Hiệp hội cà phê - ca cao Việt Nam (Vicofa) dự báo, sản lượng cà phê trong niên vụ 2013 - 2014 tiếp tục giảm với mức giảm 15% so với vụ trước. Tình trạng cạnh tranh thiếu lành mạnh, chính sách hỗ trợ chưa kịp thời khiến ngành cà phê đối mặt với hàng loạt khó khăn trong niên vụ mới.
Theo Vicofa, niên vụ cà phê 2012 - 2013, Việt Nam xuất khẩu 1,4 triệu tấn cà phê nhân, kim ngạch đạt 3,03 tỷ USD, so với niên vụ trước giảm cả về lượng (11,2%) và giá trị (10,3%). Hiện giá cà phê nội địa giảm sâu, xuống mức thấp nhất trong 3 năm qua, chỉ còn hơn 30.000 đồng/kg. Giá xuất khẩu (FOB) tại cảng Sài Gòn chỉ còn 1.520 USD/tấn. Nếu không có biện pháp tháo gỡ thì 2 tháng cuối năm, sản lượng xuất khẩu sẽ tiếp tục giảm.
Thu hoạch cà phê tại huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng.Quang Quyết - TTXVN |
Ông Nguyễn Nam Hải, Phó Chủ tịch Vicofa dự báo, niên vụ 2013-2014, giá cà phê có thể xuống sát hoặc thấp hơn giá thành. Vì vậy, các doanh nghiệp chế biến cần tạm trữ cà phê và cân đối lượng xuất khẩu từng tháng, hạn chế bán ồ ạt.
Hạn hán kéo dài hồi đầu năm đã khiến khoảng 5.000 ha cà phê bị mất trắng và khoảng 40.000 ha cà phê bị ảnh hưởng nghiêm trọng; bệnh gỉ sắt gây ảnh hưởng tại một số huyện của tỉnh Lâm Đồng; trong tháng 6 lại xảy ra mưa đá nhiều khiến quả cà phê bị rụng. Trong khi đó, số vườn cà phê già cỗi liên tục tăng và đã lên tới 30% diện tích. Dự kiến, sản lượng cà phê trong niên vụ tới sẽ giảm 15%. Đây là thách thức lớn đối với ngành cà phê của Việt Nam.
Hơn nữa, 3 năm qua, ngành cà phê Việt Nam gặp nhiều khó khăn vì sản xuất thiếu tập trung, 90% các vườn cà phê là hộ cá thể, diện tích từ 2 ha trở xuống. Chính vì vậy, việc đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật, đầu tư chế biến nâng cao chất lượng từ thu hoạch đến chế biến gặp nhiều khó khăn...
Gỡ khó cho ngành cà phê
Cà phê Việt Nam hiện đứng đầu châu Á, thứ 2 thế giới sau Brazil về sản lượng và xuất khẩu. Chiếm 14% sản lượng và 16% thị phần xuất khẩu trên thế giới nhưng ngành cà phê Việt Nam chưa đóng vai trò chi phối thị trường. Trong những ngày gần đây, Vicofa đã liên tục có văn bản gửi Bộ Tài chính, Ủy ban Kinh tế Quốc hội để đề xuất các giải pháp tháo gỡ.
Trong đó, Hiệp hội đề nghị Bộ Tài chính xử lý nghiêm các doanh nghiệp trốn thuế gây rối thị trường. Hiệp hội bỏ quy định về mới kiểm soát hoàn thuế VAT, tập trung xử lý các doanh nghiệp trốn thuế. Đặc biệt, nếu cần có thể tạm dừng việc hoàn thuế VAT đối với ngành hàng cà phê từ 1/11/2013 để chấn chỉnh và lập lại trật tự.
Hiệp hội cũng đề nghị Bộ Tài chính sớm ban hành Quỹ phát triển ngành hàng cà phê Việt Nam để giúp ngành có nguồn vốn phục vụ việc tạm trữ (niên vụ 2013 - 2014 dự kiến tạm trữ 200.000 tấn) nhằm giữ giá thu mua trong nước cũng như giá xuất khẩu, đảm bảo lợi ích của người trồng cà phê.
Đại diện một doanh nghiệp thuộc Tổng công ty Cà phê Việt Nam cho rằng, trong tình hình hết sức khó khăn như hiện nay, giá cà phê xuống thấp thì việc mua tạm trữ 200.000 tấn sẽ không đủ để giữ ổn định giá. Doanh nghiệp này đề nghị nên mua tạm trữ 300.000 đến 500.000 tấn cà phê với thời hạn dài hơn, không gây sức ép cho doanh nghiệp khi vừa mua vào đã phải bán ra, tạo điều kiện cho đối tác nước ngoài ép giá các doanh nghiệp Việt Nam. Đồng quan điểm này, ông Phạm Hoài Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Thành Phát cho rằng, việc ngân hàng cho vay ấn định và công bố 3 tháng, 6 tháng hay 1 năm nên nước ngoài rất dễ nắm bắt thông tin để chèn giá, làm khó cho doanh nghiệp cà phê Việt Nam.
Đại diện Công ty TNHH cà phê Thắng Lợi (Đắk Lắk) cho biết, với giá bán hiện nay 30.000 đồng/kg, người trồng cà phê chắc chắn lỗ, nếu không có giải pháp hỗ trợ thì giá thu mua sẽ tiếp tục giảm nữa. Hiện nhiều nông dân đang chán nản và từ bỏ cây cà phê. Vì vậy, Nhà nước cần có biện pháp hỗ trợ, đầu tư cho nông dân, nếu nông dân bỏ cây cà phê thì doanh nghiệp cũng vô cùng khó khăn do thiếu nguyên liệu đầu vào.
Liên Phương