Than Uyên bảo tồn giá trị văn hóa gắn với phát triển du lịch

Trước sự phát triển của xã hội và tốc độ đô thị hóa nhanh, nhiều nét văn hóa của đồng bào các dân tộc trên địa bàn huyện Than Uyên (Lai Châu) đang bị mai một. Vì vậy, thời gian qua, huyện luôn nỗ lực giữ gìn, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc nhằm tạo đà cho du lịch văn hóa phát triển.

Giữ gìn bản sắc

Chú thích ảnh
Câu lạc bộ hát then - đàn tính ở xã Hua Nà luyện tập để chuẩn bị truyền dạy cho thế hệ trẻ. Ảnh: Đinh Thùy/TTXVN

Toàn huyện Than Uyên hiện có 10 dân tộc sinh sống, mỗi dân tộc có những bản sắc văn hóa riêng thể hiện qua trang phục, kiến trúc nhà ở, phong tục tập quán, ngôn ngữ. Trong đó, đồng bào dân tộc Thái chiếm đa số với hơn 70% dân số của huyện. Bởi vậy, đời sống văn hóa tinh thần của người dân trong huyện thể hiện đậm nét đặc trưng văn hóa Thái, với những câu hát, điệu múa điệu xòe, các trò chơi dân gian độc đáo, cùng nền ẩm thực đa dạng, phong phú...
 
Nhằm giữ gìn, bảo tồn nguyên vẹn nét văn hóa ấy, những năm qua, huyện Than Uyên đã quan tâm, chỉ đạo phục dựng các lễ hội truyền thống, thành lập các câu lạc bộ đàn Tính - hát Then, duy trì hoạt động của đội văn nghệ quần chúng… Qua đó, tạo điều kiện để các nghệ nhân, quần chúng được sáng tạo, giao lưu, tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho người dân trên địa bàn.
 
Từ đó, mảnh đất gió Than Uyên đã xuất hiện nhiều nghệ nhân luôn cố gắng giữ gìn và vun đắp cho những nét văn hóa truyền thống dân tộc Thái. Điển hình là nghệ nhân ưu tú Lò Văn Sơi thuộc Câu lạc bộ hát Then - đàn Tính xã Mường Cang.
 
Với nhiều năm sưu tầm nghiên cứu về văn hóa dân tộc Thái, ông Sơi luôn trăn trở làm sao để bảo tồn được các giá trị văn hóa mà ông cha để lại, nhất là hát Then - đàn Tính khi mà nhiều phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc không còn được duy trì, thế hệ trẻ hầu như rất ít người còn hiểu về các phong tục tập quán của dân tộc mình.
 
Hát Then - đàn Tính là loại hình nghệ thuật diễn xướng độc đáo của đồng bào dân tộc Thái. Đây là loại hình nghệ thuật có sự kết hợp giữa vẻ đẹp của con người và thiên nhiên, giữa giá trị nghệ thuật với yếu tố tinh thần, tâm linh. Nội dung của các bài hát bày tỏ khát vọng về cuộc sống bình yên, cầu cho mùa màng tươi tốt và khát vọng vươn lên đời sống ấm no, hạnh phúc. Người Thái ở Mường Cang coi hát Then - đàn Tính là thứ “đặc sản” tinh thần không thể thiếu trong đời sống của mình.
 
Nghệ nhân Sơi chia sẻ rằng mình bó máu thịt với mảnh đất quê hương nên hiểu và trân trọng, giữ gìn chính mạch nguồn văn hóa đã nuôi nấng tâm hồn mình. Dù vẫn còn bộn bề công việc nhưng chưa khi nào ông Sơi từ chối việc truyền dạy lại các làn điệu dân ca, đánh đàn của mình cho mọi người, nhất là lớp trẻ. Hiện nay, ngoài lớp đang truyền dạy nghệ thuật hát then - đàn tính, ông còn tham gia mở lớp truyền dạy học hát, dân ca, dân vũ cho người dân. Thời gian tới, ông sẽ tiếp tục cộng tác với Phòng Văn hóa Thông tin huyện Than Uyên xây dựng nội dung truyền dạy các điệu múa, điệu hát, nhạc cụ dân tộc cho thế hệ trẻ nhằm bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc. 
 
Ghi nhận tại lớp truyền dạy nghệ thuật hát Then - đàn Tính dân tộc Thái ở xã Mường Cang một buổi chiều tháng 8, các nghệ nhân, diễn viên đang miệt mài truyền dạy cho học viên những bài múa, điệu hát, cách cầm, gảy đàn tính. Học viên trong lớp chủ yếu là các em học sinh và người có đam mê học hát đang say sưa tiếp thu từng làn điệu và nhạc cụ cũng như các tiết mục đàn ca, dân vũ dân tộc Thái.
 
Em Hà Khánh Ly (dân tộc Thái, xã Hua Nà, huyện Than Uyên) phấn khởi nói: Từ nhỏ em được xem, nghe tiếng đàn Tính tẩu, tiếng hát Then vang vọng, do đó em rất tự hào về truyền thống văn hóa dân tộc mình. Tham gia lớp học, lúc mới đầu em còn gặp nhiều khó khăn nhưng được các nghệ nhân nhiệt tình truyền dạy, em đã học được cách sử dụng đàn, đánh từng ngón đàn và hát rành rọt hơn. Em sẽ nỗ lực hơn nữa trong học tập để góp phần nhỏ bé vào công tác bảo tồn các giá trị văn hóa dân tộc.
 
