Với tiêu đề trên, "Báo Độc lập" (Nga) ngày 23/7 đăng bài bình luận về một hiện tượng đang làm đau đầu các nhà quản lý Trung Quốc. Đó chính là việc các hãng dược phẩm quốc tế thâm nhập thị trường siêu cường châu Á này và dùng tiền thao túng y đức của giới bác sĩ và quan chức.
Sự việc chỉ hé lộ khi các nhà điều tra Trung Quốc vừa bắt giữ 4 lãnh đạo cấp cao của Tập đoàn Dược phẩm Anh GlaxoSmithKline (GSK) tại nước này do những cáo buộc đã hối lộ rất nhiều tiền cho các quan chức chính phủ, tổ chức và hiệp hội y học, bệnh viện và bác sĩ, nhằm mở rộng thị phần của GSK tại Trung Quốc cũng như tăng giá bán dược phẩm.
GSK Trung Quốc bị cáo buộc hối lộ nhiều quan chức và bệnh viện thông qua các công ty lữ hành. Ảnh: Guardian |
Bốn người đang bị tạm giam nêu trên là Phó Chủ tịch Công ty Đầu tư GSK (Trung Quốc) Liang Hong, Phó Chủ tịch kiêm Giám đốc nhân sự Zhang Guowei; Giám đốc pháp lý Zhao Hongyan và Giám đốc phát triển kinh doanh Huang Hong. Ngoài ra còn có hơn 20 nhân viên các công ty dược và công ty du lịch liên quan đang bị điều tra.
Nhân viên của chi nhánh GSK ở Trung Quốc đã phải chi trả những khoản tiền "lót tay" rất lớn nhằm mục đích quảng cáo sản phẩm của họ tới người bệnh. Chỉ có bằng cách này, GSK mới có thể đẩy giá thuốc tăng cao cũng như mở rộng thị trường tiêu thụ dược phẩm của mình. Hàng loạt hãng dược phẩm phương Tây khác cũng sử dụng mánh khóe này khi thâm nhập thị trường Trung Quốc. Việc mở cửa cho các hãng dược phẩm phương Tây không giúp đem lại nguồn tài chính lớn cho các bệnh viện, trong khi chính các bác sĩ Trung Quốc lại được trả công hậu hĩnh nếu kê đơn thuốc cho bệnh nhân nhiều hơn mức cần thiết.
Bộ Công an Trung Quốc cho biết GSK đã sử dụng các công ty lữ hành và công ty tư vấn làm "phương tiện trung chuyển" tiền hối lộ các quan chức, bác sĩ nhằm tăng doanh số sản phẩm tại thị trường lớn nhất châu Á này. Kể từ năm 2007, GSK đã chuyển 3 tỷ nhân dân tệ (khoảng 10.376 tỷ đồng) cho 700 công ty lữ hành và công ty tư vấn ở Trung Quốc, nhưng chưa rõ bao nhiêu trong số này được dùng để hối lộ.
Theo các cơ quan chức năng Trung Quốc, vụ việc bị phát giác không phải do nội bộ tố cáo, mà xuất phát từ điều tra của cảnh sát. Nhà chức trách đã phát hiện nhiều bất thường trong hoạt động tại một Công ty Du lịch quốc tế Linjiang ở Thượng Hải, khi công ty này có rất ít các hoạt động du lịch thông thường nhưng doanh thu lại tăng chóng mặt từ vài triệu nhân dân tệ (NDT) khi mới thành lập năm 2006, lên đến hàng trăm triệu NDT trong năm nay. Ngoài ra, những bản hợp đồng không có thật và hóa đơn cho du lịch đã tố cáo những gian lận của công ty du lịch này. Trên thực tế, số tiền đã được dùng để hối lộ bác sĩ, các giám đốc bệnh viện, cũng như các quan chức chính phủ. Công ty này chỉ đóng vai trò là "điều phối viên" chuyển số tiền từ GSK tới đúng địa chỉ.
Ông Weng Jianyong, đại diện của công ty lữ hành Linjiang, hiện đang bị bắt giữ đã thừa nhận công ty này có thỏa thuận ngầm với ông Liang Hong, Phó Chủ tịch Công ty Đầu tư GSK (Trung Quốc) và khi dẫn mối kinh doanh dịch vụ hội nghị cho Linjiang, ông này sẽ nhận được một khoản "lại quả" xứng đáng.
Bình luận về vụ bê bối này, Tổng Giám đốc GSK Andrew Witty tuyên bố rất thất vọng và quan ngại về vụ bê bối vừa vỡ lở tại Trung Quốc. Ông cũng nhấn mạnh những hành động như vậy là trái với nguyên tắc kinh doanh của tập đoàn, không thể được dung thứ và cần phải loại bỏ khỏi mọi chi nhánh trong hệ thống của tập đoàn này. GSK đồng thời cam kết sẽ hợp tác đầy đủ với nhà chức trách Trung Quốc trong quá trình điều tra. GSK cũng đã cử ba quan chức của tập đoàn sang phối hợp với nhà chức trách Trung Quốc nhằm sớm làm sáng tỏ sự việc.
Trong khi đó, "Thời báo New York" cho rằng hàng loạt hãng dược phẩm khác như Merck, Novartis, Roche, Sanofi... cũng đều sử dụng "tiểu xảo" này khi thâm nhập các thị trường nước ngoài. Thực tế, các hãng dược phẩm đều thông qua các công ty du lịch lữ hành, từ đó tiến hành các hoạt động xúc tiến thương mại, nhằm dễ dàng mở rộng thị phần và tăng giá thuốc.
Một quan chức Trung Quốc thuộc Công ty tư vấn an ninh mạng Kroll Advisory Solutions cho rằng chính bởi các hoạt động "marketing" và quảng cáo bán thuốc "made in GSK" như trên đã "góp phần" đẩy giá thuốc thậm chí lên tới 90% so với giá thành sản xuất. Và tất cả những chi phí này, không ai khác, đều đổ lên đầu những người bệnh còn đang ốm dở.
Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích còn cho rằng việc các hãng dược phẩm phương Tây hối lộ giới chức thông qua các công ty du lịch lữ hành là vẫn còn "tử tế" hơn rất nhiều so với các hãng dược phẩm của chính Trung Quốc, bởi các hãng thuốc nội Trung Quốc đã trao "phong bì" trực tiếp cho giới chức hoặc các bác sĩ. Đây chính là lý do vì sao cảnh sát Trung Quốc dù có nghi ngờ, cũng không thể tìm ra tang chứng vật chứng, và khó lòng đưa được những vụ việc hối lộ bác sĩ ra ánh sáng pháp luật.
Tại Trung Quốc, hệ thống bệnh viện tuy có nguồn ngân sách nhà nước chi trả, song trên thực tế, khoản chi này rất ít ỏi và để có thể tồn tại, bệnh viện phải dựa vào nguồn thu từ bán thuốc. Đây là lý do vì sao bác sĩ thường kê toa nhiều hơn hẳn cho bệnh nhân.
Bài báo đã để ngỏ câu hỏi, Trung Quốc sẽ phải dùng toa thuốc đắng nào để có thể điều trị căn bệnh tham nhũng và nhận hối lộ hiện nay.
TTK