Thông tin này được ghi nhận tại hội thảo “Phát triển vật liệu xây và cấu kiện không nung cho các công trình xây dựng - Thực trạng và giải pháp” diễn ra ngày 5/4, tại Hà Nội, do Hội Bê tông Việt Nam phối hợp với Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường, Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) tổ chức.
Gạch không nung làm từ xỉ than của Công ty cổ phần Mãi Xanh (Tuy Phong, Bình Thuận) được sử dụng trong xây dựng. Ảnh: Nguyễn Thanh/TTXVN
Sau khoảng 8 năm triển khai Chương trình phát triển vật liệu xây không nung được phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ, đến nay, việc sử dụng vật liệu xây không nung thay thế gạch đất nung trong xây dựng đã đạt được những bước tiến quan trọng. Chất lượng vật liệu xây không nung ngày càng được nâng cao và đảm bảo với chủng loại phong phú cùng các loại vật liệu phụ, máy và dụng cụ chuyên dùng phổ biến hơn...
Vụ trưởng Vụ Vật liệu xây dựng Phạm Văn Bắc cho biết, việc sử dụng gạch không nung là xu thế tất yếu trong quá trình xây dựng, nhất là lĩnh vực dân dụng và nhà ở. Sử dụng loại vật liệu này giúp giảm phát thải khí nhà kính, giảm tiêu thụ năng lượng, bảo vệ đất là loại tài nguyên không tái tạo; thúc đẩy công nghiệp hóa và tự động hóa xây dựng trong thời đại công nghiệp 4.0.
Hiện xu thế xây dựng nhà cao tầng tại đô thị là công nghiệp tiền chế và lắp ghép. Do đó, tiến độ thi công rất nhanh bởi dòng sản phẩm này không chỉ sản xuất sử dụng viên xây mà sẽ phát triển các tấm tường tiền chế lắp ghép cho xây dựng.
Mặc dù năng lực sản xuất gạch xây không nung hiện đã đạt được mục tiêu nhưng sản lượng và tiêu thụ thực tế vẫn thấp hơn kỳ vọng. Các cơ sở sản xuất không phát huy được hết công suất thiết kế do khó khăn trong tiêu thụ bởi nguồn đất sét để sản xuất gạch nung được khai thác quá dễ dàng khiến giá thành sản phẩm gạch nung rẻ. Bởi vậy, vật liệu xây không nung khó cạnh tranh.
Thêm nữa, các chính sách ưu đãi trong đầu tư sản xuất vật liệu xây không nung đã được ban hành nhưng nhiều địa phương vẫn chưa thực hiện. Các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây không nung phản ánh chưa được hưởng các ưu đãi theo quy định; hệ thống văn bản về tiêu chuẩn, định mức, các giải pháp thi công, hướng dẫn thi công, nghiệm thu chưa đầy đủ cho các chủng loại sản phẩm; nhiều địa phương chưa thực sự quan tâm đến vấn đề này...
Sản xuất gạch không nung từ xỉ than tại Nhà máy của Công ty cổ phần Mãi Xanh (Tuy Phong, Bình Thuận). Ảnh: Nguyễn Thanh/TTXVN
Bên cạnh đó, do các nhà đầu tư còn thiếu kinh nghiệm, nguồn vốn còn hạn chế, nên một số doanh nghiệp chỉ nhập các dây chuyền công nghệ với trình độ trung bình, thiếu đồng bộ. Công tác chuyển giao công nghệ, kỹ thuật sản xuất và tiếp thu công nghệ chưa tốt. Nhận thức của các nhà đầu tư, tư vấn thiết kế, nhà thầu, người tiêu dùng về vật liệu xây không nung còn chưa đầy đủ, chưa hiểu biết nhiều về sản phẩm vật liệu xây không nung…
Đánh giá về thực trạng sản xuất và sử dụng vật liệu xây không nung thời gian qua, Tiến sỹ Lê Trung Thành, Chủ tịch Hội Bê tông Việt Nam chia sẻ, dự báo đến năm 2020, nhu cầu sử dụng vật liệu xây vào các năm 2010 – 2015 - 2020 tương ứng khoảng 25, 32 và 42 tỷ viên QTC.
Nhu cầu vật liệu xây vẫn tiếp tục tăng khoảng 10-12%/năm. Nếu chỉ sử dụng gạch đất sét nung sẽ tiêu tốn hàng nghìn hecta đất nông nghiệp, hàng triệu tấn than mỗi năm. Ngoài ra, sử dụng gạch đất sét nung sẽ ngáng chân điều kiện công nghiệp hóa ngành xây dựng.
Các chuyên gia đều chung quan điểm, cần triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp về cơ chế chính sách, về kỹ thuật như: nghiên cứu, soát xét và bổ sung các văn bản về hành lang pháp lý cho việc sử dụng vật liệu xây không nung trong các công trình xây dựng; khuyến khích sản xuất và sử dụng vật liệu xây không nung bằng các chính sách thuế môi trường…
Cùng đó, phương án khắc phục những tồn tại đối với các chủng loại vật liệu xây không nung hiện nay và nghiên cứu, phát triển thêm các dòng sản phẩm mới chất lượng cao cũng nên được chú trọng.