Tàu cá cập cảng cá Ngọc Hải, phường Đồ Sơn, thành phố Hải Phòng.
Sau một năm thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư, thành phố đã đạt nhiều kết quả rõ nét, từ việc quản lý chặt chẽ đội tàu, tăng cường giám sát hành trình, kiểm soát truy xuất nguồn gốc thủy sản, đến bảo vệ và phát triển bền vững nguồn lợi biển. Cùng với việc ban hành Kế hoạch hành động tháng cao điểm chống khai thác IUU, Hải Phòng đang triển khai đồng bộ các giải pháp quyết liệt, hướng tới mục tiêu cùng cả nước gỡ “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu trong năm 2025.
"Bức tranh" mới trong khai thác thủy sản
Tại cảng cá Ngọc Hải (phường Đồ Sơn, thành phố Hải Phòng), tàu HP-00308 vừa cập cảng, chủ tàu Trần Văn Thủy hồ hởi chia sẻ: “Bây giờ đi biển khác hẳn trước, tàu nào cũng được lắp thiết bị giám sát hành trình, có nhật ký khai thác điện tử. Ra khơi hay về cảng đều có lực lượng kiểm tra, hướng dẫn. Làm đúng quy định vừa yên tâm, vừa bảo vệ được nghề của mình”.
Còn ông Vũ Văn Sơn, chủ tàu QN-90701, người có hơn 20 năm gắn bó với nghề biển, cũng khẳng định: “Ngư dân chúng tôi được tuyên truyền, hướng dẫn rất cụ thể. Ai cũng hiểu rằng giữ nghề là giữ lấy sinh kế, còn tuân thủ chống khai thác IUU là cách tốt nhất để thủy sản Việt Nam không bị cấm cửa ở thị trường châu Âu”.
Tại khu vực kiểm soát tàu ra vào cảng cá Ngọc Hải, anh Tạ Vũ, Trưởng phòng Nghiệp vụ thuộc Ban Quản lý cảng cá, bến cá (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng), kiêm phụ trách chỉ đạo hoạt động chống khai thác IUU tại cảng Ngọc Hải cho biết: “Hiện nay 100% tàu cá ra vào cảng đều được kiểm tra, giám sát chặt chẽ theo đúng quy trình. Mỗi tàu phải xuất trình nhật ký khai thác, dữ liệu hành trình VMS, và được xác nhận sản lượng bốc dỡ qua hệ thống điện tử eCDT. Chúng tôi cũng thường xuyên phối hợp với biên phòng và lực lượng iểm ngư để phát hiện, xử lý kịp thời những trường hợp có dấu hiệu vi phạm. Mục tiêu là vừa tạo điều kiện thuận lợi cho ngư dân làm ăn chính đáng, vừa bảo đảm mọi hoạt động khai thác đều minh bạch, hợp pháp”.
Lực lượng chức năng kiểm tra công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) tại cảng cá Ngọc Hải, phường Đồ Sơn, thành phố Hải Phòng.
Theo số liệu thống kê của UBND thành phố Hải Phòng, đến tháng 9/2025, toàn thành phố có 820 tàu cá; trong đó, 100% đã được đăng ký, đăng kiểm và cấp phép khai thác; toàn bộ tàu “ba không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép) đã được xử lý dứt điểm. Tỷ lệ tàu được cấp phép khai thác đạt hơn 95%, trong khi 283 tàu có chiều dài từ 15 mét trở lên đều đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS), đảm bảo duy trì kết nối 24/24. Cơ quan chức năng giám sát nghiêm ngặt, không cho phép bất kỳ tàu nào rời bến khi chưa đủ điều kiện hoạt động.
Từ tháng 4/2024 đến 9/2025, thành phố đã kiểm soát hơn 21.700 lượt tàu cá ra, vào cảng, với hơn 4.400 tấn thủy sản được giám sát bốc dỡ qua cảng. Tất cả đều được đối chiếu dữ liệu hành trình, nhật ký khai thác và báo cáo sản lượng. Đáng chú ý, 100% sản phẩm thủy sản qua cảng được truy xuất nguồn gốc, không có trường hợp tàu vi phạm vùng biển nước ngoài.
Việc xử lý vi phạm hành chính trong khai thác thủy sản cũng được triển khai nghiêm túc. Trong hai năm 2024-2025, các lực lượng chức năng đã phát hiện và xử phạt hơn 300 vụ vi phạm, với tổng số tiền hơn 4 tỷ đồng, chủ yếu là các hành vi ngắt kết nối thiết bị VMS, không ghi nhật ký khai thác, hoặc sử dụng tàu không đủ điều kiện ra khơi.
