Ghi nhận tại xã Thanh Bình, huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai, địa phương có gần 10 ha chuối của nông dân bị thiệt hại, các vườn chuối đều có chung biểu hiện là cây bị suy kiệt, cháy lá, gãy ngang thân, thối rễ, trái nhỏ không đạt chuẩn. Nhiều nhà vườn lo lắng, vụ mùa này bị mất trắng do chất lượng không đạt chuẩn, mã không đều sẽ bị thương lái ép giá, thậm chí không thể xuất bán.
Gia đình ông Trần Phú Quốc (45 tuổi, ngụ xã Thanh Bình, huyện Trảng Bom, Đồng Nai) có khoảng gần 5 ha chuối cấy mô bị thiệt hại nghi do phân bón giả. Ông Quốc cho biết, tháng 8/2023, vườn chuối của ông đến kỳ bón phân và đã tới cửa hàng vật tư nông nghiệp T.T. (xã Thanh Bình) mua phân về bón cho cây. Trên bao bì ghi thông tin phân bón NPK 20-20-15, 100% nguyên liệu ngoại nhập… phân phối bởi một công ty có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Sau khi bón phân, vườn chuối của ông không phát triển mà xuất hiện hiện tượng cháy lá, cháy rễ, teo cây, nứt gãy thân và gốc cây… Do nghi ngờ chất lượng phân bón, ông Quốc đã quay phim, chụp ảnh hiện trạng vườn chuối gửi cho đại lý mua phân bón.
Tuy nhiên, phía đại lý trả lời do vườn cây bị bệnh chứ không phải do phân bón. Sau đó, ông Quốc đã tốn thêm hàng chục triệu đồng mua phân bón và thuốc xịt để cứu vườn chuối nhưng đều không hiệu quả. Cây chuối suy kiệt nên năng suất và chất lượng rất thấp, không đạt chuẩn xuất khẩu và không thể bán được - ông Quốc chia sẻ.
Tương tự, gia đình anh Trần Văn Tuấn (33 tuổi, ngụ xã Thanh Bình, huyện Trảng Bom, Đồng Nai) cho biết, vườn chuối rộng 1,3 ha của gia đình sau khi sử dụng phân bón NPK 20-20-25 của cửa hàng trên cũng gặp tình trạng cây suy kiệt toàn vườn. Thời gian đầu, nghĩ do thời tiết, sâu bệnh nên anh Tuấn đã “dốc tiền” để cứu chữa vườn chuối, bón thêm phân để cây hấp thụ thêm dinh dưỡng. Tuy nhiên, càng bón phân thì cây chuối càng suy kiệt, lá cháy quắn lại.
Ông Lưu Chí Mười, Chủ tịch Hội Nông dân xã Thanh Bình, huyện Trảng Bom cho biết, trên địa bàn xã có gần 10 ha chuối bị ảnh hưởng. Qua ghi nhận thực tế các vườn chuối đều bị cháy lá, gãy ngang thân, gãy đổ gốc, thối rễ. Vì vậy Hội đã ghi nhận hiện trường, ghi nhận phản ánh của người dân, đồng thời kiến nghị lên cấp trên để có những biện pháp xử lý kịp thời bảo vệ lợi ích hợp pháp của người dân.
Một số hộ dân cho biết, sau khi ghi nhận sự việc, các hộ dân trồng chuối thuộc các xã Thanh Bình, Sông Trầu, Cây Gáo (huyện Trảng Bom) đã tự lấy mẫu phân bón đem đi thử nghiệm 2 lần. Kết quả, 2 trong 3 chỉ số chất lượng thấp hơn rất nhiều so với công bố trên bao bì. Các hộ trồng chuối phản ánh đến công ty và đại lý nhưng không được giải quyết thỏa đáng. Vì vậy, họ làm đơn tố cáo gửi cơ quan chức năng.
Ông Lê Hữu An, Chánh Thanh tra Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đồng Nai cho biết, đầu tháng 12/2023, chủ cửa hàng vật tư nông nghiệp T.T. (xã Thanh Bình) đã chủ động đến tường trình về việc người dân phản hồi phân bón mua tại đại lý không đủ chất lượng. Chủ cơ sở cho rằng đã bán phân bón cho người dân từ nhiều tháng trước, nhưng gần đây mới nhận được khiếu nại. Vì vậy, chủ cơ sở đề nghị Thanh tra Sở vào cuộc kiểm tra, lấy mẫu phân bón. Từ kết quả đó, cửa hàng có cơ sở trả lời người dân cũng như trả lại uy tín và danh dự cho cửa hàng.
Ngay sau khi nhận được tường trình, Thanh tra Sở đã thành lập đoàn đột xuất cùng các lực lượng chức năng liên quan của huyện Trảng Bom đến cửa hàng T.T. kiểm tra hồ sơ, nguồn gốc sản phẩm. Thời điểm kiểm tra, tại cửa hàng còn hơn 3 tấn phân bón NPK 20-20-15. Kết quả kiểm tra cho thấy, cửa hàng có đầy đủ hồ sơ nguồn gốc sản phẩm rõ ràng.
Sau đó, Thanh tra Sở tiếp tục nhận được đơn của 2 hộ dân phản ánh vườn chuối bị thiệt hại sau khi bón phân mua của cửa hàng trên. Thanh tra sở đã mời 2 hộ dân này lên làm việc. Từ hình ảnh người dân cung cấp, đánh giá chuyên môn ban đầu cho thấy chuối có thể bị ảnh hưởng của bệnh chứ chưa xác định nguyên nhân do phân bón.
Ông Lê Hữu An cho biết, Thanh tra Sở đã thành lập đoàn liên ngành đến vườn chuối để ghi nhận thực trạng. Thời điểm đoàn xuống kiểm tra, người dân đang thu hoạch, đóng gói sản phẩm bán nhưng chất lượng thì chưa thể khẳng định. Lực lượng chức năng đã lấp mẫu phân bón gửi đi thử nghiệm, đồng thời lấy mẫu thân cây chuối, mẫu đất dưới gốc cây gửi phân viện của Trường đại học Nông Lâm để xác minh nguyên nhân cây trồng bị ảnh hưởng. Khi có kết quả, Thanh tra Sở sẽ thông báo kết quả rộng rãi đến mọi người.