Đảng nào hiện diện trong Quốc hội mới của Ukraine

Theo truyền thông Nga, tối 25/8, Tổng thống Ukraine, Petro Poroshenko đã ký sắc lệnh giải tán Verkhovna Rada (Quốc hội). Cơ sở chính thức của động thái này là Quốc hội trong vòng một tháng đã không hình thành được liên minh cầm quyền mới.

Các nghị sĩ đã không chấp nhận liên minh cũ trao cho nguyên thủ quốc gia Ukraine quyền theo hiến pháp tiến hành bầu cử sớm.

Verkhovna Rada khóa 7 hiện nay được bầu ra năm 2012 và có nhiệm kỳ tới năm 2017. Phần lớn các thành viên Quốc hội khóa 7 thuộc liên minh giữa Đảng Các khu vực và Đảng Cộng sản cùng các nghị sĩ được bầu ra tại các khu vực bầu cử bầu một ứng cử viên, không thuộc thành phần đảng phái.


Trên thực tế Quốc hội khóa 7 nằm dưới quyền kiểm soát của cựu Tổng thống Viktor Yanukovych, dù các lực lượng của tổng thống không hội đủ đa số theo hiến pháp là 300 ghế. Sau khi ông Yanukovych và các thành viên chính phủ chạy khỏi Ukraine, Verkhovna Rada trở thành cơ quan quyền lực hợp pháp duy nhất.

Tuy nhiên, sau cuộc bầu cử tổng thống hồi tháng 5, vấn đề bầu lại Verkhovna Rada một lần nữa trở nên thực tế. Cán cân quyền lực trong Quốc hội hiện nay không tương thích với xã hội. Nhiều nghị sĩ đã chạy khỏi đất nước, trong khi những người khác, như các nghị sĩ Đảng Cộng sản, không biểu quyết hoặc không tham gia các phiên họp.

Ông Poroshenko, vừa tuyên thệ nhậm chức đã tuyên bố sẽ tiến hành bầu cử quốc hội sớm vào cuối năm nay, điều mà gần 80% người dân đòi hỏi. Ngày 24/7, các đảng Cú đấm (Udar) của tân Thị trưởng Kiev, Vitaly Klitschko và Tự do (Svoboda) của Oleg Tyagnibok tuyên bố rút khỏi liên minh cầm quyền "Sự lựa chọn châu Âu", đây cũng là cơ sở để Tổng thống Ukraine tuyên bố giải tán Quốc hội.

Tháng 7 vừa qua được dự kiến để Quốc hội thông qua luật bầu cử mới, bởi luật bầu cử hiện hành (được thông qua trong nhiệm kỳ ông Yanukovych), chú trọng tới chiến thắng của các lực lượng thân tổng thống. Thêm vào đó, luật này không tương thích với Hiến pháp năm 2004 được Verkhovna Rada khôi phục hồi tháng 3.

Tại Quốc hội hiện có khoảng 10 dự luật mới, song không dự luật nào trong số này được thông qua thậm chí ở lần đầu tiên. Đại diện chính quyền Ukraine thừa nhận đã không còn thời gian để thỏa thuận với các nghị sĩ và phải tổ chức bầu cử theo quy định năm 2012.

Luật hiện hành quy định một đa số hỗn hợp và theo tỷ lệ tại Quốc hội (225 nghị sĩ được bầu theo danh sách đóng của đảng và 225 bầu theo các khu vực bầu cử chọn 1 ứng viên). Không cho phép các liên minh đảng phái tham gia bầu cử. Ngưỡng để có thể tham gia Quốc hội 2 năm trước được tăng từ 3 lên 5%.

Với đa số trong điều hiện hiện nay cho thấy không phải 450 mà từ 420-430 nghị sĩ sẽ được bầu vào Verkhovna Rada. Chủ tịch Ủy ban Bầu cử Ukraine, ông Aleksandr Chernenko lưu ý rằng tại các tỉnh Donetsk và Lugansk hình thành 32 khu vực bầu cử.

Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) và Cộng hòa Nhân dân Lugansk (LPR) tự xưng sẽ không cho phép tiến hành bầu cử tại từ 10-15 khu vực trong số này. Còn 12 khu vực bầu cử nữa ở Crimea, mà Ukraine gọi là "vùng lãnh thổ bị tạm chiếm", không thể tiến hành bầu cử.

Tuy nhiên ông Chernenko lưu ý tình hình sẽ không ảnh hưởng tới tính hợp pháp của Verkhovna Rada. Theo luật, quốc hội hợp pháp nếu hội đủ đa số theo hiến pháp là 300 nghị sĩ. Ông Chernenko cho rằng "không có vấn đề gì về mặt luật pháp song có thể có những dấu hỏi về chính trị".

Quyền Chủ tịch Quốc hội hiện hành, ông Oleksandr Turchynov trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình cho rằng vào thời điểm bầu cử (26/10) chiến dịch chống khủng bố ở miền Đông có thể kết thúc để mọi công dân có thể tham gia bầu cử. Nếu không như vậy, một số khu vực có thể trì hoãn bầu cử.

Các chuyên gia cho rằng Verkhovna Rada sẽ có thành phần mới, song có thể dự đoán. Cơ hội cao nhất vượt qua ngưỡng cho phép để có chân trong quốc hội mới dành cho đảng "Đoàn kết" của Tổng thống Poroshenko (do tỷ lệ ủng hộ cao dành cho tổng thống), đảng Cấp tiến của Oleg Lyashko, đảng Đất mẹ (Batkivshina) của bà Yulia Tymoshenko; Cú đấm (Udar) của Vitali Klitschko và Tự do (Svoboda) của Oleg Tyagnibok.

Dự kiến đảng Đoàn kết sẽ nhận được 30% số phiếu bầu, đảng Cấp tiến nhận được 20%. Nằm trong danh sách 3 đảng nhận được nhiều phiếu nhất là đảng Batkivshina - 12%. Tiếp theo là các đảng Cú đấm, Tự do, Quan điểm Công dân và Ukraine Mạnh. Tuy nhiên cuộc vận động bầu cử đã chính thức bắt đầu cũng có thể làm thay đổi trật tự này.

Các dự án đảng "Liên minh Dân chủ", "Sức mạnh Nhân dân", "Ý chí", do thời gian vận động ngắn sẽ không kịp tiến hành cuộc vận động chất lượng. Trước đó, các chuyên gia chính trị cho rằng các đảng mới này sẽ liên minh với nhau song luật cũ không cho phép như vậy.

Thủ tướng Ukraine, Arseny Yatsenyuk mới đây đưa ra đề xuất cho phép vô hiệu hóa những bất lợi trong luật không cho phép các đảng liên minh. Ông gợi ý rằng danh sách ứng cử viên mỗi đảng có thể đưa ra riêng, song tất cả các lực lượng chính trị cần hiện diện trong một mặt trận thống nhất. Để làm được điều này, theo ông, trong giai đoạn vận động bầu cử cần nhất trí về tương lai của liên minh trong quốc hội "tập hợp xung quanh ý tưởng nước Ukraine có chủ quyền thống nhất. Mục tiêu là có 300 tiếng nói trong Quốc hội. Thân châu Âu và ủng hộ Ukraine".


Duy Trinh