Ngày 16/10/2013, Cục Điều tra hình sự Bộ Quốc phòng đã ra Văn bản số 935/CV-P2 xác định ông Trần Tất Thắng có hành vi lấn chiếm 48 m2 đất tại số 10 phố Lý Nam Đế, Hà Nội là có thật, nhưng do ông Thắng chết, không còn chủ thể tội phạm để truy cứu trách nhiệm hình sự.
Theo nhiều luật sư, kết luận nêu trên đã không đúng với các chứng cứ trong hồ sơ dẫn đến bỏ lọt nhiều đối tượng cùng tham gia chuyển nhượng đất trái phép với ông Trần Tất Thắng.
Bỏ lọt tội phạm?
Ngày 19/8/2013, Thanh tra BQP đã ban hành Văn bản số 775/TTr-XKT khẳng định: “Gia đình ông Thắng đã bán chuyển nhượng 48 m2 đất cho 3 hộ gia đình, gồm: Anh Nguyễn Xuân Hòa mua 25 m2; bà Nguyễn Thị Tuyết Hoa mua 8 m2 và chị Nguyễn Thị Tuyết mua 14,68 m2. Đồng thời, gia đình ông Thắng còn phá hàng rào, mở cửa chính và cửa sổ sang cơ quan Điện ảnh Quân đội, ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của đơn vị. UBND phường Hàng Mã đã ra quyết định áp dụng các biện pháp cưỡng chế để thi hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với hộ gia đình ông Thắng, nhưng vẫn không thực hiện được, hiện nay công trình vẫn tồn tại. Năm 2006, ông Trần Tất Thắng mất, người thừa kế sử dụng đất và thay ông Thắng giải quyết vụ việc là anh Trần Quốc Trung (con ông Thắng), gia đình anh Trung đã bán nhà, đất và chuyển đi nơi khác”.
Như vậy, theo kết luận của Thanh tra BQP và hồ sơ chuyển nhượng đất trái phép thì việc lấn chiếm và bán đất trái phép được thực hiện bởi gia đình ông Thắng gồm nhiều người, chứ không phải mình ông Thắng. Kết luận của Thanh tra BQP còn ghi rõ: “Năm 2006, ông Trần Tất Thắng mất, người thừa kế sử dụng đất và thay ông Thắng giải quyết vụ việc là anh Trần Quốc Trung (con ông Thắng), gia đình anh Trung đã bán nhà, đất và chuyển đi nơi khác”. Như vậy, đối tượng bán đất ngoài ông Thắng ra còn có Trần Quốc Trung (con trai ông Thắng) cùng tham gia. Theo quy định tại khoản 7, điều 107 của Luật Tố tụng hình sự do ông Thắng chết, không còn chủ thể tội phạm để truy cứu trách nhiệm hình sự là đúng. Tuy nhiên, không khởi tố những đối tượng còn lại cùng tham gia chiếm dụng và bán đất trái phép là bỏ lọt tội phạm, trái với Luật Tố tụng hình sự và có dấu hiệu của tội không truy cứu trách nhiệm hình sự người có tội theo điều 294 Bộ luật Hình sự.
Không thu hồi tài sản bị chiếm đoạt là trái Luật Hình sự
Tại Văn bản số 317/CV-TTr ngày 10/4/2013 của Thanh tra BQP do Trung tướng Phạm Văn Tánh, Chánh Thanh tra BQP ký đã khẳng định: “Tính từ sau khi quyết định giải quyết khiếu nại, tố cáo 1069/QĐ-BQP ngày 2/6/2000 của BQP và quyết định thu hồi đất số 1555/QĐ-BTL ngày 21/8/2000 của BTL Công binh có hiệu lực, đến nay đã 2 năm 7 tháng, nhưng ông Trần Tất Thắng vẫn không tự giác trả lại diện tích 48 m2 khu vệ sinh, thì hành vi này là cố tình chiếm dụng đất ở do quân đội quản lý…”.
Hơn nữa, ngày 9/12/2005, UBND phường Hàng Mã đã thông báo cho Thanh tra BQP, Thanh tra Bộ Tư lệnh Công binh là gia đình ông Thắng đã bán đất (thời gian đó ông Thắng còn sống). Đối chiếu với khoản 1, điều 3 về nguyên tắc xử lý của Luật Hình sự quy định: “Mọi hành vi phạm tội phải được phát hiện kịp thời, xử lý nhanh chóng, công minh theo đúng pháp luật”. Tuy nhiên, trong trường hợp trên lại để hơn 10 năm mới vào cuộc xử lý thì không những vi phạm nguyên tắc Luật Hình sự mà còn có dấu hiệu bao che cho đối tượng vi phạm.
Gia đình ông Thắng có hành vi chiếm dụng, bán đất quốc phòng, tài sản của Nhà nước đã bị chiếm đoạt thì bất luận thế nào, theo quy định của Bộ luật Hình sự đều phải thu hồi lại cho Nhà nước. Hành vi bán đất này là dấu hiệu phạm tội hình sự của nhóm tội xâm phạm sở hữu. Đồng thời hành vi bán đất là vi phạm điều cấm của pháp luật, theo điều 129 Bộ luật Dân sự thì đây là giao dịch dân sự vô hiệu, việc chiếm dụng và xây nhà trên đất này đều là bất hợp pháp. Khoản 1, Điều 42 Bộ luật Hình sự quy định: Người phạm tội phải trả lại tài sản đã chiếm đoạt cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp. Như vậy Bộ Quốc phòng không thu hồi lại toàn bộ diện tích đất bị chiếm đoạt và chuyển nhượng trái phép là trái với Luật Hình sự.
Còn cứ theo như lập luận của Cục Điều tra hình sự Bộ Quốc phòng, chẳng nhẽ khi tài sản của Nhà nước bị chiếm đoạt trái phép, nhưng đối tượng chiếm đoạt đã mất thì tài sản đó sẽ “được” chiếm đoạt vĩnh viễn?
Phương Thu