Toàn cảnh tọa đàm.
Ông Nguyễn Thái Bình, Phó Tổng Biên tập Báo Pháp Luật TP. Hồ Chí Minh cho rằng, việc chuyển đổi từ phương pháp thuế khoán sang kê khai và áp dụng hóa đơn điện tử không đơn thuần là một sự thay đổi về công nghệ, mà là một bước chuyển mình về tư duy quản lý và thói quen kinh doanh. Chủ trương này, với mục tiêu xây dựng một nền kinh tế minh bạch và công bằng, là bước đi tất yếu để hiện thực hóa khát vọng về 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030 mà Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã đề ra.
Tuy nhiên, từ chính sách đến thực tiễn là một khoảng cách khá xa, đặc biệt khi chính sách này tác động trực tiếp đến hơn 5 triệu hộ kinh doanh, vốn là khu vực kinh tế năng động nhưng cũng còn nhiều hạn chế về nguồn lực. Thực tế cho thấy quá trình chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai và áp dụng hóa đơn điện tử đang đối diện với nhiều rào cản, không chỉ vấn đề kỹ thuật mà còn ở tâm lý người dân. Đó là nỗi lo về chi phí đầu tư ban đầu, sự bỡ ngỡ với công nghệ và trên hết là e ngại gánh nặng bị soi xét hay truy thu thuế.
“Khảo sát của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy 69% hộ kinh doanh chưa từng được tập huấn và 77% lo lắng về nguy cơ bị xử phạt là những con số cần luu ý. Vậy làm thế nào để các hộ kinh doanh tuân thủ quy định? Xa hơn là làm thế nào để biến nghĩa vụ thành động lực cho hộ kinh doanh phát triển bền vững là những câu hỏi cần tìm lời giải”, ông Phạm Thái Bình đặt vấn đề.
Nguyễn Tiến Dũng, Phó trưởng Thuế TP. Hồ Chí Minh, thông tin tình hình quản lý thuế trên địa bàn tại tọa đàm.
Theo ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó trưởng Thuế TP. Hồ Chí Minh, tính đến cuối tháng 7/2025, đơn vị đang quản lý 349.255 hộ và cá nhân kinh doanh; trong đó, có 266.089 hộ phải nộp thuế; đóng góp cho ngân sách Nhà nước 8.269 tỉ đồng trong năm 2024 và 6.248 tỷ đồng trong 7 tháng đầu năm 2025, tăng 24% so với cùng kỳ. Đáng chú ý, hiện chỉ có 17.290 hộ đang nộp thuế theo phương pháp kê khai, chỉ chiếm 6,5%. Trong khi đó, có đến 248.799 hộ đang nộp thuế theo phương pháp khoán, chiếm 93,5% tổng số hộ phải nộp thuế. Trong nhóm hộ khoán này, có 18.509 hộ có doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm trở lên.
Đại diện Thuế TP. Hồ Chí Minh cho biết, việc áp dụng công nghệ trong kê khai và nộp thuế bước đầu đã có nhiều tín hiệu tích cực. 100% hộ kê khai đã nộp hồ sơ khai thuế bằng phương thức điện tử và tỉ lệ nộp thuế điện tử chung đạt 80%; trong đó qua hệ thống etax Mobile đạt 70%. Ngoài ra, đã có 21.319 hộ kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.
Trước yêu cầu phải chuyển đổi toàn bộ gần 250.000 hộ khoán sang kê khai từ năm 2026, ông Nguyễn Tiến Dũng cho biết đơn vị đã và đang triển khai hàng loạt giải pháp hỗ trợ thiết thực, lấy người nộp thuế làm trung tâm. Điểm nhấn quan trọng nhất là Thuế TP. Hồ Chí Minh sẽ làm việc và ký kết với các đơn vị cung cấp giải pháp hóa đơn điện tử để cam kết hỗ trợ miễn phí cho hộ kinh doanh khi chuyển đổi sang phương pháp kê khai.
Bên cạnh đó, các giải pháp hỗ trợ toàn diện khác cũng được triển khai đồng bộ. Ngành thuế sẽ chủ động đẩy mạnh công tác tuyên truyền qua các phương tiện truyền thông đại chúng và mạng xã hội như Zalo, Facebook, YouTube,… Cán bộ thuế sẽ phối hợp với nhà cung cấp phần mềm đến tận hộ kinh doanh để hỗ trợ cài đặt, hướng dẫn sử dụng, kể cả ngoài giờ hành chính nếu cần. Đồng thời, một kênh hỗ trợ kỹ thuật "phản ứng nhanh" cũng sẽ được thiết lập từ các đơn vị cung cấp phần mềm để xử lý sự cố ngay tức thì cho người dân.
“Ngành thuế cũng sẽ tiếp tục lắng nghe, ghi nhận các khó khăn của hộ kinh doanh để tham gia, đề xuất với cấp trên về việc sửa đổi các quy định, luật thuế theo hướng đơn giản hóa thủ tục. Những nỗ lực này nhằm tạo một môi trường kinh doanh bình đẳng, minh bạch và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các hộ kinh doanh phát triển ổn định, bền vững”, ông Nguyễn Tiến Dũng nhấn mạnh.
