Còn một tháng nữa mới tới Tết Nguyên đán nhưng những ngày này không khí tại làng nghề đúc đồng Tống Xá (xã Yên Xá, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định) đã bắt đầu nhộn nhịp. Làng Tống Xá hiện có gần 80 doanh nghiệp và xưởng đúc, cùng hàng trăm cửa hàng lớn nhỏ. Về đây thời gian này, chúng tôi bắt gặp hàng chục xe tải đang đợi "ăn hàng" chuẩn bị cho mùa làm ăn lớn nhất trong năm.
Nằm cách thành phố Nam Định khoảng 20 km, làng Tống Xá được coi là một trong những cái nôi lớn của nghề đúc đồng truyền thống với lịch sử phát triển gần 900 năm. Các nghệ nhân đúc Tống Xá tài hoa đã tạo ra nhiều sản phẩm tinh xảo có mặt khắp cả nước.
Thuở xưa, làng Tống Xá chỉ đúc những mặt hàng đơn giản như đồ thờ cúng, đỉnh đồng, lư hương. Ngày nay, sản phẩm của làng nghề ngày càng đa dạng với những bức tượng Phật, danh nhân, lãnh tụ dân tộc.
Đặc biệt, phải kể đến những công trình lớn tầm cỡ quốc gia, thể hiện tinh thần, ý nghĩa lịch sử, tầm vóc thời đại như tượng đài Chiến thắng Điện Biên Phủ, tượng đài Bác Hồ tại nhà lưu niệm huyện Định Hóa (tỉnh Thái Nguyên), tượng cố Tổng Bí thư Lê Duẩn tại Nhà Lưu niệm tỉnh Quảng Trị, tượng vua Lý Thái Tổ đặt ngay sát Hồ Gươm, tượng Quốc mẫu Âu Cơ và các vị Lạc tướng, Lạc hầu tại Khu di tích đền Hùng (Phú Thọ), tượng 14 vị vua thời Trần đặt tại quần thể Di tích Lịch sử Văn hóa Thiên Trường, tượng Phật tổ Như Lai bằng đồng đúc liền khối tại núi Non Nước (huyện Sóc Sơn, Hà Nội), tượng Tam thế Phật tổ Như Lai chùa Bái Đính.
Sản phẩm của làng đúc đồng Tống Xá |
Tại cửa hàng giới thiệu và bán sản phẩm của cơ sở đúc đồng mỹ nghệ Quang Hà, bà chủ hàng vừa đon đả giới thiệu các sản phẩm cho các vị khách từ xa đến, vừa thúc giục công nhân chuyển nhanh hàng lên xe cho một khách quen đến từ tỉnh Hải Dương.
Cơ sở này hiện kinh doanh hàng chục loại sản phẩm bằng đồng với mẫu mã và kích thước đa dạng, phong phú trong đó chủ yếu là các loại đồ thờ, đồ trang trí nội thất như mặt trống, quả trống đồng, tượng Phật và các danh nhân, hình các con thú... Ngoài ra, cơ sở còn nhận đặt hàng đúc chuông, tượng truyền thần, đồ lưu niệm...
Ở cửa hàng bên cạnh, những người công nhân cũng đang tất bật bốc xếp hàng trăm chiếc lư, đỉnh, bát hương, chân nến, bát biểu, mâm bồng, lọ lục bình, tranh chữ, câu đối, đại tự, chữ thọ... lên chiếc xe đang đậu trước cửa để đi đổ hàng cho các khách quen tại các tỉnh Ninh Bình, Thanh Hoá, Nghệ An.
Người bán hàng ở đây cho biết, khách mua buôn của cửa hàng chủ yếu đến từ Hà Nội và các tỉnh lân cận. Khoảng 2-3 tuần nay, lượng hàng tiêu thụ của cơ sở tăng lên rất nhiều, có những đơn hàng lớn trị giá hàng trăm triệu đồng.
Ngoài ra, trong những tháng cuối năm là mùa cao điểm xây dựng, sửa chữa nhà cửa và các cơ sở thờ tự, rất nhiều gia đình khá giả ở các tỉnh xa đánh xe về tận làng để mua sắm trọn bộ đồ thờ hay và nhiều sản phẩm mỹ nghệ khác. Các sản phẩm bán chạy nhất hiện nay là đồ thờ tự, các loại tranh trang trí. Cơ sở đang phải huy động công nhân làm 3 ca để có đủ hàng cung cấp cho khách buôn các tỉnh.
Cảnh giao dịch trên đường Vạn Xuân (thị trấn Lâm) cũng không kém phần sôi động dù trời đã ngả chiều. Con đường dài khoảng 3 km nằm ngay sát thôn Tống Xá được người dân địa phương gọi là phố "Hàng Đồng" với hàng trăm cửa hàng chuyên doanh đồ đồng trong đó có nhiều khu bán hàng rộng hàng trăm mét vuông. Nằm ngay cạnh đó là cụm công nghiệp Yên Xá tập hợp hàng chục cơ sở đúc của các nghệ nhân làng Tống Xá.
Theo ông Nguyễn Văn Khanh, Chủ tịch Hiệp hội Cơ khí đúc Ý Yên, làng nghề Tống Xá hiện có 78 cơ sở sản xuất với gần 2.000 công nhân, hoạt động trong lĩnh vực đúc các sản phẩm bằng thép, gang, nhôm và đồng.
Năm 2010, tổng doanh thu của làng nghề đạt 650 tỷ đồng, thu nhập bình quân của lao động đạt khoảng 3 triệu đồng/nguời/tháng. Thị trường tiêu thụ của làng nghề Tống Xá trải dài từ Bắc đến Nam. Tháng Chạp hàng năm là mùa làm ăn chính của cả làng với doanh thu trong tháng thường gấp 2-3 lần trung bình các tháng khác. Hiện nay, 100% cơ sở đúc trong làng đều nổi lửa suốt ngày đêm để đáp ứng nhu cầu mua sắm của người dân trong dịp Tết cổ truyền.
Hữu Chiến
Sản phẩm đồng của làng nghề Tống Xá