Huyện Than Uyên hiện đang mở lớp truyền dạy nghệ thuật hát Then - đàn Tính dân tộc Thái và nghệ thuật trình diễn dân tộc Khơ Mú cho trên 100 học viên chủ yếu là lứa tuổi thanh thiếu niên. Học viên tham gia lớp sẽ được dạy hát, thực hành các điệu múa dân gian, giao lưu múa, hát tập thể, nắm kỹ năng cơ bản sử dụng các loại nhạc cụ. Đây là những hạt nhân nòng cốt, giúp lan tỏa giá trị văn hóa dân tộc trong nhà trường, cộng đồng, xã hội, góp phần phát triển gìn giữ văn hóa dân tộc.
 
Tạo đà cho du lịch văn hóa phát triển

Chú thích ảnh
Nghệ nhân Lò Văn Sơi, Câu lạc bộ hát then - đàn tính xã Mường Cang hướng dẫn các em học sinh học kỹ năng sử dụng đàn tính của dân tộc Thái. Ảnh: Đinh Thùy/TTXVN

Việc bảo tồn, gìn giữ những nét đẹp văn hóa của các dân tộc ở huyện Than Uyên thời gian qua đã tạo ra tiềm năng, thế mạnh để phát triển hình thức du lịch cộng đồng, trải nghiệm, tạo ra sản phẩm du lịch đặc sắc mà tỉnh Lai Châu đang quan tâm đầu tư.
 
Nhận rõ tiềm năng ấy, Than Uyên đã có Nghị quyết về “Phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp các dân tộc gắn với phát triển du lịch cộng đồng giai đoạn 2020-2025 trên địa bàn huyện. với mục tiêu vừa giữ gìn được bản sắc văn hóa vừa tạo đà cho sự phát triển du lịch, góp phần nâng cao đời sống người dân.
 
Huyện đã duy trì tổ chức Ngày hội Văn hóa Thể thao các dân tộc gắn với Tết Độc lập (2/9) với nhiều hoạt động nghệ thuật gồm: chợ vùng cao, lễ hội đường phố, không gian văn hóa dân tộc Thái, Mông, Khơ Mú và thi trình diễn trang phục các dân tộc. Đặc biệt, đầu năm 2021, Than Uyên đã tổ chức thành công chương trình giao lưu văn hóa du lịch và trình diễn khinh khí cầu, thu hút hàng nghìn người dân, du khách thập phương. Đây là dịp để huyện giới thiệu, quảng bá tiềm năng, thế mạnh phát triển văn hóa du lịch trên địa bàn và tăng thêm sự gắn kết giữa đồng bào các dân tộc trong tỉnh Lai Châu. Mặt khác, huyện còn phục dựng các lễ hội truyền thống như: Lùng Tùng, Xòe Chiêng, đua thuyền đuôi én, Hạn Khuống, làn điệu của dân tộc Khơ Mú…; khuyến khích các bản, khu dân cư thành lập, duy trì hoạt động thường xuyên của 129 đội văn nghệ quần chúng.
 
Bà Hoàng Thị Liễu - Trưởng Phòng Văn hóa, Thông tin huyện cho biết, hiện nay, Than Uyên đang chú trọng bảo tồn giá trị văn hóa của 4 dân tộc Thái, Khơ Mú, Mông, Dao. Phòng Văn hóa, Thông tin đã tham mưu cho UBND huyện mở các lớp học tập, nghiên cứu, truyền dạy, tìm hiểu các giá trị về văn hóa, nghệ thuật dân tộc nhằm bổ sung kiến thức, nâng cao trình độ, hiểu biết cho hạt nhân văn nghệ của các câu lạc bộ.
 
Đặc biệt, thời gian qua, nhờ các hoạt động văn hóa được tổ chức đều đặn mà số lượt khách du lịch đến với Than Uyên ngày một tăng. Năm 2020, dù bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 nhưng huyện đã đón gần 20.000 lượt khách du lịch tới thăm quan, trải nghiệm. Trong 6 tháng đầu năm 2021, số lượt khách du lịch đến với Than Uyên đạt gần 10.000 lượt. Đây là tín hiệu vui cho lĩnh vực du lịch của huyện.
 
Thời gian tới, nhằm tạo đòn bẩy cho du lịch văn hóa phát triển, huyện Than Uyên tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền người dân giữ gìn giá trị văn hóa dân tộc thông qua các buổi họp dân, bản; thường xuyên mở lớp truyền dạy các giá trị văn hóa, để thế hệ mai sau nhân lên lòng tự hào về những nét đẹp văn hóa truyền thống quê hương mình… Qua đó, góp phần xây dựng một nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Việt Hoàng - Đinh Thùy (TTXVN)
Bảo tàng không gian văn hóa Mường - nơi lưu giữ bản sắc dân tộc Mường
Bảo tàng không gian văn hóa Mường - nơi lưu giữ bản sắc dân tộc Mường

Bảo tàng không gian văn hóa Mường nằm trên con đường Tây Tiến đi Thung Nai thuộc địa phận Phường Thái Bình, TP. Hòa Bình (Hòa Bình), đây là bảo tàng tư nhân do họa sĩ Vũ Đức Hiếu xây dựng với mục đích lưu giữ, bảo tồn những nét văn hóa truyền thống của dân tộc Mường.

Chia sẻ:

doanh nghiệp - Sản phẩm - Dịch vụ Thông cáo báo chí Rao vặt

Các đơn vị thông tin của TTXVN