Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo tờ Politico ngày 29/9, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa đã thực hiện nhiều cuộc tiếp xúc ngoại giao tại các thủ đô châu Âu nhằm vận động sự ủng hộ cho đề xuất điều chỉnh cơ chế ra quyết định trong tiến trình kết nạp thành viên mới. Hiện nay, quy định của EU yêu cầu sự đồng thuận tuyệt đối của cả 27 quốc gia thành viên ở mỗi giai đoạn đàm phán. Điều này có nghĩa là chỉ cần một quốc gia phản đối cũng có thể khiến toàn bộ quá trình bị đình trệ, và Hungary đã nhiều lần tận dụng quyền phủ quyết để ngăn chặn bước tiến của Ukraine.
Sáng kiến của ông Costa nhằm cho phép việc mở các "cụm đàm phán" - những bước pháp lý quan trọng trên con đường gia nhập - có thể được thông qua theo cơ chế đa số đủ điều kiện, thay vì phải đạt sự đồng thuận tuyệt đối. Tuy nhiên, để kết thúc một cụm đàm phán, sự chấp thuận của toàn bộ 27 nước thành viên vẫn là cần thiết. Theo giới ngoại giao, điều chỉnh này sẽ giúp Ukraine và Moldova - quốc gia đang được ghép cặp trong tiến trình kết nạp - có thể bắt đầu thực hiện những cải cách cần thiết, ngay cả khi vấp phải sự phản đối của một vài thành viên.
Một số nhà ngoại giao cho biết ông Costa đã tận dụng các cuộc gặp song phương bên lề kỳ họp Đại hội đồng Liên hợp quốc khoá 80 tại New York tuần trước để vận động sự ủng hộ của các lãnh đạo châu Âu đối với kế hoạch. Một quan chức EU nhận định: “Ông Costa coi việc mở rộng là ưu tiên địa chính trị hàng đầu. Đây được xem là khoản đầu tư chiến lược quan trọng nhất mà EU có thể thực hiện trong giai đoạn hiện nay, vì vậy ông muốn đảm bảo những nỗ lực cải cách của Ukraine được chuyển hóa thành các bước tiến cụ thể”.
Trong khi đó, Ủy viên phụ trách mở rộng EU Marta Kos sẽ có chuyến thăm Ukraine vào đầu tuần tới để kiểm tra tiến độ rà soát hệ thống pháp luật - bước cuối cùng trước khi tiến trình đàm phán có thể chính thức được khởi động. Bà Kos khẳng định: “Ukraine đã hoàn tất rà soát toàn bộ cụm pháp lý trong thời gian kỷ lục. Họ đã sẵn sàng cho giai đoạn tiếp theo. Vấn đề còn lại phụ thuộc vào quyết định của các quốc gia thành viên”.
Theo bà Kos, nếu quá trình bị trì hoãn, đà cải cách tại Ukraine có thể chững lại, gây ảnh hưởng tiêu cực đến nỗ lực hội nhập. Vì vậy, bà nhấn mạnh: “Đây là thời điểm cần tăng tốc, không phải chậm lại”.
Tuy nhiên, trở ngại lớn nhất vẫn là sự phản đối kiên quyết từ Thủ tướng Hungary Viktor Orban, người nhiều lần tuyên bố không ủng hộ tiến trình gia nhập của Ukraine. Điều này khiến Moldova - quốc gia đi cùng Ukraine trong lộ trình kết nạp - cũng bị ảnh hưởng trực tiếp do quy trình đàm phán bị đình trệ.