Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi (phải) và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen tại cuộc họp báo ở New Delhi. Ảnh tư liệu: ANI/TTXVN
Theo tờ Politico ngày 3/10, chính sách áp thuế cao của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với hàng hóa từ EU và Ấn Độ đã buộc hai bên phải đẩy nhanh tiến trình đàm phán thương mại vốn trì trệ nhiều năm. Hiện Brussels và New Delhi chỉ còn ba tháng để thực hiện cam kết đạt thỏa thuận trước cuối năm 2025, trong khi những vấn đề quan trọng liên quan đến nông nghiệp và phát triển bền vững vẫn chưa được giải quyết.
Ông Christophe Kiener, trưởng đoàn đàm phán của EU, cho biết trước Nghị viện châu Âu rằng tiến trình hiện nay “cực kỳ thách thức” do các vấn đề còn lại đều thuộc nhóm nhạy cảm nhất. Trong khi đó, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tái khẳng định cam kết đạt thỏa thuận trong năm nay, đồng thời nhấn mạnh đây là thời điểm thích hợp để củng cố quan hệ song phương.
Dù là đối tác thương mại lớn thứ hai của Ấn Độ, quan hệ kinh tế giữa hai bên từng nhiều lần gián đoạn. Đàm phán từng bị đình trệ năm 2013 do bất đồng về bảo hộ nông nghiệp và dược phẩm. Sau khi được khởi động lại từ năm 2022, Ấn Độ bày tỏ mong muốn mở rộng hợp tác, song vẫn duy trì những chính sách mang tính bảo hộ, khiến tiến trình khó đạt được đột phá nhanh chóng.
Ông Ignacio Garcia Bercero, trưởng đoàn đàm phán EU với Ấn Độ giai đoạn 2007-2013, cho biết các vấn đề hiện nay “vẫn lặp lại” so với trước đây, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp và thương mại hàng hóa nhạy cảm.
Một trở ngại lớn khác đến từ mối quan hệ giữa Ấn Độ và Nga. Dù EU muốn coi Ấn Độ là đối tác đa dạng hóa thương mại để giảm phụ thuộc, New Delhi vẫn duy trì quan hệ chặt chẽ với Moskva. Tháng 9 vừa qua, Ấn Độ cử 65 binh sĩ tham gia cuộc tập trận Zapad thường niên cùng Nga, trong đó mô phỏng kịch bản tấn công hạt nhân vào NATO.
Hình ảnh Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi nắm tay Tổng thống Nga Vladimir Putin tại một hội nghị ở Trung Quốc càng khiến Brussels lúng túng, trong bối cảnh Mỹ liên tục kêu gọi EU áp thuế cao đối với Ấn Độ.
Ngoài yếu tố chính trị, hàng loạt vấn đề kỹ thuật cũng cản trở tiến trình. Hai bên chưa thống nhất về ô tô, linh kiện, rượu vang, nông sản, cũng như các quy định vệ sinh và kiểm dịch. Đặc biệt, New Delhi phản đối việc ràng buộc điều khoản phát triển bền vững với cơ chế giải quyết tranh chấp. Bên cạnh đó, tranh chấp lâu năm với Pakistan về gạo basmati cũng gây khó khăn trong việc EU cấp quyền bảo hộ xuất xứ.
Theo các chuyên gia, việc ký kết có thể chỉ đạt được một thỏa thuận mang tính chính trị nhanh chóng, thay vì một hiệp định toàn diện. Đây cũng sẽ là thước đo cho khả năng EU cân bằng giữa lợi ích kinh tế, mục tiêu xanh và thực tế địa chính trị trong bối cảnh trật tự thương mại toàn cầu bị xáo trộn bởi chính sách "nước Mỹ trên hết" của chính quyền Tổng thống Trump.