Bộ Công Thương vừa có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ về rà soát, đánh giá và đề xuất hướng sửa đổi Nghị định 84/2009/NĐ-CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu. Theo đánh giá của Bộ Công Thương, những đề xuất sửa đổi này là nhằm tạo ra một thị trường xăng dầu có tính cạnh tranh và linh hoạt hơn.
|
Người dân mua xăng tại cây xăng Thanh Phú trên đường Trường Chinh, quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh. |
Hiện nay, giá cơ sở của mặt hàng xăng dầu được tính bình quân phù hợp với số ngày dự trữ lưu thông quy định tại Điều 22 của Nghị định 84 là 30 ngày. Tuy nhiên, xét về yếu tố thị trường thì việc tính giá cơ cở theo chu kỳ 30 ngày lại không phản ánh đúng, sát với sự biến động giá hàng ngày của thị trường thế giới và khiến cho giá xăng dầu trong nước thường có độ trễ so với sự tăng giảm của giá xăng dầu thế giới.
Để biến động giá xăng dầu trong nước phù hợp hơn với giá thế giới, trước đó, Bộ Tài chính đã đề xuất 3 phương án điều chỉnh tần suất giá nhưng lại nghiêng về phương án 3 quy định tần suất điều chỉnh giá giữa dự trữ lưu thông và tần suất điều chỉnh giá - chu kỳ tính giá bình quân là 15 ngày.
Sau khi đánh giá, nghiên cứu, Bộ Công Thương có ý kiến: Mặc dù không cần thiết phải thay đổi phương pháp xác định giá cơ sở, cách điều hành nhưng cần thay đổi chu kỳ, tần suất điều chỉnh giá xăng dầu. Việc thay đổi chu kỳ, tần suất điều chỉnh giá phải đảm bảo yêu cầu giá bán xăng dầu trong nước phản ánh được xu hướng của giá xăng dầu thế giới và phù hợp với quy định về số ngày dự trữ lưu thông xăng dầu tối thiểu tương ứng được quy định tại Nghị định. Thực tế, xăng dầu dự trữ lưu thông hiện nay do các thương nhân đầu mối thực hiện theo yêu cầu của Nhà nước. Do đó, việc tính toán giá cơ sở phải bảo đảm căn cứ theo số ngày dự trữ lưu thông xăng dầu tối thiểu để tránh thiệt hại, khó khăn cho thương nhân về chi phí dự trữ... Chẳng hạn nếu tính giá cơ sở dựa vào giá thế giới ít hơn 30 ngày (khoảng 20 ngày) trong khi đó lại yêu cầu dự trữ lưu thông 30 ngày thì đối với số ngày còn lại (10 ngày) các chi phí phát sinh dự trữ phải được Nhà nước bù đắp.
Theo Bộ Công Thương, quy định thời gian giữa 2 lần điều chỉnh giá xăng dầu (dù tăng hoặc giảm) phải giúp tăng tính linh hoạt trong điều hành, phù hợp với biến động của giá xăng dầu thế giới và mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô trong từng giai đoạn.
Đối với biên độ điều chỉnh tăng, giảm giá xăng dầu, Bộ Công Thương đề xuất, cần nghiên cứu để quy định biên độ điều chỉnh giá phù hợp với biến động giá xăng dầu thế giới: thay vì theo 3 mức 7%, 12% và trên 12% như hiện nay bằng các mức nhỏ hơn, chẳng hạn 3%, 5% và 7%; hoặc quy định mức điều chỉnh giá xăng dầu trong nước khi chênh lệch giữa giá cơ sở và giá hiện hành bằng con số cụ thể (ví dụ trong phạm vi đến 500 đồng/lít,kg thì thương nhân tự điều chỉnh giá bán; trên 500 đến 1.000 đồng/lít,kg thì thương nhân tự điều chỉnh giá kết hợp với sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu; trên 1.000 đồng/lít,kg thì phải có ý kiến của liên Bộ Tài chính - Công Thương thương nhân mới được phép điều chỉnh giá; phạm vi này có thể thay đổi theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, phù hợp với từng thời kỳ).
Ngoài ra, để tăng cường quản lý hệ thống kinh doanh xăng dầu, Bộ Công Thương đề xuất những điều kiện bổ sung quy định cho thương nhân đầu mối, tổng đại lý, đại lý kinh doanh xăng dầu. Theo đó, thương nhân là tổng đại lý, đại lý kinh doanh xăng dầu trên địa bàn một tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thì Sở Công Thương nơi tổng đại lý đóng trụ sở sẽ cấp Giấy chứng nhận kinh doanh xăng dầu; còn những thương nhân là tổng đại lý kinh doanh xăng dầu trên địa bàn từ hai tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trở lên thì Bộ Công Thương sẽ cấp giấy chứng nhận...
Đánh giá những kết quả đạt được của Nghị định 84, Bộ Công Thương nhấn mạnh: Nghị định đã từng bước tạo ra tiền đề cho một thị trường xăng dầu cạnh tranh. Minh chứng là đến nay đã có 13 thương nhân đầu mối kinh doanh nhập khẩu (NK) xăng dầu thuộc nhiều thành phần kinh tế khác nhau (9 thương nhân là DN nhà nước, 4 thương nhân là DN ngoài quốc doanh). Ngoài ra, có khoảng 300 tổng đại lý, khoảng 4.500 đại lý và khoảng 10.000 cửa hàng xăng dầu, phần lớn là các thành phần kinh tế ngoài quốc doanh.
T.Hường