Số lượng cử tri đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử sơ bộ bang Iowa của đảng Cộng hoà dự kiến thấp. Ảnh: Guardian
Theo hãng tin AP, cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ khởi động vào ngày 15/1 khi cử tri tại bang Iowa tham dự phiên bỏ phiếu kín để chọn ứng cử viên đại diện đảng Cộng hòa.
Việc bầu chọn ứng cử viên tại bang này cũng khác biệt so với đa số các bang khác, vì cử tri sẽ tham dự các phiên họp kín để chọn ứng viên. Cử tri sẽ đến 1.500 địa điểm họp kín, ngồi trong phòng họp hàng giờ đồng hồ để có cơ có cơ hội bỏ phiếu cho ứng cử viên tổng thống của đảng.
Tuy nhiên, hầu hết người dân Iowa dự kiến sẽ không ra ngoài vào tối 15/1. Bên cạnh lý do các cử tri chưa đăng ký trước, nhiệt độ vào tối 15/1 được dự báo là dưới 0 độ C, gió lạnh và đường sá có thể vẫn đóng băng do ảnh hưởng từ các cơn bão tuyết đổ bộ vào bang này trong tuần trước. Những cử tri Iowa cao tuổi, chiếm phần lớn cử tri bỏ phiếu trong các cuộc họp kín, đang không biết làm thế nào họ có thể đến được địa điểm bỏ phiếu.
Julian Castro, cựu thị trưởng thành phố San Antonio, cho biết: “Đây không phải là cách để bắt đầu cuộc bầu cử tổng thống. Bạn phải là một người thực sự tâm huyết, sẵn sàng lê bước trong tuyết và tham gia cuộc họp trong vài giờ. Nếu bạn bỏ lỡ, cơ hội bỏ phiếu của bạn sẽ không còn nữa”.
Việc nhất quyết giành được những lá phiếu đầu tiên tại bang Iowa đã trở nên không còn quá quan trọng với đảng Dân chủ, đặc biệt là sau khi các thành viên đảng ở bang này bất cẩn trong quá trình kiểm phiếu sau các cuộc họp kín năm 2020. Theo hãng tin Reuters, cuộc bầu cử sơ bộ tại bang này đã bị đẩy lui xuống sau trong quá trình đề cử khi Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố ông muốn có nhiều bang thể hiện tính đa dạng hơn, mang tính đại diện tốt hơn để công bố kết qủa bỏ phiếu đầu tiên.
Đảng Dân chủ cũng đã thay đổi cách thức bầu cử sơ bộ, chuyển từ hình thức họp kín sang bỏ phiếu qua đường bưu điện hoặc bỏ phiếu trực tuyến. Dự kiến, quá trình bỏ phiếu của đảng sẽ chính thức bắt đầu ở bang Nam Carolina vào ngày 3/2, tiếp đến là bang Nevada và New Hampshire. Kết quả bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ tại bang Iowa sẽ được công bố vào ngày 5/3 - ngày bầu cử siêu thứ Ba. Trong ngày bầu cử sơ bộ 15/1, đảng Dân chủ vẫn tổ chức họp nhưng chủ yếu thảo luận công việc hành chính và bầu đại biểu đi dự đại hội.
Tuy nhiên, đối với đảng Cộng hòa, họ vẫn đang mắc kẹt với bang Iowa. Bang này từng là bang dao động, có tính cạnh tranh nhưng đã chuyển dần sang phe cánh hữu dưới thời của Tổng thống Donald Trump, người giành được chiến thắng tại bang này trong cuộc tổng tuyển cử năm 2016 và 2020. Dân số của bang phần lớn là người da trắng, theo ngành nông và theo đạo Tin lành. Đây là những đặc điểm của cử tri đảng Cộng hoà hơn là đảng Dân chủ.
Một số đảng viên đảng Cộng hòa kỳ vọng tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu vẫn ở mức cao, nhưng hầu hết đều thừa nhận thời tiết sẽ khiến ít nhất một số cử tri do dự.
“Tình hình sẽ tồi tệ hơn bao giờ hết. Thời tiết sẽ làm giảm lượng cử tri đi bỏ phiếu”, Doug Gross, từng là trợ lý cấp cao của cựu Thống đốc đảng Cộng hòa Terry Branstad nói. Ông cho biết thêm mẹ ông 90 tuổi đã quyết định không đi bỏ phiếu khi thấy tuyết phủ kín đường.
Biển hiệu chiến dịch vận động cho ứng viên Ron Desantis ở Des Moines, Iowa ngày 10/1. Ảnh: Bloomberg
Brad Anderson, người đứng đầu Hiệp hội những người về hưu (AARP) Iowa, cho hay về mặt lịch sử, các cử tri lớn tuổi sẽ quyết định ai thắng và thua trong cuộc bầu cử vì các cuộc họp kín có xu hướng già hơn về số lượng cử tri đi bỏ phiếu. Theo ông, cuộc họp kín năm nay có thể hơi khác thường.
Ông Anderson giải thích thời tiết giá lạnh và khả năng tuyết rơi, đặc biệt là ở các vùng nông thôn của bang, khiến điều kiện sống trở nên nguy hiểm đối với người dân ở mọi lứa tuổi. Ông khuyến cáo người dân Iowa hết sức thận trọng và phải tính đến sự an toàn khi di chuyển đến điểm bỏ phiếu.
Một người phụ nữ lớn tuổi sống trong viện dưỡng lão ở Newton đã gọi điện cho Thad Nearmyer, chủ tịch đảng Cộng hòa Quận Jasper, nói rằng bà vẫn có thể tự mình lái xe nhưng sẽ cảm thấy an tâm hơn nếu có người khác lái xe. Bà ấy sẽ nhờ bạn bè, gia đình và hàng xóm chở đến cuộc họp kín vào tối 15/1. Ông Nearmyer khuyến nghị những ai muốn đến các điểm bỏ phiếu hãy liên hệ với bạn bè, gia đình và hàng xóm.
Ngay cả khi điều kiện thời tiết tốt hơn, chỉ một phần nhỏ người dân Iowa tham gia vào các cuộc họp kín. Vào năm 2016, 186.000 phiếu bầu đã được bỏ trong cuộc họp kín của đảng Cộng hòa với dân số hơn 3,1 triệu người.
Các cuộc họp kín tại Iowa là kết quả của nỗ lực cải cách quy trình đề cử đảng trong những năm 1970. Chính những cuộc họp này đã giúp đưa những người yếu thế như ứng viên đảng Dân chủ Jimmy Carter và Barack Obama vào Nhà Trắng.
Rabia Belt, giáo sư luật đại học Stanford, đánh giá quy mô nhỏ của sự kiện tại bang Iowa là một phần của cuộc vận động tranh cử.
“Có những mong muốn trái ngược nhau trong việc xây dựng quy trình đề cử. Nếu bạn bắt đầu ở những bang lớn hoặc những bang được giới truyền thông săn đón, điều đó sẽ tạo ra rào cản đối với những ứng viên tiềm năng, những người có thể không có nhiều tiền hoặc quyền lực tổ chức ngay từ đầu”, bà Rabia giải thích.