Đặt mục tiêu bằng với con số xuất khẩu (XK) trong năm 2013 là 6,7 tỷ USD, ngay từ những tháng đầu tiên của năm 2014, ngành thủy sản đã nhận nhiều tín hiệu lạc quan khi sản lượng, giá trị và giá cả XK đều tăng.
Vui như Tết...
Theo số liệu của Hiệp hội Chế biến và XK thủy sản Việt Nam (Vasep), kết thúc tháng 1/2014, XK thủy sản cả nước ước đạt gần 600 triệu USD, tăng hơn 22% so với cùng kỳ năm 2013. Sau thời gian trầm lắng, hiện cá tra đang có những tín hiệu cho thấy sẽ có sự phục hồi mạnh mẽ, đặc biệt ở những thị trường truyền thống như châu Âu. Những thị trường mới như Trung Quốc, Hàn Quốc và các nước Đông Nam Á… cũng đang được các doanh nghiệp trong nước gia tăng XK. Riêng con tôm vẫn đóng vai trò chủ lực trong cán cân XK thủy sản khi được bán với giá cao, được nhiều nhà nhập khẩu săn đón. “Năm nay chúng tôi tin sẽ đạt con số XK như kế hoạch đề ra, từ 6,7-6,8 tỷ USD, trong đó XK tôm kỳ vọng sẽ đạt được con số bằng hoặc cao hơn năm qua, khoảng 3,1 tỷ USD”, ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký Vasep cho hay.
Thu hoạch thủy sản ở tỉnh Tiền Giang. |
Những ngày này, người nuôi tôm ở các khu vực trọng điểm đồng bằng sông Cửu Long như Cà Mau, Sóc Trăng… đang “vui như Tết”. Tôm thẻ chân trắng và tôm sú đang có giá cao kỷ lục lại dễ bán đã tạo động lực cho người dân toàn tâm toàn ý đầu tư ao đầm cho vụ nuôi mới. Hiện giá thu mua tôm sú loại 20 con/kg ở mức 320.000 đồng/kg; loại 40 con/kg giá 220.000 đồng/kg… Còn tôm thẻ chân trắng, loại 60 con/kg có giá tới 180.000 đồng/kg, loại 80 con/kg, giá 150.000 đồng/kg… Riêng giá cá tra XK đã tăng thêm từ 20-30 đồng/kg so với thời điểm cuối năm 2013. Nhờ tăng trưởng XK, năm nay rất nhiều doanh nghiệp chế biến đã bắt tay vào sản xuất ngay từ mùng 4 Tết (3/2 dương lịch) nhằm kịp tiến độ giao hàng cho các đối tác đã đặt đơn hàng từ cuối năm.
Nhưng không chủ quan
Dù đang được thị trường săn đón, nhưng các doanh nghiệp XK thủy sản cho rằng trong thời gian tới, con tôm có thể sẽ bị ảnh hưởng do Thái Lan đang phục hồi XK. Năm qua, con tôm Việt Nam bất ngờ “vượng” về giá là do nguồn cung cấp tôm hàng đầu thế giới Thái Lan bị dịch bệnh EMS hoành hành. Chính điều này đã tác động khiến tôm trong nước được giá, được mùa, tạo nên giá trị XK cao. Các chuyên gia trong ngành lo ngại, giá tôm tăng cao rất dễ làm phát sinh tình trạng nuôi tôm tự phát kéo theo sự lơ là về vệ sinh an toàn thực phẩm, dẫn đến việc tiêu thụ khó khăn.
“Do những vùng nuôi tôm đã được sử dụng triệt để nên sản lượng tôm năm 2014 sẽ tăng. Tuy nhiên, theo tôi giá sẽ khó cao như năm qua và điều mà ngành chức năng cần quan tâm triển khai là thực hiện việc quy hoạch thủy lợi, quy hoạch diện tích từng vùng nuôi, tìm cách hạn chế rủi ro dịch bệnh. Với thị trường Trung Quốc, chúng ta phải theo dõi để kịp thời có giải pháp chấn chỉnh. Các địa phương cần kiểm soát hoạt động của thương lái, từ đó có những cân đối về sản lượng phục vụ XK sao cho hạn chế được tình trạng thiếu hụt nguyên liệu tôm XK như trong năm 2013”, ông Trần Văn Lĩnh, TGĐ Công ty cổ phần thủy sản và thương mại Thuận Phước, nhận định.
Trong khi đó, ngay đầu năm, cá tra đã phải đối mặt với hai rào cản là Nga tạm dừng nhập khẩu và quy định mới ở thị trường Mỹ. Hiện Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang tích cực làm việc với đối tác để có thể khôi phục XK sang Nga. Ngày 8/2, Mỹ đã thông qua Dự luật trang trại mới, trong đó điều đáng lo nhất là nước bạn sẽ tổ chức kiểm tra từ quy trình sản xuất đến việc đóng gói, XK đối với các sản phẩm cá da trơn Việt Nam. Theo các doanh nghiệp XK thủy sản, đạo luật trên sẽ ít tác động đến hoạt động XK cá tra. Nguyên nhân do hiện hầu hết các vùng nuôi cá tra của Việt Nam đã đạt các chứng nhận quốc tế về nuôi trồng, cũng như trách nhiệm xã hội, an toàn vệ sinh thực phẩm… như quy định của Mỹ. Nhìn xa hơn, đây là dịp để người nuôi cá, doanh nghiệp nghiêm túc nhìn lại mình từ đó có hướng đầu tư bền vững hơn.
“Phải nói là chúng ta không bất ngờ với đạo luật này vì nó đã được chuẩn bị đưa vào luật từ năm 2008. Điều chúng ta đang quan tâm là phía Mỹ sẽ đưa ra những điều kiện về nuôi trồng, chế biến, nhãn mác và vấn đề kiểm soát có phù hợp hay không? Tuy nhiên chúng ta cũng không lơ là mà bằng nhiều kênh đang tích cực vận động để những quy định mới của Mỹ tương thích trong điều kiện Việt Nam đang nỗ lực bền vững hóa ngành nuôi cá. Nhưng ít nhất đến đầu năm 2015 Mỹ mới triển khai quy định này nên năm nay các doanh nghiệp trong nước vẫn có thể yên tâm XK như hiện nay”, ông Hòe nói thêm.
Lê Nghĩa