“Nghị quyết 19 đòi hỏi rất nhiều nỗ lực từ các bộ ngành, các cơ quan đơn vị trong cả nước. Nếu hoàn thành được những chỉ tiêu mà Nghị quyết đề ra, Việt Nam sẽ xếp trong nhóm 40 nước có môi trường kinh doanh tốt nhất thế giới”. Đó là chia sẻ của TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (ảnh) với phóng viên báo Tin Tức.
Xin ông cho biết Việt Nam còn có vướng mắc gì trong vấn đề thuế và hải quan?
Về việc nộp thuế, hồ sơ phải nộp và số giờ dành cho nộp thuế, Việt Nam đứng thứ 149/190 nước; số giờ nộp thuế của chúng ta lên tới 872 giờ, đứng thứ 185 gần như “đội sổ” về xếp hạng này.
Về hải quan, chúng ta đứng thứ 65, với 21 ngày về thủ tục xuất khẩu và nhập khẩu. Số thời gian để thông quan hàng hóa như vậy là quá nhiều so với mức trung bình của khu vực ASEAN. Hai chỉ số này rất quan trọng, tác động rất lớn tới chi phí và rủi ro kinh doanh của doanh nghiệp.
Nghị quyết 19 đề ra mục tiêu là rút ngắn thời gian, thủ tục khai thuế, nộp thuế từ mức 872 giờ hiện nay xuống còn 171 giờ/năm và thủ tục thông quan từ 21 ngày xuống còn 14 ngày. Mục tiêu này có khả thi không, thưa ông?
Trước hết, cần nhìn vào yêu cầu của cộng đồng doanh nghiệp, yêu cầu phát triển kinh tế của Việt Nam và yêu cầu cải cách thể chế, đặc biệt là yêu cầu cải thiện môi trường kinh doanh. Việc cải cách này nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế, từng bước tái cơ cấu kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng, đưa mức tăng trưởng đạt trên 7,5%.
Khi xây dựng Nghị quyết 19, nhóm soạn thảo đã cân nhắc rất kỹ yêu cầu thực tế, thông lệ quốc tế, tham khảo kinh nghiệm của một số nước có thứ hạng như Việt Nam nhưng chỉ trong 3 - 4 năm đã nhảy lên thứ hạng cao về cải thiện môi trường kinh doanh.
Việc rút ngắn thời gian, thủ tục khai nộp thuế sẽ tác động rất lớn đến môi trường kinh doanh, đặc biệt là giảm thiểu rủi ro về thương mại, pháp lý, giảm chi phí giao dịch, tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp. Từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Theo chuyên gia quốc tế tính toán, nếu cắt giảm được 1 ngày về thủ tục thông quan, Việt Nam có thể giảm được 1% chi phí xuất nhập khẩu trong 1 năm. Hiện nay, tổng kim ngạch của nước ta đạt gần 300 tỷ USD, nếu giảm 1% tức là đương đương với 3 tỷ USD.
Theo ông, Nghị quyết 19 sẽ tác động như thế nào đến môi trường kinh doanh ở Việt Nam?
Nếu thực hiện được các chỉ tiêu mà Nghị quyết 19 đề ra, năng lực cạnh tranh của Việt Nam sẽ được lên 40 bậc. Như vậy, trong ASEAN, chỉ số môi trường kinh doanh của Việt Nam sẽ đứng thứ 3, chỉ sau Singapore, Malaysia, có thể ngang bằng hoặc hơn Thái lan.
Việc cải cách này cũng sẽ giúp DN giảm được chi phí rất lớn; từ đó tạo ra một môi trường kinh doanh mới, hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp trở nên năng động hơn.
Hữu Vinh