Khi Washington siết chặt trừng phạt, Moskva nhanh chóng lấp khoảng trống cung ứng, đưa naphta Nga trở thành sản phẩm chủ đạo trong ngành dầu mỏ Venezuela (trong ảnh: Một cơ sở khai thác dầu của Nga). Ảnh: TASS/TTXVN
Theo hãng thông tấn RIA Novosti (Nga) ngày 19/10, chính sách thương mại và lệnh trừng phạt từ Washington đã tạo ra một kết quả ngoài dự đoán trên thị trường năng lượng: Moskva đã trở thành nhà cung cấp naphta hàng đầu cho Venezuela, một thị trường mà Mỹ từng là bên gần như độc quyền. Công ty phân tích Kpler cho biết, từ tháng 3 đến tháng 10 năm nay, Caracas đã nhập khẩu gần 7 triệu thùng naphtha từ Nga, trong khi nhập khẩu từ Mỹ đã hoàn toàn ngừng lại.
Sự thay thế cần thiết
Venezuela là quốc gia sản xuất dầu thô nặng, loại dầu cần được hóa lỏng bằng naphtha trước khi có thể bơm qua đường ống. Do đó, naphtha là một nguyên liệu thiết yếu đối với ngành công nghiệp dầu mỏ của nước này. Trong một thời gian dài, các nhà máy lọc dầu Mỹ rất coi trọng thị trường Venezuela, coi đây là nơi lý tưởng để tiêu thụ các sản phẩm dầu nhẹ dư thừa. Một số công ty năng lượng Mỹ, bao gồm cả Chevron, đã hợp tác với công ty dầu khí nhà nước Petróleos de Venezuela trong các dự án khai thác.
Tuy nhiên, mọi thứ thay đổi khi chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump thắt chặt lệnh trừng phạt đối với ngành dầu mỏ Venezuela và thu hồi giấy phép hoạt động đã được cấp dưới thời chính quyền Joe Biden cho một số công ty.
Trước tình hình đó, Caracas đã nỗ lực tìm kiếm nguồn cung thay thế từ các quốc gia như Trung Quốc và Iran, nhưng cuối cùng đã chọn Nga.
Lợi thế về chất lượng và giá cả
Việc Venezuela chọn Nga làm nhà cung cấp chính được giới chuyên gia lý giải dựa trên lợi thế về chất lượng sản phẩm và tính cạnh tranh về giá.
Mikhail Khachaturyan, Phó Giáo sư tại Khoa Phát triển Chiến lược và Đổi mới thuộc Trường Quản lý Cấp cao tại Đại học Tài chính thuộc Chính phủ Nga, cho biết: "Lợi thế chính ở đây là chất lượng, vì naphtha của Nga là một phần của dầu lưu huỳnh nặng, được làm giàu đáng kể, tương tự như dầu thô của Venezuela". Ông cũng nhấn mạnh rằng "giá cả cạnh tranh hơn so với các sản phẩm tương tự của Iran và Trung Quốc".
Đối với Nga, việc bán naphtha cho Caracas hoàn toàn phù hợp với chiến lược tái định hướng và đa dạng hóa xuất khẩu các sản phẩm dầu mỏ trong bối cảnh chịu áp lực ngày càng gia tăng từ Mỹ. Sự hợp tác này giúp Moskva củng cố vị thế ở Mỹ Latinh.
Sergey Ermilov, Giám đốc Chiến lược tại Reksoft Consulting, nhận định việc giao hàng đến Venezuela "rất quan trọng đối với việc đa dạng hóa xuất khẩu trong bối cảnh áp lực ngày càng tăng từ Mỹ lên các đối tác thương mại truyền thống của Nga".
Từ năm 2022, các quốc gia Đông Á và Nam Á đã trở thành những khách hàng chính mua xăng dầu trực tiếp của Nga. Cụ thể, từ tháng 1 đến tháng 8 năm nay, các công ty dầu khí Nga đã vận chuyển 1,8 triệu tấn naphtha sang Đài Loan và 1,7 triệu tấn sang Ấn Độ. Các nhà nhập khẩu lớn khác bao gồm Trung Quốc, Singapore, Malaysia và Thổ Nhĩ Kỳ.
Với lượng naphtha Mỹ giao cho Venezuela trung bình đạt 57.600 thùng mỗi ngày vào năm ngoái, các nhà phân tích ước tính tổng lượng xuất khẩu hàng năm của Nga sang Caracas có thể đạt 2,5-2,8 triệu tấn. Con số này sẽ giúp Nga bù đắp được tác động tiêu cực từ việc mất thị trường Đài Loan và khả năng giảm doanh số bán sang các nước châu Á khác.
Các nhà quan sát tin rằng nếu lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Venezuela (đã kéo dài hai thập kỷ) vẫn được duy trì, Moskva hoàn toàn có khả năng đảm bảo vị thế là nhà cung cấp chính cho thị trường Venezuela.
Chuyên gia Khachaturyan thậm chí còn lạc quan rằng các nhà sản xuất dầu mỏ của Nga sẽ làm mọi cách để duy trì vai trò này. Ông giải thích rằng các quốc gia sản xuất dầu khác trong khu vực, nơi dầu nặng đang chiếm ưu thế, cũng có thể noi gương Venezuela, vì Nga có kinh nghiệm và công nghệ cho cả sản xuất và khai thác nhiều loại dầu khác nhau.
Nhìn chung, việc củng cố vị thế của Nga tại Mỹ Latinh sẽ thúc đẩy đa dạng hóa xuất khẩu. Rory Johnston, chuyên gia thị trường dầu mỏ tại Commodity Context, nhấn mạnh rằng các chính sách của chính quyền Trump đã mang lại tác dụng ngược, khi thực tế đẩy Nga và Venezuela "xích lại gần nhau".