Cựu chiến binh Huỳnh Văn Hạnh (phải) và đồng đội trao đổi thông tin về việc tìm kiếm mộ của những liệt sĩ thuộc Tiểu đoàn 72 chưa được quy tập. |
Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Tiểu đoàn 72 là một trong ba tiểu đoàn thuộc lực lượng vũ trang Quảng Nam. Trong suốt 10 năm từ khi thành lập (1965 - 1975), Tiểu đoàn đã lập nhiều chiến công hiển hách trên chiến trường Quảng Nam, đánh thắng hàng trăm trận lớn nhỏ và được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Chiến tranh đã lùi xa, những cựu chiến binh của Tiểu đoàn 72 mặc dù sức khỏe đã yếu, mang trên mình nhiều vết thương chiến tranh nhưng vẫn dành thời gian đi tìm phần mộ của đồng đội.
Căn nhà nhỏ trên đường Nguyễn Thái Học, thành phố Tam Kỳ (Quảng Nam) của gia đình ông Huỳnh Văn Hạnh là địa chỉ sinh hoạt quen thuộc của Ban liên lạc Cựu chiến binh Tiểu đoàn 72.
Ông Huỳnh Văn Hạnh là Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 72 từ tháng 4/1972 đến tháng 8/1974. Với tập hồ sơ dày đã phai mai màu thời gian, ông Hạnh cùng những đồng đội đang kiểm tra, đối chiếu thông tin về trường hợp liệt sĩ Phan Thị Phương, hy sinh năm 1969, ở xã Tam Dân, huyện Phú Ninh (Quảng Nam).
Mặc dù đã cùng với gia đình liệt sĩ đi tìm nhiều lần chưa có kết quả nhưng với quyết tâm cao, ông vẫn hy vọng sẽ tìm được mộ liệt sĩ Phan Thị Phương vào dịp tháng 7/2017.
Công việc tìm kiếm mộ của những đồng đội hy sinh được ông Hạnh và Ban liên lạc Cựu chiến binh Tiểu đoàn 72 bắt đầu thực hiện cách đây 23 năm. Tính đến tháng 7/2017, đã có 200 mộ liệt sĩ của đơn vị được tìm thấy, đưa về quê nhà hoặc an táng ở các nghĩa trang liệt sĩ.
Theo ông Lê Công Lớp - nguyên Chính trị viên Tiểu đoàn 72, đầu năm 1965, quân đội Mỹ đổ quân vào miền Nam Việt Nam. Chiến trường Quảng Nam nằm ở giữa hai sân bay lớn của địch là Chu Lai và Đà Nẵng nên diễn ra nhiều trận đánh ác liệt giữa ta và địch, nhiều chiến sĩ của Tiểu đoàn 72 đã anh dũng hy sinh.
Sau năm 1975, đơn vị cử người về từng thôn để đắp lại mộ, dựng tạm tấm bia làm bằng tôn cho từng liệt sĩ để chờ ngày quy tập. Tuy nhiên trải qua thời gian, những thông tin trên tấm bia bị phai mờ, mất dần nét chữ, những nấm mộ bị cây cối che phủ.
Bên cạnh đó, nhiều liệt sĩ của Tiểu đoàn quê ở ngoài Bắc khi hy sinh, gia đình nhận giấy báo tử chỉ ghi hy sinh ở mặt trận phía Nam nên sau này rất khó để tìm về đơn vị chiến đấu năm xưa dò hỏi thông tin.
Cựu chiến binh Huỳnh Văn Hạnh (phải) giới thiệu cuốn sách ghi lại những chiến công oanh liệt, cũng như sự hy sinh anh dũng của các chiến sĩ thuộc Tiểu đoàn 72 anh hùng. |
Năm 1994, Ban liên lạc Cựu chiến binh Tiểu đoàn 72 được thành lập đã kết nối thông tin với nhiều gia đình thân nhân liệt sĩ để vào Quảng Nam phối hợp tìm kiếm.
