Động đất mạnh gieo nỗi buồn ngày đầu năm ở Nhật Bản

Tuy nhiên, ngày 1/1/2024 là lần đầu tiên quốc gia này phát đi cảnh báo sóng thần với cường độ lớn, kể từ thời thảm họa kép động đất - sóng thần kinh hoàng năm 2011 cướp đi sinh mạng của gần 20.000 người.

Nỗi buồn đầu năm

Theo hãng tin AP, chiều đầu tiên của Năm mới 2024, cơn địa chấn có độ lớn 7,6 đã tấn công Nhật Bản, với tâm chấn nằm gần Bán đảo Noto thuộc tỉnh Ishikawa, gây ra cảnh báo sóng thần cho 9 tỉnh dọc theo bờ biển phía Tây cũng như các nước lân cận như Hàn Quốc, Triều Tiên và Nga. Các tòa nhà ở thủ đô Tokyo cách đó 300 km cũng cảm nhận rõ sự rung lắc.

Tuy những con sóng thần không trầm trọng như cảnh báo, Nhật Bản vẫn phải gánh chịu thương vong và thiệt hại lớn vì động đất. Tính đến trưa 3/1, thảm họa này đã khiến ít nhất 62 người thiệt mạng, hàng chục người bị thương và phá hủy hàng chục ngàn ngôi nhà. Dự kiến, số người thiệt mạng sẽ tiếp tục tăng do nhiều người có khả năng mắc kẹt trong đống đổ nát.

Trước đó, hơn 4 giờ chiều 1/1, 10 phút sau khi khắp vùng ven biển rộng lớn rung chuyển vì động đất, một cơn sóng cao 1,2 mét đã tấn công thành phố Wajima ở Ishikawa. Cùng lúc đó, các đám cháy bùng lớn lên nhấn chìm vô số ngôi nhà trong khu vực. Người dân buộc phải di dời trong bóng tối vì mất điện. Ngoài ra, những con sóng cao từ 0,4 - 1 mét cũng ập vào một số địa phương ven biển phía Tây Nhật Bản và nước láng giềng Hàn Quốc.

Trong vòng hai giờ sau trận động đất lớn gần Bán đảo Noto, đài truyền hình NHK kêu gọi người dân di dời đến vùng đất cao hơn hoặc lên đỉnh các tòa nhà gần đó càng nhanh càng tốt. Khắp 9 tỉnh, gần 100.000 người dân đã được sơ tán và ngủ qua đêm tại các phòng thể thao và nhà thi đấu của trường học, thường đóng vai trò là trung tâm sơ tán trong trường hợp khẩn cấp ở Nhật Bản. Những nơi này được xây dựng kèm theo một “nhà kho thiên tai” chứa nguồn cung cấp thực phẩm và những thứ cần thiết khác để hỗ trợ cuộc sống trong khoảng thời gian ngắn. 

Trận động đất cùng với hơn 200 dư chấn sau đó đã gây thiệt hại lớn về cấu trúc đô thị tại tỉnh Ishikawa và nhiều khu vực lân cận. Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA) đã chính thức đặt tên cho loạt địa chấn này là "Trận động đất ở Bán đảo Noto năm 2024". Dịch vụ nước, điện và điện thoại di động vẫn không hoạt động ở một số khu vực. Sáng 3/1, các chuyến tàu cao tốc và chuyến bay trong và ngoài khu vực đều bị đình chỉ. Một số tuyến đường cao tốc chính vẫn bị đóng cửa.

Đáng chú ý, vết đứt gãy địa chất do động đất gây ra có thể kéo dài khoảng 150 km dưới bán đảo Noto và những đợt rung chấn liên quan có thể xảy ra trong tuần này. Người dân ở các khu vực ven biển được yêu cầu không trở về nhà, mặc dù cảnh báo sóng thần đã được dỡ bỏ. Trên 20 nhà máy điện hạt nhân nằm dọc theo bờ biển đã thoát được thiệt hại nghiêm trọng, không có dấu hiệu rò rỉ phóng xạ, song vẫn cần được theo dõi kỹ lưỡng. 

Chạy đua với thời gian

Bán đảo Noto - tâm chấn của trận động đất độ lớn 7,6 mới đây là khu du lịch nổi tiếng với hai thành phố lớn là Wajima và Wakura Onsen, tập trung nhiều khách sạn, nhà nghỉ, nhà dưỡng lão. 

Tờ Guardian đưa tin, với dự báo nhiều rung chấn khác có thể xảy ra trong vài ngày tới, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida tuyên bố đất nước này đang chạy đua với thời gian để giải cứu các nạn nhân. Ông cũng đưa ra chỉ đạo tập trung mọi nguồn lực, đẩy nhanh hơn nữa công tác cứu hộ với ưu tiên cao nhất là bảo về tính mạng của người dân. Đối với những gia đình buộc phải sơ tán ở các cơ sở tập trung, người đứng đầu Chính phủ Nhật Bản chỉ đạo các chính quyền địa phương nỗ lực hết sức để cung cấp các nhu yếu phẩm cần thiết và từng bước khôi phục các cơ sở hạ tầng quan trọng, nhất là giao thông.

Hàng ngàn quân nhân, lính cứu hỏa và cảnh sát từ khắp cả nước đã được điều động đến những khu vực chịu tổn thất nặng nề nhất của Bán đảo Noto xa xôi. Các nỗ lực cứu hộ đang được khẩn trương tiến hành, song gặp không ít khó khăn do đường sá hư hỏng cũng như tình trạng đổ nát ở phía Bắc Noto. Một số đám cháy lớn vẫn tiếp tục hình thành. Ước tính, các tòa nhà và cơ sở hạ tầng trong khu vực bị thiệt hại diện rộng. Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản cũng sẽ sử dụng trực thăng để vận chuyển hàng tiếp tế đến các khu vực bị cô lập.

Nhiều quốc gia đã lên tiếng đề nghị hỗ trợ Nhật Bản trong công tác xử lý hậu quả sau động đất. Ngày 2/1, Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. cho biết nước này sẵn sàng hỗ trợ Nhật Bản khắc phục hậu quả của trận động đất, đồng thời khẳng định sự đoàn kết với Nhật Bản trước những thách thức chung mà các nước thuộc Vành đai lửa Thái Bình Dương phải đối mặt. Là đồng minh thân thiết, Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng tuyên bố sẵn sàng cung cấp cho Nhật Bản bất kỳ sự hỗ trợ cần thiết nào. Từ châu Âu, Thủ tướng Anh Rishi Sunak cho biết nước này sẵn sàng hỗ trợ Nhật Bản và luôn theo dõi sát sao tình hình.