Luật sư Đỗ Ngọc Anh, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Pháp lý và Phát triển Doanh nghiệp, phát biểu tại tọa đàm.
Luật sư Đỗ Ngọc Anh, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Pháp lý và Phát triển Doanh nghiệp phân tích, hiện nay, hộ kinh doanh là lực lượng đông đảo, năng động và bám sát thị trường nhất. Tuy nhiên, phần lớn vẫn hoạt động ở quy mô nhỏ, thiếu tư cách pháp nhân, dẫn đến hạn chế khả năng tiếp cận vốn, công nghệ và các thị trường lớn. Trong bối cảnh đó, Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã đưa ra những công cụ, cơ chế và định hướng cụ thể giải quyết những điểm nghẽn này với mục tiêu phấn đấu có 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030 và 3 triệu vào năm 2045.
Theo Luật sư Đỗ Ngọc Anh, một trong những thay đổi mang tính cách mạng là việc xóa bỏ hình thức thuế khoán chậm nhất vào năm 2026, thay vào đó là các biện pháp hỗ trợ để chuyển đổi dễ dàng hơn. Đây là bước đi quan trọng, gắn liền với chủ đề hóa đơn điện tử, nhằm tạo ra một môi trường kinh doanh minh bạch và công bằng.
Để thúc đẩy quá trình này, một loạt chính sách hỗ trợ thực chất đã được ban hành. Đáng chú ý nhất là các ưu đãi về tài chính, doanh nghiệp nhỏ và vừa, bao gồm cả những đơn vị chuyển đổi từ hộ kinh doanh, sẽ được miễn lệ phí môn bài và miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 3 năm đầu thành lập. Đây được xem là động lực trực tiếp, giúp doanh nghiệp có "của để dành" trong giai đoạn khởi đầu khó khăn.
Bên cạnh đó, Nghị quyết 68 cũng yêu cầu đẩy mạnh số hóa và đơn giản hóa thủ tục hành chính, mục tiêu giảm ít nhất 30% thời gian và chi phí tuân thủ pháp luật cho doanh nghiệp. Đặc biệt, Nhà nước sẽ cung cấp miễn phí các nền tảng số, phần mềm kế toán dùng chung, và các dịch vụ tư vấn pháp lý, đào tạo về quản trị, thuế, nhân sự.
Đây là những hỗ trợ chưa từng có, giúp các hộ kinh doanh xóa bỏ rào cản về nguồn lực và kiến thức khi chuyển đổi. Khi trở thành doanh nghiệp, họ sẽ có cơ hội tiếp cận các nguồn vốn lớn hơn như vay ngân hàng, phát hành trái phiếu, tham gia đấu thầu các dự án lớn, những cơ hội mà hộ kinh doanh khó đạt được.
Từ góc độ đơn vị cung ứng giải pháp kinh doanh, ông Nguyễn Gia Bảo Long, Giám đốc phát triển kinh doanh Haravan cho biết, hiện nay người kinh doanh đa kênh từ online đến offline tại cửa hàng đã có thể quản lý các đơn hàng, dữ liệu hàng hóa, dòng tiền, thậm chí là chăm sóc khách hàng một cách dễ dàng, chỉ cần thông qua chiếc điện thoại thông minh. Điều này vừa tiết kiệm chi phí, vừa quản lý doanh số một cách dễ dàng và bất cứ nơi đâu. Tới nay đơn vị này đã hỗ trợ hơn 60.000 hộ kinh doanh.
Đối với giải pháp quản lý kinh doanh đa kênh, Haravan cung ứng dịch vụ quản lý sản phẩm như tạo các loại sản phẩm combo, sản phẩm có đơn vị tính,…Cạnh đó ứng dụng cho phép quản lý tập trung tất cả các đơn hàng ngay trên một ứng dụng, từ đó hỗ trợ theo dõi trạng thái đơn hàng, trạng thái thanh toán. Ngoài giải pháp quản lý đơn hàng, Haravan còn tích hợp giải pháp xuất hóa đơn điện tử (Haravan - Invoice) được khởi tạo từ máy tính tiền kết nối chuyển dữ liệu điện tử đến cơ quan thuế. Theo đó, Haravan sẽ hỗ trợ nhà bán hàng xuất hóa đơn điện tử, hỗ trợ đầy đủ từ cấu hình, chữ ký số có kết nối với cơ quan thuế… mà không cần lo ngại về kỹ thuật và tốn nhiều thời gian kết nối.
“Hiện nay, chúng tôi đang phối hợp với cơ quan quản lý để hỗ trợ miễn phí 3 tháng giải pháp quản lý bán hàng có tích hợp hóa đơn điện tử, đồng thời tặng thêm 6 tháng sử dụng khi họ đăng ký gói dài hạn. Các chi phí dành cho tiểu thương mà Haravan cung ứng là rất thấp, vì mục tiêu là để tiểu thương thấy lợi ích kép của việc chuyển đổi kê khai thuế và hóa đơn điện tử là vừa tuân thủ pháp luật, vừa quản lý kinh doanh hiệu quả”, ông Nguyễn Gia Bảo Long thông tin thêm.