Dịch vụ tìm kiếm trực tuyến Google đang trong giai đoạn hết sức khó khăn do phải đối mặt với những cáo buộc sử dụng ưu thế tìm kiếm và quảng cáo trên mạng Internet để sắp xếp kết quả tìm kiếm theo hướng có lợi nhất cho hãng, qua đó bóp nghẹt hoạt động của các đối thủ. Cuộc điều tra lần này có quy mô toàn diện và gay gắt nhất từ trước đến nay.
|
Trang chủ dịch vụ tìm kiếm trực tuyến của Google. Ảnh: Internet |
Ủy ban Thương mại liên bang Mỹ (FTC) hiện đang hoàn tất hồ sơ yêu cầu Google phải chứng minh được rằng cơ chế tìm kiếm bí mật của công ty này được thiết kế để người sử dụng có được những gợi ý tốt nhất chứ không phải bỏ qua các liên kết của đối thủ.
Chẳng hạn, khi người dùng tìm kiếm một doanh nghiệp địa phương, Google có thể đưa lên trên đầu trang kết quả tìm kiếm danh sách do công ty này sắp xếp, thông qua dịch vụ Google Places, thay vì danh sách trên trang Yelp, một trang mạng nghiên cứu và đồng thời là một đối thủ của Google.
Những từ khóa tra cứu bản đồ có thể dẫn tới gợi ý sử dụng dịch vụ Google Maps và tìm kiếm các đoạn phim có tỉ lệ dẫn tới trang mạng YouTube cũng của Google. Một ví dụ khác là nếu bạn đánh chữ "cầm cố" vào ô tìm kiếm, gợi ý hàng đầu có thể sẽ là Google Advisor, một dịch vụ cầm cố, thế chấp của Google, vốn bị xếp vào danh sách các dịch vụ có tỉ lệ lãi suất thấp nhất.
Cuộc điều tra này của FTC cũng sẽ tập trung vào bộ máy tài chính của Google, gồm cả những liên kết quảng cáo gắn với từng chủ đề tìm kiếm. Một số thông tin thương mại xuất hiện ở phần trên cùng hoặc xếp ở cột bên phải của trang kết quả tìm kiếm và được làm nổi bật bằng nhiều màu sắc.
Google đã phát triển sang các lĩnh vực như video, điện thoại di động và ti vi, song những mẩu quảng cáo văn bản gắn liền với trang kết quả tìm kiếm cũng như các nội dung web khác vẫn chiếm tỉ lệ lớn trong thu nhập của Google mà năm 2011 ước đạt hơn 35 tỉ USD.
Một số trang web còn cho rằng Google đã điều chỉnh hệ thống của mình để nâng giá dịch vụ quảng cáo lên cao, mặc dù Google nói rằng giá cả được quyết định thông qua đấu thầu. Cũng có những cáo buộc rằng Google cố ý ngăn chặn một số thông tin quảng cáo mà công ty này cho là mối đe dọa cạnh tranh.
Trên thực tế, các dịch vụ tìm kiếm trực tuyến của Microsoft và Yahoo đôi khi cũng đưa những dịch vụ của mình lên đầu trang kết quả tìm kiếm. Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn là Google đáp ứng gần 2/3 nhu cầu tìm kiếm tại Mỹ và đăng tải lượng quảng cáo lớn hơn nhiều. Dịch vụ Yahoo và Bing của Microsoft cộng lại cũng chỉ chiếm chưa tới 30% thị phần.
Melissa Maxman, một công tố viên về chống độc quyền tại Oasinhtơn, cho biết FTC hiện đang tích cực thu thập thông tin và có thể sẽ yêu cầu Google cung cấp thông tin liên quan đến hoạt động kinh doanh của Google và các công ty có liên quan. Các công tố viên có thể sẽ buộc Google phải đưa ra những tài liệu nhạy cảm mà trước đây công ty này từng từ chối chia sẻ.
Google có thể bị thu hẹp dịch vụ
Cuộc điều tra của FTC đe dọa đưa Google vào đúng quy trình như từng áp dụng với hãng Microsoft, tập đoàn máy tính từng bị Bộ Tư pháp Mỹ kiện từ những năm 1990 và vụ án kéo dài hàng chục năm. Trong vụ này, Microsoft bị cáo buộc lợi dụng sự thống trị của hệ điều hành Windows của hãng để bóp nghẹt các công ty phần mềm đối thủ. Mặc dù Microsoft tránh được nguy cơ có thể khiến công ty tan rã nhưng cũng bị ảnh hưởng lớn trong nhiều năm liền.
Đây không phải là lần đầu tiên Google phải đối mặt với các vụ kiện chống độc quyền. Google đã suýt bị Bộ Tư pháp Mỹ gọi ra hầu tòa cách đây 2 năm rưỡi do bị kiện độc quyền trong dịch vụ tìm kiếm trên Internet. Nhưng Bộ Tư pháp cuối cùng đã không tiến hành vụ kiện sau khi Google từ bỏ thỏa thuận liên kết với Yahoo. Các công tố viên châu Âu cũng đã tiến hành một cuộc điều tra chống độc quyền đối với Google hồi tháng 11/2010.
Tuy nhiên không giống các vụ việc trên, vốn chỉ ảnh hưởng rất nhỏ đến công việc kinh doanh của Google, cuộc điều tra hiện tại tấn công trực diện vào hoạt động kinh doanh chính của công ty này là dịch vụ tìm kiếm và quảng cáo trên Internet. Nếu bị buộc tội, Google sẽ bị ảnh hưởng rất lớn.
Kịch bản tồi tệ nhất có thể sẽ là cuộc điều tra của FTC chỉ là bước đầu tiên trong một tiến trình dài khiến Google buộc phải từ bỏ YouTube và một số dịch vụ khác được công ty này dày công xây dựng trong suốt 13 năm qua. Và FTC hoàn toàn có khả năng trao toàn bộ vụ này cho Bộ Tư pháp Mỹ, như đã từng làm với Microsoft.
Một vài công tố viên về chống độc quyền cho rằng cuộc điều tra này có thể dẫn tới những giải pháp ít cực đoan hơn, ví dụ như lệnh cấm Google đưa các dịch vụ của mình lên đầu trang kết quả tìm kiếm. Google cũng có thể chấp nhận bị kiểm tra định kỳ về phương thức hoạt động của cơ chế tìm kiếm, tương tự như việc công ty này từng làm hồi đầu năm 2011, theo một thỏa thuận giải quyết cuộc điều tra của FTC đối với các hoạt động bí mật của công ty này.
Tuy vậy, người ta cho rằng Google sẽ phản kháng mạnh mẽ. Cuộc điều tra của FTC đánh trúng tâm điểm hoạt động của công ty, gồm phương thức đánh giá, xếp hạng chất lượng các trang mạng cũng như thông tin quảng cáo, được áp dụng từ khi những người đồng sáng lập Google là Larry Page và Sergey Brin bắt đầu xây dựng dự án tại Đại học Stanford. Google coi kết quả gợi ý tìm kiếm của mình là một vấn đề thuộc về quan điểm, được Tu chính án đầu tiên của Hiến pháp Mỹ bảo vệ.
Quang Minh