Mở ra nhiều cơ hội mới trong hợp tác thương mại Việt Nam - Malaysia

Hai bên nâng cấp quan hệ song phương lên Đối tác chiến lược vào năm 2015 và Đối tác chiến lược toàn diện năm 2024. Vì vậy, chuyến công tác của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tham dự Đại hội đồng liên Nghị viện các quốc gia Đông Nam Á lần thứ 46 (AIPA-46) và thăm chính thức Malaysia khẳng định quyết tâm tăng cường mối quan hệ hữu nghị bền chặt, Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Malaysia và hứa hẹn mở ra nhiều cơ hội và hướng tới dấu mốc mới trong quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại hai nước.

Bạn hàng gần gũi

Theo Bộ Công Thương, Malaysia là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam trong ASEAN, lớn thứ 9 của Việt Nam trên thế giới. Malaysia cũng là nhà đầu tư quan trọng tại Việt Nam, đứng thứ 3 trong ASEAN và thứ 10 trong số các quốc gia, vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam, với 731 dự án còn hiệu lực, có tổng vốn đăng ký đạt khoảng 13 tỷ USD.

Dẫn số liệu từ Hải quan Việt Nam, Bộ Công Thương cho biết, tính đến hết tháng 7/2025, kim ngạch thương mại song phương đã đạt 9,23 tỷ USD, tăng 8% so với cùng kỳ 2024, tiến gần mục tiêu 18 tỷ USD trong những năm tới. Việt Nam xuất khẩu sang Malaysia chủ yếu hàng vi tính, sản phẩm điện tử, linh kiện, xăng dầu, cà phê, hạt tiêu, sản phẩm sắt thép, cao su. Ngược lại, Việt Nam nhập khẩu máy tính, thiết bị phụ tùng, xăng dầu và máy móc cơ khí từ Malaysia.

Theo các chuyên gia, Malaysia được đánh giá là thị trường có sức mua khá, nhu cầu đa dạng và đặc biệt gần gũi về văn hóa tiêu dùng với người Việt Nam. Hơn nữa, hai nước cùng tham gia nhiều FTA khu vực như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN (ATIGA) tạo độ mở thị trường và mức rào cản thấp cho hàng xuất khẩu của Việt Nam. Đặc biệt, Malaysia đang thiếu hụt nguồn cung nội địa một số mặt hàng thiết yếu như gạo, thủy hải sản, thực phẩm chế biến... vốn là thế mạnh của Việt Nam. Đây là cơ hội lớn để doanh nghiệp Việt Nam gia tăng xuất khẩu nếu có chính sách hỗ trợ kịp thời, đủ mạnh.

Chia sẻ về thị trường sở tại, ông Lê Phú Cường - Tham tán Thương mại Việt Nam tại Malaysia cho hay, doanh nghiệp Việt Nam cũng đối mặt nhiều khó khăn; trong đó, chịu áp lực cạnh tranh gay gắt từ Trung Quốc, Thái Lan, Indonesia… vốn đã có vị thế mạnh tại Malaysia. Chứng chỉ Halal là điều kiện bắt buộc với thực phẩm, nhưng hiện chỉ có một tổ chức phi Chính phủ tại Việt Nam được Malaysia công nhận cấp chứng chỉ này.

Ngoài ra, khác biệt ngôn ngữ, văn hóa, khiến nhiều doanh nghiệp Việt ngại tiếp cận. Rủi ro lừa đảo thương mại, khi một số doanh nghiệp thiếu xác minh đối tác trước khi ký hợp đồng. Thêm vào đó, tư duy thị trường hạn chế, nhiều doanh nghiệp chưa mạnh dạn tham gia hội chợ, gửi hàng mẫu, xây dựng kênh phân phối, trong khi người tiêu dùng Malaysia đã quen với hàng hóa từ các đối thủ cạnh tranh. Đáng chú ý, 7 tháng năm 2025, cà phê là mặt hàng có tỷ trọng xuất khẩu lớn sang thị trường Malaysia, song Việt Nam chủ yếu xuất khẩu cà phê nhân làm nguyên liệu cho ngành cà phê của nước này, chứ chưa thể hiện sự thâm nhập thị trường của các thương hiệu cà phê Việt Nam.

