Thanh tra Chính phủ vừa có thông báo kết luận thanh tra công tác quản lý, khai thác tài nguyên, khoáng sản; thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật trong tổ chức thực hiện hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn tại tỉnh Cao Bằng và việc thực hiện của chính quyền địa phương.
Theo kết luận, giai đoạn từ năm 2010 đến nay, tỉnh Cao Bằng đã có chủ trương chấn chỉnh hoạt động khai thác khoáng sản, tập trung giải quyết cơ bản hoạt động khai thác trái phép, tạm dừng cấp phép khai thác để hoàn chỉnh chính sách theo quy định của luật khoáng sản.
Đến nay nhiều giấy phép đã hết hạn và tỉnh Cao Bằng đang chủ trương không cấp mới, ngừng gia hạn, do vậy nhiều điểm mỏ đã dừng khai thác và sản lượng khai thác giảm đáng kể.
Vì thế những thiếu sót trong khai thác khoáng sản đã từng bước được khắc phục, việc khai thác tràn lan đã gần như chấm dứt. Tình trạng lãng phí được giảm nhiều và làm tăng thu cho ngân sách.
Tuy nhiên, kết luận cũng chỉ ra rằng: quy hoạch còn chưa dự đoán được tình hình phát triển kinh tế xã hội của tỉnh, chưa xây dựng được quy hoạch chi tiết, còn có tình trạng khi quy hoạch vùng đô thị, khu du lịch phải điều chỉnh hoạt động khoáng sản mới được cấp phép, quy hoạch chế biến không phù hợp với khai thác dẫn đến sản xuất kém hiệu quả.
Công tác lập, thẩm định, phê duyệt thăm dò, khai thác và cấp phép khoáng sản ở tỉnh Cao Bằng còn hạn chế, chủ yếu sử dụng tài liệu địa chất ở mức dự báo, chưa có độ tin cậy cao làm cơ sở lập dự án, dẫn tới nhiều đề án, sản xuất kém hiệu quả, sản lượng khai thác thấp ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động chế biến của nhiều đơn vị.
Công tác thẩm tra, thẩm định chưa chặt chẽ, chưa kịp thời phát hiện cảnh báo và tham mưu để có những điều chỉnh phù hợp, còn có việc cấp phép tràn lan nhất là trong giai đoạn 2008-2010.
Việc tham mưu cấp giấy chứng nhận đầu tư ở tỉnh thiếu chặt chẽ trong thẩm tra, thẩm định nhất là giai đoạn 2009-2010 dẫn đến triển khai hiệu quả không cao; thiếu kiểm tra, kiểm soát tổng thể hoạt động của dự án để có đánh giá về năng lực của các đơn vị, nhất là đối với các dự án triển khai chậm hoặc hiệu quả không cao để kịp thời chấn chỉnh, hoặc thu hồi giấy chứng nhận đầu tư.
Công tác ban hành bảng giá tính thuế tài nguyên của UBND tỉnh Cao Bằng chưa thể hiện rõ ràng là giá tối thiểu để tính thuế; chưa kịp thời điều chỉnh giá khi thị trường có biến động trên dưới 20% giá quy định là không thực hiện đúng, đầy đủ theo hướng dẫn của Bộ Tài chính.
Tỉnh Cao Bằng còn chưa thực hiện công tác kiểm tra việc kê khai thuế tài nguyên đối với các doanh nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản dẫn tới việc kê khai thiếu, không chính xác về giá bán quặng của doanh nghiệp trong một thời gian dài (2008-2012).
Công tác thanh tra thuế đối với doanh nghiệp chủ yếu tập trung vào thuế giá trị gia tăng, chưa xem xét đầy đủ về thuế tài nguyên, thuế thu nhập doanh nghiệp dẫn đến còn nhiều sai sót trong trong việc kê khai, nộp thuế tài nguyên, thuế thu nhập doanh nghiệp là một trong những nguyên nhân gây thất thu ngân sách nhà nước.
Đáng chú ý, tỉnh Cao Bằng đã để cho doanh nghiệp nợ đọng nghĩa vụ tài chính với số lượng lớn, với tổng số tiền gần 47 tỷ đồng. Cá biệt có đơn vị nợ đọng thuế thời gian dài mà chưa có biện pháp thu dứt điểm.
Các doanh nghiệp có hoạt động khai thác khoáng sản không chấp hành đúng, đầy đủ các quy định pháp luật, không đăng ký phương pháp tính giá thuế tài nguyên với cơ quan thuế, hạch toán phần thu nhập phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp vào phần được miễn do ưu đãi đầu tư, kê khai giá tính thuế thấp hơn giá bán thực tế của đơn vị ghi trên hóa đơn, theo Thanh tra Chính phủ, đều đã vi phạm Luật thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2008 và nghị định của Chính phủ, thông tư của Bộ Tài chính về vấn đề này.
Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Cao Bằng tăng cường hơn nữa về công tác quản lý nhà nước trong hoạt động khoáng sản, nâng cao chất lượng trong công tác quy hoạch, kế hoạch cũng như trong việc thẩm định cấp giấy phép và công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Cao Bằng, nhằm chấn chỉnh, khắc phục những thiếu sót tồn tại đảm bảo việc khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn tỉnh Cao Bằng đạt hiệu quả cao.
Tỉnh cần tăng cường chỉ đạo việc đẩy nhanh công tác thăm dò, đánh giá trữ lượng đối với các mỏ được cấp phép khai thác còn hiệu lực để thẩm định phê duyệt làm căn cứ khai thác quản lý tài nguyên khoáng sản và thu ngân sách từ hoạt động khoáng sản; tổ chức rà soát lại giấy phép thăm dò, giấy phép khai thác khoáng sản, việc thực hiện việc ký quỹ cải tạo phục hồi môi trường đối với các đơn vị chậm triển khai thực hiện để có biện pháp xử lý đúng quy định và phù hợp với tinh hình thực tế tại địa phương.
UBND tỉnh Cao Bằng cần giao các sở ngành liên quan tiếp tục kiểm tra, làm rõ những sai phạm của doanh nghiệp trong việc hạch toán phần thu nhập không được miễn thuế thu nhập vào thu nhập được hưởng ưu đãi theo giấy chứng nhận đầu tư; kiểm tra, rà soát kết quả thu số tiền gần 47 tỷ đồng gồm các loại thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, tiền thuê đất và phạt chậm nộp mà các doanh nghiệp còn nợ đọng đến 31/12/2012.
Đồng thời, UBND tỉnh Cao Bằng chỉ đạo các Sở Tài nguyên và Môi trường; Kế hoạch và Đầu tư, kiểm điểm rút kinh nghiệm về những thiếu sót thuộc trách nhiệm quản lý nhà nước trong công tác cấp giấy chứng nhận đầu tư, cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản; kiểm điểm trách nhiệm các cơ quan tham mưu như Cục thuế, Sở Tài chính, Sở Công thương tham mưu chưa chính xác về một số nội dung liên quan cơ chê chính sách...
Phúc Hằng (TTXVN)