“Ban liên lạc dựa theo hồ sơ, sơ đồ mộ chí của Tiểu đoàn đang lưu trữ tại Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Quảng Nam để lần theo đầu mối tìm kiếm. Những thành viên thường trực của Ban liên lạc cùng với gia đình liệt sĩ còn lặn lội nhiều tháng để đến những địa danh từng diễn ra các trận đánh ác liệt năm xưa, hỏi tìm nhân chứng từng chôn cất liệt sĩ. Chứng kiến những dòng nước mắt lăn dài của những người vợ, người con khi tìm được hài cốt của chồng, của cha mình, chúng tôi tự nhủ phải làm nhiều hơn nữa để đưa các anh sớm về đoàn tụ với gia đình”, ông Lê Công Lớp chia sẻ.
Cầm trên tay cuốn sổ ghi chép về những liệt sĩ đã được tìm thấy trong những năm qua, ông Huỳnh Văn Hạnh dừng lại rất lâu ở trang giấy viết về trường hợp liệt sĩ Trương Văn Hùng, sau hơn 40 năm hy sinh mới tình cờ tìm thấy phần mộ và được công nhận là liệt sĩ năm 2016.
Theo ông Huỳnh Văn Hạnh, liệt sĩ Trương Văn Hùng quê ở tỉnh Bình Thuận, là chiến sĩ vận tải thuộc Tiểu đoàn 72 (D72). Ngày 21/3/1975, tại thôn Tiên Đỏa, xã Bình Sa, huyện Thăng Bình, một quả pháo của địch bắn vào đội hình của Tiểu đoàn 72 làm 4 đồng chí hy sinh, trong đó có đồng chí Trương Văn Hùng.
Sau ngày đất nước thống nhất, hài cốt của 4 đồng chí hy sinh được địa phương đưa vào Nghĩa trang liệt sĩ xã Bình Sa, riêng trường hợp của đồng chí Hùng gia đình không nhận được giấy báo tử suốt 41 năm (1975 - 2016) do thất lạc thông tin.
Đầu năm 2016, khi nhận được thông tin của đồng đội báo về, ông Huỳnh Văn Hạnh và Ban liên lạc Cựu chiến binh Tiểu đoàn 72 đã tới xác minh, lập tờ trình đề nghị cơ quan chức năng hai tỉnh Quảng Nam và Bình Thuận tìm thân nhân liệt sĩ Trương Văn Hùng.
Khi được Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Bình Thuận thông báo, ngày 9/5/2016, vợ và hai con liệt sĩ Trương Văn Hùng (sinh sống ở tỉnh Kiên Giang) đã tức tốc ra Quảng Nam, vỡ òa niềm vui khi được ôm lấy bia mộ của liệt sĩ sau hàng chục năm đằng đẵng tìm kiếm.
Ông Hạnh và Ban liên lạc Cựu chiến binh Tiểu đoàn 72 vẫn đau đáu nỗi niềm là trong suốt 10 năm chiến đấu, khoảng 1.000 liệt sĩ của đơn vị đã ngã xuống. Hiện nay, số liệt sĩ được tìm thấy đưa về an táng tại quê hương hoặc ở các nghĩa trang chỉ chiếm khoảng 40%.
Những thành viên của Ban liên tuổi đều đã cao, đa phần là thương bệnh binh nên mong muốn phối hợp chặt chẽ hơn với Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Quảng Nam để sớm tìm thấy phần mộ của các đồng đội còn lại.
Hội Cựu chiến binh Tiểu đoàn 72 hiện có 400 hội viên đang sinh sống ở mọi miền đất nước; trong đó Ban liên lạc Cựu chiến binh Tiểu đoàn 72 có 5 người.
Những năm qua, Ban liên lạc Cựu chiến binh Tiểu đoàn 72 không chỉ trao đổi thông tin tìm kiếm mộ đồng đội mà còn xây dựng quỹ để kịp thời thăm hỏi, động viên đồng đội khi đau ốm, giúp đỡ nhau phát triển kinh tế, hỗ trợ sửa chữa, xây mới 5 ngôi nhà đồng đội trị giá hàng trăm triệu đồng...