El Nino ảnh hưởng nghiêm trọng đến loài cự đà biển ở quần đảo Galapagos. Ảnh: rainforestcruises.com
Tháng 6 vừa qua, Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) thông báo các dấu hiệu của El Nino đã xuất hiện và dự kiến sẽ mạnh dần đến cuối năm. Các hiện tượng El Nino được đánh dấu bằng nhiệt độ mặt nước biển ấm hơn trung bình ở trung tâm và phía Đông Thái Bình dương gần xích đạo, xảy ra mỗi 2-7 năm và kéo dài khoàng 9-12 tháng. Bởi vậy, nhiệt độ đại dương ấm áp là dấu hiệu đầu tiên của chu kỳ mới của hiện tượng thời tiết El Nino, đe dọa tới loài cự đà biển trên quần đảo Galapagos. Các chuyên gia lo ngại chu kỳ El Nino mới này có thể là một trong những đợt mạnh nhất trong nhiều thập niên.
Trên bãi cát trắng của đảo Santa Cruz, một loài cự đà biển có tên Amblyrhynchus cristatus có thể sống tới 60 năm. Với móng vuốt sắc nhọn với những chiếc gai trên lưng, loài bò sát này giống như một sinh vật thời tiền sử. Trông có vẻ cứng rắn, nhưng cự đà lại rất dễ bị ảnh hưởng trước sự thay đổi nhiệt độ ở Thái Bình Dương, vốn ảnh hưởng đến nguồn thức ăn chính của loài động vật này là tảo. Cự đà biển thường tìm kiếm tảo giữa các tảng đá dưới nước hoặc ở vùng nước nông. Chúng có thể lặn sâu tới 12 m và ở dưới nước trong 1 giờ, tuy nhiên chúng không thể bơi xa trong vùng biển lớn để tìm kiếm thức ăn vốn đã trở nên khan hiếm bởi tảo đang chết dần.
Theo Liên minh quốc tế bảo tồn tự nhiên (IUCN), số lượng cự đà biển đã thay đổi mạnh theo các sự kiện El Nino và La Nina. Tình trạng thiếu lương thực do El Nino gây ra có thể đồng nghĩa với việc cự đà biển sẽ khó sống sót khi không có đủ thức ăn. IUCN lưu ý những dự đoán về biến đổi khí hậu có thể làm tăng mức độ nghiêm trọng và tần suất của các sự kiện El Nino, đồng nghĩa một số loài cự đà biển có thể hoàn toàn biến mất.
Ông Danny Rueda, Giám đốc Công viên quốc gia Galapagos, viện dẫn 2 hiện tượng El Nino đặc biệt khắc nghiệt trước đây vào năm 1982 và 1997 đã tẩy trắng san hô và hủy hoại cuộc sống của động vật trên quần đảo, gồm cả rùa cạn, chim cánh cụt, chim cốc và sư tử biển. Theo ông Rueda, có khoảng 450.000 con cự đà trên quần đảo. Số lượng của chúng, theo IUCN, có thể giảm 90% sau một hiện tượng El Nino mạnh.
Tổng Thư ký Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) Petteri Taalas đã cảnh báo chu kỳ El Nino mới sẽ làm tăng nhiệt độ và kéo theo thời tiết cực đoan hơn đến Mỹ Latinh và Caribe. Trong tuyên bố được đưa ra kèm theo một báo cáo về tác động của biến đổi khí hậu trong khu vực, ông Taalas nhấn mạnh "những cảnh báo sớm... sẽ rất quan trọng để bảo vệ cuộc sống và sinh kế".
Theo WMO, biến đổi khí hậu có khả năng làm tăng tác động của hiện tượng El Nino, khiến nhiệt độ cao hơn kèm lượng mưa lớn hơn. Các loài động vật ở quần đảo Galapagos có thể sống sót qua những thay đổi chu kỳ của khí hậu địa phương. Tuy nhiên nếu các thay đổi xảy ra quá thường xuyên hoặc quá khắc nghiệt, các loài có thể gặp khó khăn để khôi phục sự cân bằng giữa tỷ lệ sinh sản và tử vong.