Làng Bến Hến có gần 200 hộ sống bằng nghề làm hến. |
Để làm nên món ngon dân dã ấy, người dân làng hến phải vất vả sớm hôm lặn ngụp giữa sông sâu nước biếc, mang phận mò cua bắt ốc từ bao đời nay trôi dạt cùng bến sông quê.
Và cũng bên dòng sông La ấy thì làng Bến Hến (thuộc xã Trường Sơn, huyện Đức Thọ, Hà Tĩnh) là làng có lịch sử hơn 300 năm, nổi tiếng với nghề cào hến, nấu hến. Người dân nơi đây sống chủ yếu bằng nghề cào hến, bán hến. Con hến đã nuôi dưỡng bao nhiêu thế hệ người dân nơi đây học hành đỗ đạt thành tài…
Theo lời kể của các cụ cao niên trong làng, cách đây hơn 300 năm, có một gia đình vợ mất sớm nên người chồng phải chịu cảnh "gà trống nuôi con". Lớn lên, người con thi đỗ làm quan, trên đường trở về quê hương vinh quy bái tổ gặp lúc gió mưa, sấm sét dữ dội và bị rơi xuống sông La. Người làng đi tìm kiếm khắp nơi nhưng không thấy xác, chỉ vớt được những con hến nho nhỏ. Khi người dân đem đi nấu cháo, nấu canh thì thấy ăn rất ngọt. Từ đó, dân làng đi bắt hến về ăn. Dần dần, nghề bắt hến trở thành nghề mưu sinh của cả làng.
Hến được tập kết về bến sông và ngâm trong nước từ 8 đến 10 tiếng đồng hồ để hến nhả hết bẩn. |
Người dân Bến Hến đến nay vẫn duy trì nghề này quanh năm, nhưng mùa rộ khai thác hến là tháng 4, tháng 5. Người dân đi cào hến thường đi theo hộ gia đình, trung bình mỗi hộ có khoảng 5 người hỗ trợ nhau. Ngày xưa, dụng cụ cào hến được làm bằng cào tre, chiều dài tùy vào độ sâu của sông, có cào dài hơn 5 m. Nay nhờ kinh tế khá giả hơn, nhiều gia đình đã đầu tư thuyền máy với vợt sắt và lưới dù để đi cào hến. Trung bình một chuyến đi sông, mỗi thuyền vớt được vài trăm kg hến.
Nghề cào hến đem lại nguồn thu nhập chính cho nhiều người dân nơi đây. |
Hến được nhặt và đãi sạch, sau đó đem nấu chín, tách vỏ rồi đưa đi khắp nơi trong và ngoài tỉnh tiêu thụ.
Vào mùa hè, hến bán rất được giá, trung bình 1 kg hến vỏ có giá khoảng 20.000 đồng; nếu đã qua chế biến, loại hến to có giá từ 150.000 đồng đến 200.000 đồng/kg; còn hến nhỏ thì 40.000 đến 45.000 đồng/kg. Nhờ nghề truyền thống này mà làng Bến Hến đã có nhiều đổi mới, cuộc sống người dân hầu hết đã khá giả.
Ông Nguyễn Văn Tuyến, Chủ tịch UBND xã Trường Sơn cho biết, nghề làm hến khá ổn định, trong 7 năm trở lại đây mang lại thu nhập khá cho bà con xóm Bến Hến. Có vụ, nhiều gia đình thu về hàng trăm triệu đồng. Hiện xã đã thành lập các tổ hợp tác, hỗ trợ nguồn vốn đóng thuyền, sắm sửa máy móc để người dân yên tâm làm ăn, duy trì nghề truyền thống của cha ông.