Quang cảnh cuộc họp.
Tham dự cuộc họp có đại diện 4 cơ quan quốc tế gồm Ngân hàng Thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Ngân hàng Xuất nhập khẩu Hàn Quốc (KEXIM), Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) cùng Đại sứ quán Australia và các tỉnh, thành đồng bằng sông Cửu Long có dự án đề xuất nằm trong các dự án "Phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu" và các dự án liên quan.
Tại cuộc họp, ông Phạm Hoàng Mai, Vụ trưởng Vụ Kinh tế đối ngoại (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, các dự án Mekong DPO do Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng 13 địa phương vùng đồng bằng sông Cửu Long đề xuất, gồm 16 dự án với tổng mức đầu tư 99.133 tỷ đồng; trong đó, vốn đối ứng của Việt Nam là 30.037 tỷ đồng, vốn vay nước ngoài 2,932 tỷ USD (tương đương 69.096 tỷ đồng).
So với Nghị quyết 108/NQ-CP ngày 18/7/2023 của Chính phủ về huy động nguồn vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài và tỷ lệ vay lại vốn nước ngoài của các dự án vùng đồng bằng sông Cửu Long, tổng mức đầu tư của 16 dự án tăng 12.796 tỷ đồng (vốn đối ứng tăng 3.769 tỷ đồng, vốn vay nước ngoài tăng 379 triệu USD).
Theo ông Phạm Hoàng Mai, tổng mức đầu tư của các dự án Mekong DPO tăng chủ yếu do địa phương có sự thay đổi trong đề xuất dự án. Cụ thể, một số dự án có thay đổi lớn như dự án của tỉnh Bạc Liêu tăng 6.180 tỷ đồng; dự án của tỉnh Sóc Trăng, vốn đối ứng tăng 1.397 tỷ đồng, vốn vay tăng 1.589 tỷ đồng; dự án của thành phố Cần Thơ vốn đối ứng tăng 992 tỷ đồng, vốn vay tăng 1.355 tỷ đồng; dự án của tỉnh Tiền Giang vốn đối ứng giảm 663 tỷ đồng, vốn vay tăng 663 tỷ đồng…
Hiện nay tiến độ tổng thể của các dự án đang chậm so với kết luận tại cuộc họp trước đó diễn ra ngày 15/7/2023. Theo ông Phạm Hoàng Mai, nguyên nhân chậm trễ trong quá trình phê duyệt các dự án do chất lượng chuẩn bị đề xuất dự án của các địa phương chưa cao, phải điều chỉnh nhiều nội dung so với ban đầu. Bên cạnh đó, một số địa phương như tỉnh Bạc Liêu đề xuất những điều chỉnh lớn so với đề xuất trước đó, các cơ quan còn chậm trễ trong việc trả lời các văn bản của Bộ Kế hoạch và Đầu tư…
Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết, các dự án Mekong DPO được sự quan tâm và ưu tiên đặc biệt của cả phía Việt Nam và các đối tác phát triển.
Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 108/NQ-CP ngày 18/7/2023 đồng ý huy động vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài cho 16 dự án Mekong DPO với tổng mức vốn nước ngoài dự kiến huy động được điều chỉnh trên cơ sở nhu cầu vốn đầu tư của các dự án, phù hợp với cam kết của các đối tác phát triển và phê duyệt tỷ lệ cho vay lại vốn vay nước ngoài là 10% đối với 14 dự án thuộc nhiệm vụ chi của địa phương vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Bên cạnh đó, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 106/2023/QH15 ngày 28/11/2023; Chính phủ đã ban hành nghị quyết số 16/NQ-CP ngày 27/01/2024 về thí điểm một số chính sách đặc thủ đầu tư xây dựng công trình đường bộ; trong đó có việc phân cấp cho thành phố Cần Thơ và tỉnh Hậu Giang là cơ quan chủ quản các dự án đầu tư xây dựng quốc lộ 61C vay vốn JICA và giao các tỉnh Bến Tre, Trà Vinh là cơ quan chủ quản các dự án xây dựng cầu Cửa Đại và Cổ Chiên 2 kết nối các địa phương.
