Tập đoàn công nghiệp quân sự quốc gia Ukraine “Ukroboronprom” đã dừng hợp tác kỹ thuật quân sự với Nga. Quyết định này được Tổng giám đốc “Ukroboronprom” Yuri Tertsenko đưa ra ngày 11/4 cùng lời xác nhận những tuyên bố từ phía Moskva rằng Nga muốn Ukraine tiếp tục cung cấp các sản phẩm quân sự và lưỡng dụng là không đúng thực tế.
|
Xe thiết giáp của quân đội Ukraine tại thành phố miền đông Kharkov ngày 15/4. Ảnh: AFP/TTXVN |
Cùng ngày, Thủ tướng tạm quyền Ukraine Arseni Yatsenyuk cũng triệu tập một cuộc họp với lãnh đạo các tỉnh Dnepropetrovsk và Zaporozhsk để xem xét vấn đề tạm dừng hợp tác quân sự với Nga. Ông Yatsenyuk thừa nhận miền đông Ukraine là nơi tập trung phần lớn nền công nghiệp quốc phòng của Ukraine, vì vậy chính phủ nước này đang xem xét các biện pháp bù đắp những thiệt hại mà các xí nghiệp thuộc tổ hợp công nghiệp quốc phòng sẽ phải gánh chịu do dừng hợp tác với Liên bang Nga. Người đứng đầu chính phủ Ukraine chưa nêu rõ các biện pháp nào sẽ được áp dụng, cũng như không giải thích ý nghĩa đằng sau việc chấm dứt hợp tác giữa nền công nghiệp quốc phòng hai nước.
Tuy nhiên, ông Yatsenyuk cũng cho biết các đối tác phương Tây chính là người đã đưa ra yêu cầu Ukraine dừng hợp tác lĩnh vực này với Nga. Cụ thể Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) muốn giáng một đòn đau nhất vào lĩnh vực hợp tác kỹ thuật quân sự của Nga, bất chấp Ukraine cũng phải chịu hậu quả không kém phần nghiêm trọng.
Được biết, những tuyên bố đầu tiên về kế hoạch đóng băng việc cung cấp cho Nga các sản phẩm quân sự và lưỡng dụng cho đến khi tình hình hết căng thẳng được đưa ra ngay từ đầu tháng 3 vừa qua. Khi đó, Phó Thủ tướng phụ trách lĩnh vực quốc phòng Nga Dmitry Rogozin tuyên bố quyết định này sẽ giết chết nền công nghiệp quốc phòng Ukraine vì người lao động ở khu vực phía đông sẽ mất đi hàng chục nghìn việc làm, và quan trọng hơn đây còn là nguồn thu duy nhất vào ngân sách địa phương. Vì vậy, người dân ở đây sẽ cảm nhận rất rõ hậu quả của quyết định thiếu sáng suốt này và việc họ xuống đường biểu tình chống chính quyền trung ương là không thể tránh khỏi.
Theo những số liệu mới nhất, hiện tổ hợp công nghiệp quốc phòng của Ukraine cung cấp cho Nga trung bình 500 triệu USD sản phẩm/năm. Trong đó 70% là các loại động cơ máy bay do nhà máy “Motor Sich” ở Zaporozhsk sản xuất. Nga đang xem xét vận hành một dây chuyền khác của một nhà máy đóng ở ngoại ô thành phố Saint - Petersburg để thay thế và trong tương lai sẽ chuyển hẳn sang các loại động cơ do Nga sản xuất.
Trao đổi về vấn đề này, chuyên gia từ Trung tâm phân tích chiến lược và công nghệ Konstantin Makienko cho rằng, hợp tác kỹ thuật quân sự giữa Nga và Ukraine có sự gắn kết lâu đời và phụ thuộc vào nhau hết sức chặt chẽ. Vì vậy, dù bằng con đường chính thức hay tiểu ngạch thì cuối cùng các sản phẩm của Ukraine vẫn sẽ tiếp tục có mặt ở Nga, ngay cả khi việc hợp tác đã bị tuyên bố chấm dứt.
Năm 2011, “Motor Sich” đã ký hợp đồng trị giá 1 tỷ USD cung cấp các loại động cơ máy bay cho Nga đến năm 2015 và hợp tác với Nga chưa khi nào bị gián đoạn, ngay cả khi có những biến động chính trị trong quá khứ. Ngoài ra, có thông tin mới đây hai nước đã quyết định thành lập trung tâm cơ khí chung nhằm hợp tác sản xuất các loại động cơ dùng cho máy bay dân dụng và vận tải quân sự, trong đó Tập đoàn chế tạo động cơ thống nhất của Nga chiếm 51% cổ phần và “Motor Sich” nắm giữ 49%. Trung tâm này được kỳ vọng sẽ sản xuất động cơ cho các thế hệ máy bay tương lai như An - 179, AN - 148T và thậm chí là MC - 21.
Nhà máy sản xuất máy bay mang tên “Antonov” của Ukraine cũng là một trong những điển hình hợp tác rất hiệu quả với Nga, trong đó có sản xuất các loại máy bay thân rộng bay cự li ngắn và trung bình An - 70. Các loại máy bay này vừa mới qua thử nghiệm bay và chuẩn bị bàn giao cho Nga để trang bị cho quân đội. Tuy nhiên, hiện tại do việc hợp tác bị tạm dừng nên Nga khó có thể sẽ tiếp nhận và châu Âu cũng sẽ không tiêu thụ, chưa rõ Ukraine sẽ xử lý số sản phẩm trị giá hàng trăm triệu USD này như thế nào.