Cô Ayeesha (trái), một tư vấn viên tại tổ chức phi chính phủ Aware Girls, hướng dẫn các đồng nghiệp mới cách trả lời đường dây nóng Sahailee. Ảnh: AFP-JIJI
Cuối cùng, cô đành lòng lựa chọn phương án đầu tiên. Theo hãng tin AFP, Zameena là một trong số hơn 2 triệu phụ nữ Pakistan mỗi năm buộc phải phá thai do mang thai ngoài ý muốn vì sự thiếu hiểu biết về tình dục cũng như không được tiếp cận với các phương pháp phòng tránh an toàn.
Gần một nửa thai phụ tại Pakistan – khoảng 4,2 triệu phụ nữ mỗi năm – mang thai ngoài ý muốn. Theo một khảo sát thống kê của Viện nghiên cứu Mỹ Guttmacher, 54% trong số đó lựa chọn phương án phá thai.
“Ba năm trước, khi tôi sinh con gái, bác sĩ bảo rằng tôi nên dừng sinh con vì điều đó sẽ ảnh hưởng xấu tới sức khỏe. Nhưng mỗi lần tôi nói điều đó với chồng, anh ấy lại nói hãy tin vào Chúa trời. Chồng tôi theo đạo… anh ấy muốn có nhiều con trai”, người phụ nữ 35 tuổi sinh sống tại thành phố Peshawar Tây Bắc Pakistan bày tỏ.
Zameena cho biết cô thường xuyên bảo chồng chú ý tới kế hoạch hóa gia đình, song anh ta luôn từ chối. “Mẹ chồng tôi có 9 người con. Khi tôi than phiền với chồng rằng không thể đẻ thêm nữa, anh ấy luôn vin vào cớ: ‘Nếu mẹ anh không làm sao, thì em cũng sẽ như vậy’”.
Cách đây hàng chục năm, một chiến dịch kế hoạch hóa gia đình với câu khẩu hiệu “do bache hi ache,” (Hai con là đủ) đã bị những người đứng đầu tôn giáo phản đối. Những người theo chủ nghĩa dân tộc lại muốn dân số nước mình vượt qua số dân 1,2 tỷ người của đất nước láng giềng Ấn Độ.
Phá thai được cho phép tại Pakistan trong trường hợp tính mạng của người mẹ gặp nguy hiểm. Tuy nhiên, nhiều bác sĩ viện lòng tin vào đạo Hồi từ chối thực hiện thủ thuật. Kết quả là một số người phụ nữ buộc phải tìm phương án nạo phá thai chui.
Phương pháp được nhiều người tìm đến là uống Misoprostol, một loại thuốc sử dụng để điều trị loét dạ dày. Thuốc này có thể gây ra tình trạng phôi thai bị rụng, song đem đến nhiều biến chứng nghiêm trọng cho người mẹ.
Tổ chức phi chính phủ Aware Girls khuyến cáo thai phụ phải sử dụng loại thuốc này một cách an toàn và cần phải tới phòng khám chuyên nghiệp khẩn cấp nếu xảy ra biến chứng. “Phần lớn những người phụ nữ chúng tôi biết đều tử vong do phá thai”, người đồng sáng lập Aware Girls, cô Gulalai Ismail cho biết.
Zameena là một trong những người may mắn. Người phụ nữ này biết phải đi đâu để được giúp đỡ khi cô quyết định chấm dứt mầm sống trong cơ thể mình. Ở đầu kia của đường dây nóng Aware Girls, cố vấn Ayeesha trấn an và khuyên Zameena nên dùng loại thuốc nào và với liều lượng bao nhiêu. Họ nhấn mạnh phụ nữ không nên ở một mình khi làm những thủ thuật này.
“Công việc của tôi là cứu mạng sống những người phụ nữ đó. Khi họ gọi, có nghĩa là họ sẵn sàng làm mọi thứ để phá thai”, nữ tư vấn viên 26 tuổi chia sẻ.
Ayeesha ước tính mỗi tháng có khoảng 350 người gọi đến đường dây nóng. Phần lớn phụ nữ liên lạc với tổ chức này biết rất ít về các phương pháp kế hoạch hóa gia đình an toàn. Việc tiếp cận bao cao su bị hạn chế, thậm chí ngay cả khi mua được họ vẫn cần sự cho phép của đàn ông để sử dụng.
Theo số liệu chính thức, chỉ khoảng 35% phụ nữ Pakistan sử dụng các phương pháp phòng tránh thai mặc dù những phương pháp đó không hề đắt đỏ. Thuốc ngừa thai chỉ có giá 20 rupee (6.500 đồng) trong khi vòng tránh thai có giá 400 rupee (130.000 đồng).
Kiểm soát dân số hiện vẫn là một vấn đề gây tranh cãi ở Pakistan - nơi các gia đình đông thành viên được ưu tiên nhiều hơn. Zeba Sathar, một nhà nghiên cứu nhân khẩu học làm việc cho tổ chức phi chính phủ Hội đồng Dân số, cho rằng thái độ tiêu cực của quốc gia đối với việc phòng tránh thai là một “thất bại mang tính hệ thống”.
Thủ tướng Imran Khan hồi tháng 12/2018 từng thừa nhận về tình trạng không giải quyết triệt để vấn đề của nền chính trị và cam kết tuyên truyền chiến dịch phòng tránh thai trên các phương tiện truyền thông, điện thoại di động, trường học và nhà thờ Hồi giáo.
Bất chấp những tuyên bố của Thủ tướng, Hội đồng Tư tưởng Hồi giáo Pakistan, một cơ quan tôn giáo tư vấn cho chính phủ, khẳng định kế hoạch hóa gia đình mang tính chất chống lại đạo Hồi. “Chiến dịch tuyên truyền kế hoạch hóa gia đình của chính phủ cần phải chấm dứt ngay lập tức và bị loại bỏ khỏi chương trình phát triển kinh tế”.
Năm 2012, viện Guttmacher ước tính có 2.25 triệu ca phá thai ở Pakistan với 623.000 phụ nữ được điều trị các biến chứng sau khi nạo phá.
“Chúng tôi đã khiến phụ nữ bất hạnh ở đất nước này. Phá thai không phải là một phương pháp kế hoạch hóa gia đình”, Hassan Mohtashami, cựu Giám đốc Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc tại Pakistan, cảnh báo.