"Trên cơ sở các quyết định quan trọng của cấp có thẩm quyền có tính tháo gỡ điểm nghẽn pháp lý trên đây, việc chuẩn bị và phê duyệt các dự án Mekong DPO đã có những chuyển động tích cực", ông Trần Quốc Phương nói.
Đến nay, dự án của Bộ Giao thông Vận tải (vay vốn WB) và tỉnh Trà Vinh (vay vốn ADB) đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề xuất; trong đó, dự án của Bộ Giao thông Vận tải đang được Bộ Kế hoạch và Đầu tư thẩm định Báo cáo Nghiên cứu tiền khả thi.
Dự án MERIT của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (WB) và dự án của tỉnh Long An (KEXIM) đã được Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt đề xuất dự án. Đối với 4 dự án của các tỉnh Đồng Tháp, Kiên Giang, Tiền Giang, Sóc Trăng đã được Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ các nội dung về tài chính.
Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương, quá trình chuẩn bị và phê duyệt để triển khai các dự án Mekong DPO vẫn chậm so với chỉ đạo của cấp trên và kế hoạch dự kiến.
Các đề xuất dự án của tỉnh Bến Tre, Vĩnh Long, Kiên Giang, An Giang, Bạc Liêu, Cà Mau, Cần Thơ, Hậu Giang vẫn đang trong giai đoạn lấy ý kiến các cơ quan có liên quan, thậm chí chưa được một số địa phương thống nhất về phương án, quy mô đầu tư, chưa được Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ các nội dung về tài chính nên chưa đủ cơ sở để cơ quan chủ quản tiếp thu, hoàn thiện và Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt đề xuất dự án.
Bên cạnh đó, 2 dự án xây dựng cầu Cửa Đại (nối Tiền Giang - Bến Tre) và cầu Cổ Chiên 2 (nối Bến Tre - Trà Vinh) mới được các tỉnh Bến Tre, Trà Vinh và Tiền Giang đề xuất và huy động vốn tài trợ. Đây là những dự án quan trọng, có ý nghĩa khép nối toàn tuyến đường ven biển vùng đồng bằng sông Cửu Long, bổ sung và phát huy tác dụng, hiệu quả của các dự án Mekong DPO.
Để sớm hoàn tất phê duyệt và nhanh chóng triển khai, phát huy tác dụng các dự án Mekong DPO đối với phát triển vùng đồng bằng sông Cửu Long và những dự án đầu tư xây dựng cầu nối các địa phương mới phát sinh, Thứ trưởng Trần Quốc Phương đề nghị các cơ quan quản lý nhà nước và cơ quan chủ quản cần tích cực hơn nữa trong việc hoàn tất thủ tục theo quy định; chủ động giải quyết các khó khăn, vướng mắc; khẩn trương bảo cáo cấp có thẩm quyền những vấn đề ngoài khả năng.
Tại cuộc họp, đại diện các Bộ, ngành và các địa phương có đề xuất dự án Mekong DPO đã trao đổi, thảo luận biện pháp triển khai quyết định, kết luận, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các cấp có thẩm quyền liên quan đến tình hình chuẩn bị và phương án đầy nhanh tiến độ phê duyệt các dự án.
Trao đổi và thống nhất với các cơ quan quản lý nhà nước, các đối tác phát triển về lộ trình, giải pháp nhằm đẩy nhanh quá trình phê duyệt và triển khai các dự án Mekong DPO thông qua việc xác định cụ thể những vấn đề đang tồn tại và trách nhiệm giải quyết, lộ trình phê duyệt đối với từng dự án; yêu cầu cụ thể của các cơ quan quản lý nhà nước, đối tác phát triển đối với hồ sơ, tài liệu dự án của cơ quan chủ quản và yêu cầu cụ thể của cơ quan chủ quản đối với cơ quan quản lý nhà nước và đối tác phát triển.
Các địa phương, bộ ngành cũng thảo luận về nhu cầu đầu tư, cơ sở pháp lý, cơ chế tài chính, nguồn vốn nước ngoài huy động và các vấn đề có liên quan khác để xây dựng cầu Cửa Đại nối các tỉnh Tiền Giang - Bến Tre và cầu Cổ Chiên 2 nối các tỉnh Bến Tre - Trà Vinh giúp khép kín tuyến đường ven biển vùng đồng bằng sông Cửu Long.