“Do đó, doanh nghiệp phải thay đổi tư duy xuất khẩu, xuất khẩu những mặt hàng giá trị cao, để từng bước định vị thương hiệu cà phê Việt Nam tại thị trường Malaysia”, ông Lê Phú Cường khuyến nghị.

Hỗ trợ kết nối

Thương vụ Việt Nam tại Malaysia cho biết, mới đây, Thương vụ đã xúc tiến giới thiệu các mặt hàng Việt Nam tại hội chợ Hội chợ thực phẩm và đồ uống Quốc tế Malaysia (MIFB). Các sản phẩm trưng bày giới thiệu trong gian hàng đến từ doanh nghiệp uy tín của Việt Nam, có chỗ đứng trên thị trường Malaysia như Acecook, Masan, Vinamilk, Trung Nguyen và King Coffee...

“Những sản phẩm hàng hóa trưng bày trong gian hàng lần này được Công ty LS Sales and Marketing Sdn. Bhd. và Mamami Shoppe Sdn. Bhd nhập khẩu và phân phối. Tháng 2/2025, thông qua kết nối, vận động của Thương vụ, LS Sales and Marketing Sdn. Bhd. đã trực tiếp đến Việt Nam để tìm hiểu thị trường và tìm kiếm cơ hội hợp tác đầu tư; góp phần hiện thực hóa chiến lược đưa hàng Việt vào chuỗi phân phối toàn cầu”, ông Lê Phú Cường chia sẻ.

Mặc dù hàng Việt Nam đã và đang được nhiều nước trong khu vực ASEAN ưa chuộng, tin dùng. Song việc tham gia mở gian hàng tại Ngày ASEAN năm 2025 tại Malaysia sẽ củng cố niềm tin về thương hiệu, uy tín, chất lượng hàng Việt Nam với đối tác, góp phần tăng cường sự hiện diện của hàng Việt Nam trong khu vực thị trường ASEAN.  

Trước đó, thực hiện chỉ đạo của Bộ Công Thương trong việc hỗ trợ, kết nối doanh nghiệp hai nước Việt Nam - Malaysia hợp tác, mở rộng đầu tư kinh doanh, Thương vụ Việt Nam tại Malaysia đã phối hợp, mời đoàn doanh nghiệp Malaysia tham gia chương trình “Gặp gỡ 2025: Lào Cai - Trung tâm kết nối giao thương kinh tế giữa Việt Nam và các nước ASEAN với vùng Tây Nam Trung Quốc”.

Theo Thương vụ Việt Nam tại Malaysia, chuyến khảo sát thực tế không chỉ giúp các nhà đầu tư, doanh nghiệp nước ngoài nói chung mà còn giúp doanh nghiệp, đối tác Malaysia nói riêng có thêm các thông tin về quy hoạch chi tiết và tiềm năng phát triển của hệ thống cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lào Cao. Từ đó nâng cao cơ hội hợp tác đầu tư, kinh doanh giữa doanh nghiệp hai nước Việt Nam - Malaysia. Đặc biệt, doanh nghiệp Malaysia đã đề nghị Thương vụ hỗ trợ, kết nối các chuyến thăm và làm việc với doanh nghiệp xuất khẩu thực phẩm chế biến và đồ uống, đặc biệt là các sản phẩm có chứng chỉ Halal tại khu vực Hà Nội.

Đề cập đến hợp tác xuất khẩu sản phẩm Halal, ông Lê Phú Cường lưu ý ngoài điều kiện tiên quyết của thị trường Hồi giáo là tiêu chuẩn Halal, sản phẩm Việt ngày càng đạt được chất lượng cao hơn, bao bì, nhãn mác với thông tin đầy đủ và bắt mắt, có mã QR để tra cứu, đáp ứng yêu cầu của bạn hàng. Bên cạnh đó, sản phẩm Việt không ngừng sáng tạo, luôn đổi mới về công nghệ để tạo lợi thế cạnh tranh.

