Cuộc chiến giành giật Ukraine đã trở thành cuộc đấu lớn giữa Tổng thống Nga và Thủ tướng Đức. Ông Putin đã giành thắng lợi trong hiệp một, nhưng diễn biến trong hiệp 2 sẽ còn gay cấn, khi bà Merkel và các đồng minh châu Âu đang đặt cược vào một “người hùng” mới của Ukraine - cựu vô địch quyền anh chuyên nghiệp hạng nặng Vitali Klitschko.Chiến thắng của ông PutinBất ổn chính trị gần đây ở Ukraine là sự phản chiếu cuộc đua tranh ảnh hưởng của Nga và EU với đầu tàu là nước Đức tại quốc gia Đông Âu này. Cuộc chiến lôi kéo Ukraine không đơn giản chỉ dừng lại ở các hiệp định thiết lập các khu vực tự do thương mại, liên kết kinh tế mà Nga và Liên minh châu Âu (EU) chào hàng trước Kiev. Nó là câu hỏi về việc “quyền lực” nào sẽ có khả năng lôi kéo nước cộng hòa thuộc liên bang Xô Viết này vào vòng ảnh hưởng của mình.
Ukraine là miếng ghép trung tâm trong bản “thiết kế lớn” của ông Putin. Không có Ukraine, Moskva sẽ thiếu hẳn một cánh tay vươn dài tới vùng Trung Âu. Có Ukraine, ông Putin có thể làm sống lại ước mơ ấy khôi phục vị thế của cường quốc cho nước Nga.
Cuộc đấu tạm thời có chiến thắng 1-0 cho ông Putin, vào hôm 21/11. Lúc đó, ở thủ đô Vilnius, Lithuania, các nhà lãnh đạo của Liên minh châu Âu cùng với các nước Đông Âu đang tụ họp đông đủ trong một sự kiện lớn. Khi mà tiệc chiêu đãi chưa bắt đầu, ông Yanukovich bất ngờ lên tiếng về những khó khăn của Ukraine trong quan hệ giữa một bên là châu Âu và và bên còn lại là Nga.
Ngay lập tức bà Merkel ngắt lời và hỏi thẳng: “ý ông là không ký nữa phải không?”. Lời nói thẳng tuột này đã làm Tổng thống Armenia ngồi kế bên kinh ngạc.
Diễn biến bất ngờ này cho thấy, Nga đã giành thắng lợi trước EU sau cú đánh được mô tả là bằng kĩ thuật knockout. “Cánh cửa vẫn luôn mở đối với Ukraine”, Thủ tướng Đức lên tiếng sau sự cố. Đó dường như nỗ lực của một người thua cuộc nhằm giữ thể diện, nhưng vẫn chưa chịu chấp nhận thất bại.
Để chuẩn bị cho hiệp đấu thứ 2, “Bà đầm thép” người Đức và các đồng minh EU dự tính sẽ đưa một cầu thủ mới vào cuộc chơi: Cựu vô địch quyền anh hạng nặng Vitali Klitschko - người được xem là theo quan điểm ủng hộ hội nhập châu Âu, chống liên kết với Nga. Hy vọng của nước Đức và EU là: Klitschko sẽ trở thành người kí thỏa thuận vừa bị ông Yanukovich hoãn lại.
Cú phản đòn của bà Merkel?Cựu võ sĩ Vitali Klitschko (áo đen) trong vai trò chính khách. Ảnh: DPA |
Đảng Liên minh dân chủ Cơ đốc (CDU) của bà Merkel cùng với đảng Nhân dân châu Âu – EPP (một chính đảng của EU) đã chọn Klitschko là người đại diện chính thức của họ tại Ukraine. Nhiệm vụ của Klitschko cũng đã được chỉ rõ: Thống nhất và lãnh đạo lực lượng đối lập – trên đường phố, trong nghị trường và tại cuộc bầu cử tổng thống Ukraine năm 2015. Một chính trị gia cao cấp của EPP không ngần ngại tuyên bố: “Klitschko là người của chúng tôi, ông ta có một nghị trình châu Âu rõ ràng”. Đó là lý do để bà Markel nghĩ tới việc giành giành lại điểm số trước ông Putin.
Nhiều công việc đã được triển khai sau bức màn kín. Đảng Liên minh dân chủ Ukraine vì Cải cách (UDAR) do Klitschko làm Chủ tịch thành lập năm 2010 đã trở thành quan sát viên của EPP. Văn phòng của EPP tại Brussels và Budapest đang đào tạo cho các nhân viên UDAR nghiệp vụ nghị trường, hỗ trợ phát triển mở rộng mạng lưới tổ chức của UDAR ở Ukraine.
Quỹ Konrad Adenauer Foundation có mối liên hệ mật thiết với CDU cũng đóng vai trò quan trọng và Klitschko đã nhiều lần yêu cầu cố vấn của bà Merkel giúp đỡ để nhận được trợ giúp từ Quỹ này. Bốn thành viên UDAR đã có chuyến đi tới Berlin vào tuần trước, tiến hành các cuộc gặp với các nghị sĩ của CDU và giới chức của Bộ Tư pháp và Bộ Lao động Đức. Nhưng nỗ lực của Klitschko mới đáng nói: Ông đã có cuộc tiếp xúc với Ronald Pofalla - Chánh Văn phòng phủ Thủ tướng Đức, cố vấn của bà Merkel, đồng thời là người luôn duy trì liên hệ với các thành viên thuộc phe đối lập ở các nước Đông Âu trong nhiều năm. Tại đó, người đứng đầu UDAR đã được truyền đạt nhiều kinh nghiệm về đấu tranh chính trị.
Lường trước được mối đe dọa đến từ Klischko, Tổng thống Yanukovich đã ký ban hành một đạo luật nhằm “cấm cửa” với cựu võ sĩ quyền anh này - với điều khoản ứng cử viên tranh cử Tổng thống phải có thời hạn sinh sống ở Ukraine tối thiểu là 10 năm (điều mà Klischko còn thiếu, do chủ yếu sống ở Đức).
Để vượt qua thử thách này, Klischko buộc phải trông cậy vào nước Đức và EU trong việc hối thúc ông Yanukovich mở lối thoát cho mình. Muốn vậy, Klischko phải trở thành một chính trị gia thực thụ - cả ở Ukraine và ở ngoài nước, điều đang được ông này thể hiện khá tốt qua làn sóng biểu tình kéo dài suốt 3 tuần qua.
Hôm 5/12, người ta đã bắt gặp hình ảnh Ngoại trưởng Đức Guido Westerwelle đứng bên cạnh Klitschko trước đám đông người biểu tình ở Kiev. Bà Merkel sẽ tham dự cuộc gặp trù bị của EPP ngay trước kì họp thượng đỉnh EU vào giữa tháng này. Theo kế hoạch, Klischko sẽ được mời tham dự - như cách ông từng dự cuộc họp của các nhà lãnh đạo châu Âu bảo thủ ở Vilnius tháng trước. Một bức ảnh chụp chung giữa Klischko với bà Merkel cùng nhiều chính khách khác của EU sẽ là cú hích cho uy tín chính trị cho Klitschko.
Các báo cáo mà bà Merkel nhận được về Klischko đến thời điểm này cũng khá ấn tượng: Ông này được mô tả là một chính trị gia Ukraine điển hình, có kinh nghiệm nhờ hoạt động tại quốc hội, quyết đoán, có sức lôi kéo... Đó cũng là hy vọng cho bà Merkel trong hiệp đấu thứ 2 với ông Putin.
HT (Der Spiegel)