Song song với quản lý đội tàu, Hải Phòng đẩy mạnh bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản. Thành phố đã thành lập hai khu bảo tồn biển với tổng diện tích hơn 35.000 ha, gồm Khu bảo tồn biển Bạch Long Vĩ và Cát Bà - Long Châu; cùng năm khu vực bảo vệ nguồn lợi vùng biển và ba khu vực bảo vệ nội địa như sông Đa Độ, Văn Úc, sông Giá. Ngành nông nghiệp đã tổ chức ba đợt thả giống tái tạo nguồn lợi, với tổng số hơn 2,1 triệu con giống, gồm cá, tôm, cua, nhuyễn thể, góp phần khôi phục hệ sinh thái tự nhiên.
Không chỉ dừng lại ở khai thác, thành phố Hải Phòng còn khuyến khích phát triển nuôi trồng thủy sản công nghệ cao, gắn với du lịch và bảo vệ môi trường. Đến nay, 10 cơ sở đã chuyển đổi sử dụng bè nhựa HDPE hiện đại, thay thế vật liệu gỗ cũ; hơn 80 cơ sở nuôi cá lồng bè trên vịnh Cát Bà được giao vị trí nuôi trồng đúng quy hoạch. Một số mô hình nuôi thâm canh theo tiêu chuẩn VietGAP, ứng dụng công nghệ số và tự động hóa trong quản lý ao nuôi, đã giúp tăng năng suất và đảm bảo an toàn thực phẩm.
Phát triển bền vững kinh tế biển
Lực lượng chức năng kiểm tra công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) tại cảng cá Ngọc Hải, phường Đồ Sơn, thành phố Hải Phòng.
Trên cơ sở những kết quả đạt được, ngày 27/10/2025, UBND thành phố Hải Phòng đã ban hành Kế hoạch hành động tháng cao điểm chống khai thác hải sản IUU, nhằm cụ thể hóa chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Kế hoạch yêu cầu kiểm kê, phân loại, hoàn thành việc đăng ký, đăng kiểm và cấp lại giấy phép khai thác cho toàn bộ tàu đủ điều kiện trước ngày 30/10/2025, đồng thời lập danh sách, niêm phong và quản lý chặt tàu cá không đủ điều kiện hoạt động. Các cơ quan chức năng được giao thường xuyên cập nhật dữ liệu lên hệ thống VNFishbase, kết nối với cơ sở dữ liệu dân cư VNeID, đảm bảo truy xuất chính xác thông tin từng chủ tàu, vị trí neo đậu và hành trình khai thác.
Bên cạnh đó, thành phố yêu cầu 100% tàu cá phải đánh dấu, kẻ số nhận diện rõ ràng, kiểm soát 100% tàu ra, vào cảng và tăng cường tuần tra, kiểm tra trên biển, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Các đơn vị có tàu cá phải báo cáo tiến độ hằng tuần để Sở Nông nghiệp và Môi trường tổng hợp, gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường, và UBND thành phố.
Một điểm nhấn quan trọng trong kế hoạch là đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý nghề cá. Hải Phòng đã bắt đầu triển khai đồng bộ hệ thống nhật ký khai thác điện tử và phần mềm truy xuất nguồn gốc eCDT tại tất cả các cảng cá. Đến giữa tháng 11/2025, toàn bộ tàu dài từ 15m trở lên phải thực hiện cập - rời cảng qua hệ thống eCDT, còn các cơ sở thu mua, chế biến bắt buộc cập nhật dữ liệu sản lượng trên cùng nền tảng điện tử. Đây là bước tiến quan trọng trong xây dựng ngành thủy sản minh bạch, hiện đại, đáp ứng yêu cầu gỡ “thẻ vàng” của EC.
Lực lượng chức năng kiểm tra công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) tại cảng cá Ngọc Hải, phường Đồ Sơn, thành phố Hải Phòng.
Thành phố Hải Phòng cũng kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường nâng cấp phần mềm giám sát tàu cá, hoàn thiện hệ thống khai báo điện tử, đồng thời ưu tiên đầu tư cảng cá động lực tại Trung tâm nghề cá lớn Hải Phòng và khu neo đậu tránh trú bão Bạch Long Vĩ. Ngoài ra, cần có chính sách hỗ trợ ngư dân chuyển đổi nghề và thay thế thiết bị VMS để duy trì kết nối ổn định.
Việc tuyên truyền được đẩy mạnh tới từng ngư dân, từng chủ tàu. Hệ thống chính trị cơ sở, các tổ chức đoàn thể và lực lượng biên phòng cùng tham gia hướng dẫn, vận động ngư dân hiểu rõ ý nghĩa của việc khai thác hợp pháp. Các trường hợp vi phạm được xử lý công khai, kịp thời để răn đe, giáo dục, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong ý thức cộng đồng.
Với quyết tâm của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng của ngư dân, thành Hải Phòng đang góp phần quan trọng cùng cả nước gỡ “thẻ vàng” IUU, hướng tới một ngành thủy sản xanh - sạch - có trách nhiệm và hội nhập bền vững.