Chuồng gà của gia đình còn lại vài chục con nhưng cứ gật gù, kêu khèn khẹt, đầu nghẹo, cánh xõa, bà Phạm Thị Minh, ở khu 2, xã Thanh Xá, huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ cho biết: Mẹ chồng tôi nhận 22 con gà từ dự án hỗ trợ hộ nghèo. Do bà nhiều tuổi, không chăm sóc được nên cho vợ chồng tôi nuôi. Tuy nhiên, mang về buổi sáng thì buổi tối những con gà của dự án bắt đầu có biểu hiện bệnh như chảy nước mũi, phát ra những tiếng nghẹt mũi, kêu khoẹt khoẹt, đến hôm sau thì bắt đầu chết dần.
Cũng theo bà Minh, gia đình bà ở đây từ năm 1986, khu đồi chỉ có 2 - 3 nhà, sống tách biệt với khu dân cư. Từ đó đến nay, bà Minh chưa bao giờ thấy hiện tượng gà bị bệnh và chết nhiều như bây giờ. Toàn bộ 22 con gà của dự án hiện chỉ còn lại 6 con nhưng cũng trong tình trạng ngắc ngoải. Không những thế, 60 con gà đẻ của gia đình bị lây bệnh từ gà dự án cũng bị chết dần, còn lại 20 con; 45 con gà giò còn lại 5 con. Trong khi đó, nhà hàng xóm có đàn gà hơn 200 con, không có gà dự án nên không sao.
Tương tự bà Minh, ông Nguyễn Công Tuyển trú tại khu 3, xã Thanh Xá, huyện Thanh Ba cho biết, gia đình ông thuộc hộ cận nghèo nên được nhận 18 con gà từ dự án và mua thêm 22 con nữa. Tuy nhiên, khi vừa mang về, gà đã có biểu hiện mang bệnh, chết dần và lây sang đàn gà của gia đình. 40 con gà giờ chỉ còn khoảng chục con. Hơn 30 con gà của gia đình nuôi trước đó cũng bị nhiễm bệnh và chết.
"Không chỉ có gia đình tôi mà hầu hết những gia đình trong khu nhận gà hỗ trợ đều bị nhiễm bệnh và chết. Khi gia đình tôi có ý kiến, đại điện Hội Cựu chiến binh, Hội Nông dân xã xuống, nói là đồng cảm... Họ còn bảo gia đình không biết nuôi nên gà mới bị chết", ông Tuyển bức xúc nói.
Trao đổi với phóng viên, ông Phạm Đức Dũng - Chủ tịch UBND xã Thanh Xá cho biết, năm 2019, xã Thanh Xá có 389 hộ nghèo và cận nghèo được nhận 7.638 con gà ri lai từ Chương trình 135 với tổng số tiền hơn 267 triệu đồng. Việc gà dự án mắc bệnh, xã đã nhận được phản ánh của người dân, tuy nhiên, sau khi đi khảo sát thì không hẳn như vậy. Đa phần gà mắc bệnh, gà chết là gà của dân chứ không phải là gà của dự án. Khi nhận gà, cán bộ đã hướng dẫn người dân cách chăm sóc, nuôi gà…
Tuy nhiên, trái ngược với lời của ông Dũng, nhiều người dân khẳng định, khi nhận gà người dân không được hướng dẫn về cách chăm sóc gà của dự án. Khi gà có biểu hiện bệnh và chết, lãnh đạo xã cũng chưa xuống xem và thống kê số gà bệnh, gà chết...
Hiện tượng gà dự án mắc bệnh, chết còn xảy ra tại xã Thái Ninh, huyện Thanh Ba. Chị Lê Thị Xuân khu 2, xã Thái Ninh, huyện Thanh Ba bức xúc cho biết, gà dự án chết hết rồi, đã nghèo còn nghèo hơn. Theo chị Xuân, ngày 4/7, gia đình chị được nhận 18 con gà theo diện hộ cận nghèo, nhà em trai chị được nhận 24 con theo diện hộ nghèo nhưng do em trai phải ở viện nên gửi cho nhà chị nuôi. Tuy nhiên, ngay buổi tối nhận gà, gà đã có biểu hiện bị bệnh, bắt đầu chết dần. Cho đến nay chỉ còn 6 con vẫn đang bị bệnh. Hầu hết các gia đình trong làng nhận gà của dự án đều có gà bị bệnh và chết. Nhiều nhà, gà chết không còn con nào, thậm chí là lây sang cả gà nhà.
Không những thế, gà của dự án còn được tính giá quá đắt. Gà cùng ngày tuổi, chủng loại, mua ở dân, đại lý chỉ khoảng 14.000 - 15.000 đồng/con nhưng gà dự án là 35.000 đồng/con.
Bà Vũ Thị Thảo (khu 2, xã Thái Ninh) là cán bộ thú y cho biết, khi nhận gà dự án hỗ trợ cho gia đình, bà đã thấy có hiện tượng gà bị bệnh nên lấy thuốc cho uống nhưng gà vẫn cứ chết dần. 24 con hiện gia đình bà chỉ còn 7 con. Bà Thảo cũng cho rằng giá 35.000 đồng/con gà của dự án là quá cao so với thị trường. Cùng giống, chủng loại như vậy, người dân chỉ mua với giá khoảng 15.000 đồng/con.
Theo ông Nguyễn Trung Kiên - Chủ tịch UBND xã Thái Ninh, thực hiện Chương trình 135, sau khi thống nhất với người dân, chính quyền xã quyết định chọn gà để hỗ trợ. Toàn xã có 363 hộ nghèo, xã mua 7.638 con gà của Hợp tác xã gà Đỗ Sơn, xã Đỗ Sơn, huyện Thanh Ba với giá hơn 267 triệu đồng về phát cho những hộ nghèo và cận nghèo. Xã đã nhận được phản ánh về việc gà dự án bị nhiễm bệnh, chết và đang yêu cầu các khu thống kê cụ thể số lượng gà bệnh, gà chết; yêu cầu cán bộ của Hợp tác xã gà Đỗ Sơn về tiêm, phát thuốc cho các hộ. Quan điểm của chính quyền xã là nếu gà dự án chết vì nhiễm bệnh trước khi cung cấp cho người dân thì buộc đơn vị này phải đền bù cho người dân, không để dân bị thiệt hại.
Ông Hà Anh Tuấn - Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Thanh Ba cho biết, huyện đã nhận được thông tin gà của dự án bị bệnh, chết và đã giao cho Trạm Thú y huyện kiểm tra, xác định nguyên nhân. Giá gà 35.000 đồng/con là do các xã khảo sát, lựa chọn trên cơ sở báo giá của các cơ sở cung ứng đủ năng lực.
Theo tìm hiểu của phóng viên, ngoài xã Thanh Xá, Thái Ninh, trên địa bàn huyện Thanh Ba còn có nhiều xã như Đại An, Hanh Cù, Quảng Nạp, Thanh Văn... cũng đều mua gà của dự án về hỗ trợ cho dân và cũng có tình trạng gà bị bệnh và chết. Các cơ quan chức năng của tỉnh Phú Thọ và huyện Thanh Ba cần sớm vào cuộc để điều tra, làm rõ sự việc và xử lý nghiêm những sai phạm nếu có.