Có thể kể đến như sản phẩm phở khô và bún khô của Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu nông sản, thực phẩm Việt Nam mang nhãn hiệu VAFOOD, sử dụng công nghệ sấy lạnh tiên tiến của Nhật Bản để tạo ra sản phẩm giữ nguyên hương vị như sản phẩm tươi...

Tại Kỳ họp lần thứ 4 Ủy ban hỗn hợp về thương mại Việt Nam - Malaysia, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đánh giá cao và luôn coi Malaysia là đối tác quan trọng về kinh tế - thương mại và đầu tư của Việt Nam. Đặc biệt, hai bên đang tích cực nghiên cứu và trao đổi để xây dựng dự thảo và tiến tới ký kết thỏa thuận hợp tác song phương.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, tới đây hai bên cần nỗ lực hơn nữa, đưa ra các phương hướng, biện pháp để khai thác tốt hơn tiềm năng, lợi thế của mỗi bên, để đưa quan hệ hợp tác kinh tế - thương mại ngày càng phát triển toàn diện và đi vào chiều sâu.

Thời gian tới, để tạo đà cho thương mại hai nước sớm đạt mốc 18 tỷ USD, Thương vụ Việt Nam tại Malaysia sẽ đẩy mạnh xúc tiến thương mại, kết nối giao thương thông qua các hội chợ, triển lãm. Các hội chợ, triển lãm chương trình xúc tiến thương mại sẽ được đổi mới, phù hợp với nhu cầu, định hướng của doanh nghiệp trong nước và nhà nhập khẩu.

Theo ông Lê Phú Cường, doanh nghiệp Việt cần đổi mới cách tiếp cận, từ thụ động sang chủ động, từ ngắn hạn sang dài hạn, đầu tư nghiêm túc vào chứng chỉ Halal, chiến lược marketing và xây dựng thương hiệu. Malaysia không chỉ là thị trường tiêu thụ, mà còn là cửa ngõ để hàng Việt vươn xa hơn trong ASEAN và thế giới Hồi giáo. Nếu tận dụng tốt, đây sẽ là một trong những động lực quan trọng để Việt Nam đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ nay đến 2030 và tầm nhìn 2045.

Để tăng cường xuất khẩu, Bộ Công Thương sẽ tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại để đưa doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu của địa phương, thành viên hiệp hội tham gia xúc tiến thương mại trực tiếp tại thị trường Malaysia như tổ chức hội chợ chuyên ngành hoặc tổng hợp các sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam tại Malaysia… Cùng đó, phối hợp chặt chẽ với Thương vụ Malaysia trong việc triển khai xúc tiến tại thị trường Malaysia, nhất là việc xác minh đối tác 

Ngoài ra, Bộ Công Thương lưu ý doanh nghiệp xuất khẩu cần lưu tâm đến xuất khẩu sản phẩm thực phẩm có chứng chỉ Halal sang thị trường Malaysia do tỷ lệ người theo đạo Hồi ở Malaysia lớn và chỉ lựa chọn sản phẩm được cấp chứng chỉ Halal.

Hơn nữa, Malaysia đang tăng cường kiểm soát giá cả sinh hoạt do thiếu hụt nguồn cung một số loại thực phẩm, các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm cho nhu cầu thiết yếu như trứng, gạo… nên quan tâm kết nối với hệ thống phân phối để gia tăng xuất khẩu… Đặc biệt, doanh nghiệp cần phối hợp với Thương vụ gửi hàng sang trưng bày tại phòng hàng mẫu tại Thương vụ để giới thiệu hàng hóa cho các đơn vị nhập khẩu làm việc với Thương vụ cũng như trưng bày tại các sự kiện quảng bá của Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia.