Thời gian gần đây, người dân Hậu Giang không còn thiết tha trồng dừa - loại trái cây đặc trưng của Nam Bộ - bởi thu nhập đem lại còn thấp. Ngoài ra, sâu bọ gây hại ngày càng nhiều, đất đai cằn cỗi là nguyên nhân diện tích các vườn dừa tại đây đang dần bị thu hẹp và thậm chí còn có nguy cơ mai một. Thống kê mới đây của ngành nông nghiệp cho thấy, hiện tại diện tích vườn dừa của tỉnh này còn khoảng 4.000 ha, giảm gần 3.000 ha so với trước đó. Cùng với giảm diện tích thì sản lượng, chất lượng dừa thương phẩm cũng giảm theo do người dân ngại chăm sóc, cải tạo nâng cao giá trị kinh tế từ cây dừa.
Hơn nữa, do loại cây này không mang lại giá trị kinh tế cao nên các nhà vườn không quan tâm phòng trị nên sau khi xảy ra dịch bệnh sâu bọ trên diện rộng đã làm nhiều diện tích dừa chết dần chất mòn.
Ngoài ra, cùng với việc thực hiện chủ trương chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nhất là chuyển đổi diện tích vườn tạp kém hiệu quả sang trồng cây khác dẫn đến tình trạng tỉnh Hậu Giang đồng loạt phá bỏ cây dừa chuyển sang trồng cây ăn trái có múi hoặc đào ao nuôi thủy sản. Đáng chú ý, một số người dân ở địa phương này còn rao bán thân dừa làm gỗ, bán cả đọt dừa non để làm gỏi cho đám tiệc, quán ăn.
Theo người dân tại tỉnh này, sản lượng dừa thương phẩm cung cấp trên thị trường gần đây đang xảy ra tình trạng mất cân đối, nguồn cung thiếu cầu, phải nhập dừa ngoài tỉnh. Điều đó thấy rõ nhất, hàng năm khi vào thời điểm mùa khô, Tết Nguyên đán hay lễ hội thì giá dừa trên thị trường tăng đột biến. Đơn cử như vào lúc cao điểm giá dừa tươi, dừa khô tăng đến 12.000-15.000 đồng/quả, cao gấp đôi so ngày bình thường, đây là hiện tượng bất thường đối với một tỉnh thuần nông, quanh năm nước ngọt, vườn cây ăn trái xum xuê.
Theo báo cáo điều chỉnh quy hoạch ngành nông nghiệp, nông thôn tỉnh Hậu Giang giai đoạn 2006- 2020, xác định cây dừa là loại cây công nghiệp lâu năm, địa phương cố gắng giữ ổn định diện tích khoảng 4.000 ha, với sản lượng khoảng 30.000 tấn quả/năm. Tuy nhiên, xu hướng chuyển dịch mạnh diện tích đất vườn tạp hiện nay đang gây nhiều khó khăn cho việc giữ diện tích vườn dừa.
Chính vì lẽ đó mà tỉnh đang khuyến khích người dân phá bỏ diện tích vườn dừa già cỗi, kém hiệu quả kinh tế nhưng phải trồng lại cây dừa thay thế trong điều kiện cần thiết, hộ dân có diện tích đất rộng. Đồng thời tuyên truyền, khuyến cáo người dân hiểu rằng trồng dừa ngoài việc tạo thêm thu nhập về kinh tế gia đình, thì coi đó là loại cây trồng làm cảnh, một nét đặc trưng văn hóa không thể thiếu của người dân Nam bộ miền quê sông nước hữu tình này.
Huỳnh Sử