn ra trước khi các bên dự kiến tiếp tục cuộc đàm phán ở Vienna (Áo) trong ngày 15/4 nhằm cứu vãn thỏa thuận hạt nhân mang tên Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA). Theo thỏa thuận này, Iran được làm giàu urani ở mức độ 3,67%, thấp hơn nhiều so với mức 90% có thể chế tạo vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, kể từ khi Mỹ năm 2018 dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump rút khỏi thỏa thuận và tái áp đặt trừng phạt Iran, Tehran đã dần thu hẹp các cam kết của nước này trong thỏa thuận và gần đây đã tăng mức làm giàu urani lên 20%.
Tổng thống Iran Hassan Rouhani khẳng định việc Iran tuyên bố nâng mức làm giàu urani lên 60% là động thái "đáp trả đầu tiên" sau vụ nổ tại nhà máy hạt nhân Natanz vào cuối tuần qua. Ông Rouhani nêu rõ Iran sẽ tiếp tục thực hiện chương trình hạt nhân trong khuôn khổ pháp lý cho phép, đồng thời nhấn mạnh trong mọi trường hợp IAEA sẽ tiếp tục giám sát hoạt động làm giàu urani của Iran bất kể ở mức độ nào.
Phản ứng trước động thái trên của Iran, phát biểu tại họp báo ở trụ sở của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) ở Brussels (Bỉ), Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho rằng bước đi này gây hoài nghi về sự nghiêm túc Tehran trong các cuộc đàm phán hạt nhân tại Vienna.
Trong khi đó, Thư ký báo chí của Nhà Trắng Jen Psaki thông báo Mỹ và Iran sẽ thực hiện đàm phán gián tiếp trong ngày 15/4 tại Vienna về việc khôi phục thỏa thuận hạt nhân. Bà Jen Psaki nêu rõ phía Mỹ không có bất cứ phỏng đoán nào về nguyên nhân vụ nổ tại cơ sở hạt nhân của Iran cuối tuần qua. Bà cho hay các cuộc thảo luận ngoại giao theo hình thức gián tiếp sẽ được nối lại trong ngày 15/4. Theo bà Paski, dù đây sẽ là một tiến trình dài nhưng Mỹ xem đây là một dấu hiệu tích cực.
Dự kiến, Đặc phái viên của Mỹ về Iran - ông Rob Malley sẽ có mặt ở Vienna để tham gia thảo luận.
Tuần trước, Iran và nhóm P4+1 (gồm Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức) đã có cuộc đàm phán trực tiếp tại Vienna nhằm cứu vãn JCPOA. Trong ngày 15/4, các bên dự kiến tiếp tục thảo luận với nội dung chính là thuyết phục Mỹ và Iran trở lại tuân thủ thỏa thuận.
Truyền thông Iran ngày 14/4 dẫn lời lãnh tụ tinh thần tối cao của Iran - Đại giáo chủ Ali Khamenei tái khẳng định lập trường của Tehran rằng Mỹ phải dỡ bỏ các lệnh trừng phạt trước khi Iran trở lại tuân thủ các cam kết trong JCPOA. Theo ông Khamenei, việc các quan chức Mỹ bày tỏ sẵn sàng đàm phán không có nghĩa là Washington sẵn sàng "lắng nghe và chấp nhận sự công bằng" mà chỉ là dấu hiệu họ muốn "áp đặt quan điểm sai trái".