Tại thời điểm này, vùng nuôi ngao Tiền Hải, Thái Bình có tới hàng nghìn tấn ngao cần bán, song thị trường tiêu thụ chính là Trung Quốc mỗi ngày chỉ nhập khoảng vài chục tấn. Còn doanh nghiệp chế biến ngao xuất khẩu thì trong cảnh đói nguyên liệu vì không có vốn dù đứng chân ngay tại vùng rất dồi dào nguồn ngao thương phẩm.
Thu hoạch ngao thịt tại xã Đông Minh, huyện Tiền Hải, Thái Bình. Ảnh: Thế Duyệt - TTXVN |
Trước tình hình tiêu thụ các sản phẩm nông, thủy sản, nhất là việc tiêu thụ ngao thương phẩm gặp khó khăn, tỉnh Thái Bình đã chỉ đạo Sở Công Thương chủ trì phối hợp với các địa phương ven biển khảo sát và nắm bắt tình hình nuôi thả, tiêu thụ ngao tại huyện Tiền Hải và Thái Thụy. Trên cơ sở đó, Sở tổ chức các hoạt động liên kết xúc tiến thương mại nhằm tìm thị trường tiêu thụ ngao; trong đó đặc biệt chú trọng đến thị trường tiêu thụ nội địa ở các thành phố lớn (Hà Nội, TP Hồ Chí Minh...) và các các thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc và EU.
Phát huy lợi thế vùng ven biển, trong những năm qua, Thái Bình đã đầu tư mở rộng vùng nuôi ngao với diện tích lên hàng nghìn héc ta. Mặc dù không phải là địa phương sớm có nghề nuôi ngao, song đến nay, huyện Tiền Hải đang là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về sản lượng ngao hàng năm.
Theo ông Nguyễn Văn Bái, Chủ tịch UBND huyện Tiền Hải, hiện toàn huyện có trên 4.000 ha ao, đầm, vây nuôi trồng thủy sản nước mặn, lợ, ngọt...; trong đó diện tích nuôi ngao là 1.900 ha với sản lượng ngao thương phẩm hàng năm đạt khoảng 50.000 - 60.000 tấn. Thời gian qua, khoảng 60 - 65% sản lượng ngao của Tiền Hải được tiêu thụ tại thị trường Trung Quốc, khoảng 30% xuất khẩu sang EU và 10% tiêu thụ nội địa. Ngao thương phẩm xuất sang Trung Quốc chủ yếu qua đường tiểu ngạch, nhưng từ giữa năm 2012, Trung Quốc ngừng nhập khẩu ngao khiến giá thu mua giảm thê thảm, chỉ bằng một nửa so với trước. Thời kỳ cao điểm, giá ngao dao động từ 23.000 - 25.000 đồng/kg, cuối năm 2012 giảm còn 10.000 - 11.000 đồng/kg mà còn khó bán. Không bán được ngao trong khi người nuôi vẫn phải chịu chi phí trông coi, lãi suất ngân hàng... Hiện tại huyện Tiền Hải có Công ty cổ phần xuất khẩu ngao Thái Bình chuyên chế biến ngao xuất khẩu sang thị trường EU. Tuy nhiên, hiện doanh nghiệp này đang thiếu vốn để mua ngao nguyên liệu. Đứng chân ngay trên vựa ngao của Tiền Hải mà doanh nghiệp này lại không có ngao để chế biến, trong khi người nuôi ngao lại đang thừa hàng nghìn tấn ngao vì không tìm được nơi tiêu thụ.
Khó chồng lên khó khi vào năm 2012, nhiều vùng nuôi ngao ở Tiền Hải xuất hiện dịch bệnh khiến ngao chết hàng loạt. Bão số 8 cũng làm nhiều chủ đầm ngao trắng tay. Từ đầu năm 2013, giá ngao nhúc nhích tăng lên khoảng 12.000 - 14.000 đồng/kg. Tuy nhiên, thị trường tiêu thụ chính là Trung Quốc mỗi ngày chỉ nhập khoảng vài chục tấn, trong khi sản lượng ngao cần bán tại Tiền Hải tại thời điểm này lên tới vài nghìn tấn. Theo ông Bái, khó khăn lớn nhất với người nuôi ngao ở Tiền Hải hiện nay là chưa tìm được thị trường tiêu thụ.
Để tháo gỡ khó khăn cho các hộ nuôi ngao, huyện Tiền Hải đã thực hiện một số biện pháp như hỗ trợ lãi suất vốn vay trong 4 tháng cuối năm; mở rộng thị trường tiêu thụ. Tuy nhiên về lâu dài, tỉnh và huyện cần có một chiến lược đầu tư gắn sản xuất với chế biến và tiêu thụ sản phẩm, tổ chức kết nối các doanh nghiệp với người nông dân trong vấn đề bao tiêu sản phẩm. Cùng với đó, các ngành chức năng, doanh nghiệp và người nuôi ngao cần tăng cường liên kết, phối hợp hiệu quả, từng bước xây dựng thương hiệu "ngao Tiền Hải"; xuất khẩu theo đường chính ngạch; tăng cường tiêu thụ nội địa ở các thành phố lớn, tránh bị phụ thuộc quá vào một thị trường để hạn chế tình trạng ngao bị ép giá và khó tiêu thụ như hiện nay.
Hiện tỉnh Thái Bình đang triển khai quy hoạch phát triển nuôi ngao vùng ven biển giai đoạn 2011 - 2015. Theo quy hoạch đến năm 2015, diện tích nuôi ngao của Thái Bình đạt 3.000 ha với sản lượng ngao đạt trên 100.000 tấn... Cùng với việc mở rộng diện tích nuôi ngao thương phẩm và ngao giống, tỉnh cũng chỉ đạo ngành nông nghiệp hướng dẫn quy trình nuôi bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, bằng việc tập huấn cho hộ dân nắm vững kỹ thuật, hiểu biết về điều kiện tự nhiên, mức độ tác động của các yếu tố môi trường đến quá trình nuôi ngao. Từ đó xây dựng lịch thời vụ, mật độ nuôi, cỡ giống thả sao cho phù hợp với từng vùng sinh thái để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và giảm thiểu rủi ro trong sản xuất. Việc tỉnh triển khai thực hiện đề án này không chỉ nhằm mở rộng diện tích nuôi ngao khu vực bãi triều ven biển, mà đây còn là hướng đi đột phá mang lại nguồn lợi kinh tế lớn cho người dân cũng như các địa phương vùng ven biển của Thái Bình.
Thanh Phú