Xây dựng thương hiệu quốc gia cho gạo Việt

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Trần Xuân Toàn, Phó Tổng biên tập báo Tuổi trẻ, Trưởng Ban Tổ chức Hội thảo cho biết, Hội thảo xây dựng thương hiệu gạo quốc gia cho gạo Việt” là hoạt động đầu tiên trong chuỗi chương trình truyền thông xây dựng thương hiệu gạo Việt do báo Tuổi trẻ khởi xướng và được tổ chức từ năm 2024 đến hết năm 2025 và các năm tiếp theo. Mục tiêu của chương trình là tạo ra một diễn đàn mở, kêu gọi sự tham gia tích cực của các chuyên gia hàng đầu, các doanh nghiệp và các nhà quản lý có nhiều kinh nghiệm, đưa ra được những đề xuất thiết thực, góp phần xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam ngày càng vững mạnh trên thị trường quốc tế...

Theo ông Vương Quốc Nam, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng, hội thảo xây dựng thương hiệu quốc gia cho gạo Việt là sự kiện có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần quảng bá “thương hiệu gạo”, đặc biệt là trong giai đoạn các tỉnh, thành phố khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đang tích cực triển khai Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030” được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1490 ngày 27/11/2023.

Lãnh đạo tỉnh Sóc Trăng thông tin, là tỉnh có diện tích gieo trồng lúa lớn đứng hàng thứ 5 trong 13 tỉnh, thành của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, với diện tích canh tác trên 140.000 ha với cơ cấu sản xuất chuyên canh 2 - 3 vụ/năm, Sóc Trăng đã tạo ra diện tích gieo trồng lúa hàng năm trên 330.000 ha, với sản lượng đạt trên 2,1 triệu tấn/năm.

Những năm gần đây, tỉnh đã có chủ trương đẩy mạnh cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, thích ứng biến đổi khí hậu; ngành hàng lúa gạo được xác định là một trong những sản phẩm chủ lực của tỉnh.

Điểm nổi bật là đến cuối năm 2024, tỷ lệ lúa đặc sản, lúa chất lượng cao chiếm trên 94% (trong đó, tỷ lệ lúa đặc sản, lúa thơm các loại chiếm gần 55%; riêng giống lúa ST24 và ST25 chiếm 18,1% một giống lúa có chất lượng gạo được xếp vào hạng “Gạo ngon nhất thế giới” qua các kỳ dự thi Quốc tế (năm 2019 và năm 2023 tại Manila - Philippines). Đây là giống lúa của tác giả “Anh hùng Lao động Hồ Quang Cua - nguyên Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Sóc Trăng và Tiến sĩ Trần Tấn Phương cùng nhóm cộng sự đã dày công nghiên cứu, lai tạo, chọn lọc, nhân rộng đưa vào sản xuất trên diện rộng trong và ngoài tỉnh.

Năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh Sóc Trăng đạt trên 1,8 tỷ USD; trong đó, sản lượng gạo xuất khẩu đạt gần 1,3 triệu tấn, giá trị xuất khẩu gạo đạt khoảng 789 triệu USD, tăng khoảng 90% so với năm 2023. Qua việc phát triển các giống lúa đặc sản và xuất khẩu gạo, tỉnh đã đóng góp không nhỏ cho quá trình xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam trên trường quốc tế.

Trong thời gian tới, khi Việt Nam có cách quản trị, tổ chức sản xuất tốt và phương pháp tiếp cận thị trường bài bản, khoa học hơn sẽ hứa hẹn nhiều tiềm năng phát triển, mở rộng xuất khẩu và quảng bá “thương hiệu gạo Việt” trên trường quốc tế.

Ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) thông tin, tính đến cuối tháng 11/2024, tổng khối lượng và giá trị xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt gần 8,5 triệu tấn với giá trị 5,31 tỷ USD, tăng 10,6% về khối lượng và tăng 22,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2023. Giá gạo xuất khẩu bình quân 11 tháng năm 2024 ước đạt 627,9 USD/tấn, tăng 10,6% so với cùng kỳ năm 2023, cao nhất từ trước đến nay.

Không chỉ tăng về khối lượng và giá trị, trong những năm gần đây, cơ cấu gạo của Việt Nam liên tục thay đổi theo hướng tăng tỉ trọng gạo chất lượng cao, giá trị cao và giảm loại gạo phẩm cấp thấp. Hạt gạo Việt không chỉ đảm bảo an ninh lương thực quốc gia mà còn vang danh trên thị trường quốc tế. Việt Nam đã trở thành một trong những cường quốc xuất khẩu gạo hàng đầu trên thế giới cả về lượng và chất, qua đó thương hiệu gạo Việt cũng đã được nâng lên.

Tuy nhiên, như lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn từng nhận định, thành công hôm nay chưa có gì đảm bảo thành công ngày mai và ngược lại. Thế giới đang chuyển động rất nhanh, xu thế tiêu dùng chắc chắn sẽ còn nhiều thay đổi trong nền kinh tế xanh. Người tiêu dùng sẽ không chỉ chú ý đến chất lượng hạt gạo mà còn quan tâm nhiều hơn đến cách thức tạo ra hạt gạo. Ở quy mô quốc tế, Việt Nam vẫn chưa xây dựng được thương hiệu gạo quốc gia có sự nhận biết rộng rãi, cũng như thiếu vắng các thương hiệu gạo của doanh nghiệp trên kệ bán lẻ thế giới.

Khi nói đến gạo Việt, người tiêu dùng vẫn chưa hình dung ra cụ thể đó là loại gạo cụ thể nào, ngoại trừ gần đây có gạo ST24, ST25 khá nổi nhưng lượng xuất chưa nhiều và đã có tình trạng mạo danh, giả gạo ST25 trên thị trường. Trong khi Thái Lan có gạo Thai Hom Mali, Ấn Độ và Pakistan có Basmati Rice, Nhật Bản có gạo Japonica, Ý có gạo Arborio Rice, hay Mỹ có gạo Calrose... nổi tiếng và giữ được thương hiệu.

"Việc chọn loại gạo nào, phải làm gì để đưa thương hiệu gạo quốc gia của Việt Nam trở nên quen thuộc và trở thành lựa chọn hàng đầu cho người tiêu dùng trên khắp thế giới, đó vừa là ước mơ, vừa là nhiệm vụ của các cơ quan quản lý, địa phương, các doanh nghiệp và hiệp hội ngành hàng trong giai đoạn hiện nay…", lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho hay.

Tại hội thảo, các chuyên gia kinh tế, nhà quản lý, đại diện chính quyền địa phương, công ty, doanh nghiệp trong ngành hàng sản xuất, chế biến, xuất khẩu lúa gạo, trong và ngoài nước; trong đó, có các chuyên gia nước ngoài như: Thái Lan, Nhật Bản, Philippines đã có những tham luận, thảo luận đóng góp nhiều ý kiến, kinh nghiệm chia sẻ nhằm đưa ra các giải pháp hướng tới xây dựng thương hiệu quốc gia cho gạo Việt.