Hai thập kỷ trước, luật sư Jaime Aleman muốn tái thiết lập danh tiếng của Panama là trung tâm kinh doanh ổn định sau khi bị Mỹ xâm lược năm 1989. Vì vậy, ông Aleman – người hành nghề luật sư - đã tập hợp những người điều hành các công ty luật hàng đầu đất nước để ủng hộ việc xây dựng hệ thống pháp luật dựa trên các quy tắc thân thiện của đất nước châu Âu Liechtenstein về quỹ tư nhân.
Như lời cựu Đại sứ Panama tại Washington Jaime Aleman kể trong cuốn tự truyện "Honesty is Priceless", câu chuyện trên chính là khởi đầu cho cuộc bùng nổ của các tổ chức nước ngoài, các nhà lãnh đạo thế giới, những người nổi tiếng… đã sử dụng hàng trăm nghìn công ty vỏ bọc ở Panama để che giấu tài sản của họ cũng như lợi dụng các kẽ hở về kế toán và thuế.
Hàng triệu tài liệu của ICIJ hé lộ những bí mật tài chính của ít nhất 35 nhà lãnh đạo và cựu lãnh đạo thế giới, cũng như của trên 330 chính trị gia và quan chức ở các nước. Ảnh: AFP
Hiện tại, công ty luật của ông Aleman mang tên Aleman, Cordero, Galindo & Lee, hay thường gọi là Alcogal, đang nằm giữa trọng tâm điều tra của Hiệp hội nhà báo điều tra quốc tế (ICIJ). Alcogal bị nghi đã tạo ra hàng ngàn công ty nước ngoài cất giữ tiền trong các thiên đường thuế cho các chính trị gia và nhân vật của công chúng. Về quy mô, vụ rò rỉ Hồ sơ Pandora đã làm lu mờ Hồ sơ Panama năm 2016.
Báo cáo của ICIJ cho biết: “Trong ba thập kỷ qua, Alcogal đã trở thành một thỏi nam châm thu hút những người giàu có và quyền lực từ Mỹ Latinh và xa hơn nữa đang tìm cách che giấu sự giàu có ở nước ngoài. Công ty này đã đóng vai trò là bên trung gian cho hơn 160 chính trị gia và quan chức nhà nước”.
Các khách hàng của công ty luật gồm cả Quốc vương Jordan Abdullah II, cựu Tổng thống Panama, Tổng thống Ecuador và một ứng cử viên tổng thống ở Honduras. Gần một nửa số chính trị gia xuất hiện trong hồ sơ bị rò rỉ cùng gần 2 triệu trong số 11,9 triệu tài liệu của Hồ sơ Pandora có liên quan đến Alcogal.
Tổng cộng, ICIJ đã điều tra 14.000 tổ chức ở Belize, Quần đảo Virgin thuộc Anh, Panama và các thiên đường thuế khác được tạo ra bởi Alcogal để giúp khoảng 15.000 khách hàng trong nỗ lực che giấu tài sản trước công chúng hơn 25 năm qua.
Alcogal phản hồi trong một bức thư gửi ICIJ rằng việc thành lập công ty chỉ là một khía cạnh trong các dịch vụ pháp lý và nó tuân thủ đầy đủ các yêu cầu hiện hành trong mọi khu vực tài phán mà công ty này hoạt động. Alcogal thực hiện trách nhiệm giải trình nâng cao đối với một khách hàng có rủi ro cao, bất kể bản chất của mối quan hệ hay dịch vụ như thế nào.’
Công ty này từng hợp tác với một số nhân vật liên quan đến các bê bối tham nhũng lớn nhất trong lịch sử hiện đại, trong đó có chiến dịch chống tham nhũng “Carwash” nhằm vào tập đoàn xây dựng Odebrecht ở Brazil.
ICIJ cũng phát hiện Alcogal đã lập hơn 200 công ty vỏ bọc tại Panama và những khu vực pháp lý khác cho Banca Privada d’Andorra - ngân hàng có trụ sở tại tiểu quốc châu Âu Andora nằm giữa Pháp và Tây Ban Nha. Banca Privada d’Andorra đã bị chính Phủ đã đưa vào danh sách đen vào năm 2015 với cáo buộc rửa tiền. Dù vậy, Alcogal cũng chỉ là một tay chơi trong ngành công nghiệp “đi đêm” rộng lớn này.
Panama tỏ ra lo ngại về những thiệt hại có thể xảy ra đối với danh tiếng của đất nước này từ vụ rò rỉ hồ sơ tài chính mới. Ảnh minh họa: AFP
Aleman, 71 tuổi, chia sẻ trong tự truyện rằng ông đã góp phần tạo ra bộ luật của Panama về quỹ tư nhân cùng nhiều công ty khác, điển hình như Mossack Fonseca trong “tâm bão” của Hồ sơ Panama. Mossack Fonseca đóng cửa vào năm 2018 sau khi bị truy quét trong chiến dịch Carwash.
Cuốn sách của Aleman cũng nhắc đến những cái tên như Morgan & Morgan, Icaza, Gonzalez-Ruiz & Aleman and Arias, Fabrega & Fabrega từng tham gia định hình luật của Panama thập niên 1990.
Văn phòng Tổng thống Panama ngày 4/10 đã gửi thư phản đối cáo buộc của ICIJ khi xem quốc gia này là thiên đường thuế. Tuyên bố nhấn mạnh bất kỳ ấn phẩm nào tuyên truyền thông tin sai lệch về Panama sẽ gây ra hậu quả tàn khốc cho quốc gia và nhân dân Panama.
Chính phủ Panama cho hay đang nỗ lực để chống lại những hậu quả tiêu cực của vụ rò rỉ. Tổng thống Laurentino Cortizo Cohen nói: “Nhiệm vụ của chúng tôi là bảo vệ lợi ích của quốc gia và đấu tranh để tên của đất nước không gắn liền với các hoạt động mà chúng tôi không làm”.